Tale ved statsborgarseremoni 19. april 2008

Kjære nye statsborgarar, kjære fylkesmann, fylkesordførar, kjære gjester, familie og vener. 

På vegne av regjeringa vil eg gjerne få ynskje dykk hjarteleg til lukke med denne viktige dagen, der me markerer at de har blitt norske statsborgarar. De representerer fem ulike nasjonar, Russland, Afghanistan, Filippinane, Thailand og Irak – men eitt statsborgarskap, det norske.

De har ulik bakgrunn og ulikt utgangspunkt, men de har alle hatt eit ynskje om å kome til Noreg, om å leve i Noreg og om bli fullverdige borgarar i Noreg. Dette er ein stor dag for dykk, ein dag eg føler meg audmjuk og glad over å få ta del i. Eg veit at for mange av dykk vil dette verte ein merkedag på lik linje med andre store hendingar i livet.

Dette er andre gongen det blir gjennomført ein statsborgarseremoni i Sogn og Fjordane, første gongen var i fjor, og eg tykkjer allereie dette er i ferd med å bli ein fin tradisjon eg vonar vil bli halden oppe i åra framover. Det er viktig at dei som ynskjer det kan få ein verdig og høgtideleg markering av den overgangen det er å skifte statsborgarskap.

Det er viktig for oss menneske å kjenne at me høyrer til ein stad. Det veit eg, og det veit de. Kva som får oss til å kjenne oss heime ein stad, kan likevel vere heilt ulikt frå person til person. For mange er det vener, familie, natur, gode minne, kjente omgjevnader. Den kjensla har ikkje alltid noko med statsborgarskap å gjere, men statsborgarskap kan vere ein viktig del av det å kjenne at ein høyrer til ein stad. Forst og fremst betyr eit nytt statsborgarskap ein endra rettsleg status. Om det betyr noko meir eller ikkje, er opp til dykk sjølve, men eg trur uansett ein seremoni som den i dag vil vere ei fin markering av overgangen, og håpar det vil bli ein dag de vil hugse som eit godt minne.

Noko som kan høyrast sjølvsagt ut, men som det er viktig å hugse på  – særleg for dei av oss som har vore norske statsborgarar ei stund – er at det å verte norsk statsborger sjølvsagt ikkje treng bety at ein gir avkall på tilknytinga til det tidlegare heimlandet sitt. Det er fint mogleg å føle seg heime fleire stader og i fleire land. Frå i dag av er de norske statsborgarar med alt det fører med seg av rettar og plikter – men de kan likevel ha fleire heimland.

Det er heller ikkje slik at ein må vere slik eller slik for å vere norsk statsborgar. Ein treng ikkje like lutefisk, ein treng ikkje vere glad i å gå på ski. Noreg anno 2008 er eit mangfaldig, multikulturelt samfunn med plass til alle tradisjonar og skikkar.

Det som er avgjerande for fellesskapen vår er at de blir ein del av og bidrar til å oppretthalde og utvikle den politiske tradisjonen vår. Det tykkjer eg er ei plikt de har. Noreg er eit liberalt demokrati bygd på ein grunnlov som forsvarar menneskerettar, religionsfridom og ytringsfridom. Det er den grunnmuren samfunnet vårt kviler på, eit samfunn de frå i dag av er fullverdige medlemer av.  Eg håpar de vil stemme ved val og eg vonar de også vil engasjere dykk politisk sjølve.

De har allereie vore ein del av det norske samfunnet ei stund, og veit difor at det er utfordringar knytt til å kome til Noreg. Men de veit òg at det på mange måtar er eit godt land å bu i – og eg håpar de som meg tykkjer det er litt ekstra godt å bu i Sogn og Fjordane. Me her i Sogn og Fjordane er nemleg veldig glade for at de har vald å slå dykk ned nettopp her i fylket vårt, anten det er  i Sogndal, i Flora, i Aurland, på Vågsøy, i Årdal, i Fjaler eller på Eid de bur. Det er bra for dei norske distrikta at folk med ulik kulturell bakgrunn slår seg ned her.

Truskapsløftet de skal gje her i dag er ei personlig handling som symboliserer dei formelle banda de i dag etablerer med Noreg og det norske samfunnet. Me som innbyggjarar i Noreg har alle eit ansvar for at landet vårt held fram med å utvikle seg, blant anna i takt med menneskerettane. Me har alle eit ansvar for at det kollektive norske ”me” må omfatte alle, - òg det gjeld sjølvsagt også den delen av innbyggjarane som opphavleg kjem frå andre land. Det beste er om me heilt og fullt klarar oppheve dette litt kunstige skiljet mellom ”oss” og ”dykk”. For me nordmenn, det er oss alle, uansett hudfarge og morsmål.

Eg er oppteken av at de skal kjenne at de no verkeleg høyrer til her, at de skal føle dykk trygge og at de skal kjenne at de blir sette pris på. Saman skal me halde fram med å vidareutvikle dette landet til eit betre land å bu i for alle. Her trur eg gjensidig respekt og forståing er nøkkelord.

Eg veit at fleire av dykk har kjempa for å kome hit. Nokre av dykk kjempa for å få bli. At de er her i dag tykkjer eg vitnar om mot og styrke, men òg om vilje til å tilpasse seg nye og krevjande omgjevnader. Det er eit norsk ordtak som seier at kornet modnar seint langt nord. Det er noko i det. Kanskje er ikkje Noreg det lettaste landet å vere ny i, eller å vere annleis i. Eg håpar og trur likevel at de vil få det godt som norske statsborgarar.  

I dag formaliserer de bandet mellom dykk og Noreg. De inngår ein slags samfunnskontrakt. Idealet om like moglegheiter, rettar og plikter for alle innbyggjarane betyr at det er ynskjeleg at innvandrarar som blir permanent buande i Noreg blir norske statsborgarar. Det har de blitt i dag, og eg er stolt over, og veldig glad for at de har tatt dette valet. Eg veit at kvar og ein av dykk sit inne med ressursar og kunnskapar som vil kome det norske samfunnet til gode, og som eg håpar og trur de får utnytta fullt ut. Eg vil seie hjarteleg takk for at de vil bidra til å byggje og utvikle landet vidare.

Det er eit land langt mot nord de i dag har blitt statsborgarar i. Det kan – som de veit - vere eit kaldt land, heldigvis går me no mot nokre varmare og lysare månader. Eg tenkte avslutte med eit dikt av Rolf Jacobsen som handlar om nettopp landet langt mot nord.

Se oftere mot nord.
Gå mot vinden, du får rødere kinn.
Finn den ulendte stien. Hold den.
Den er kortere.
Nord er best,
Vinterens flammehimmel, sommernattens solmirakel.
Gå mot vinden. Klyv berg.
Se mot nord.
Oftere.
Det er langt dette landet.
Det meste er nord.

Så, kjære nye statsborgarar: velkommen heim og gratulerer med dagen!