Opning av Gladmatfestivalen i Stavanger

Gladmat er kortreist mat, gladmat er historie, notid og framtid!

Kjære alle gladmatvenner!

Det er stort å stå her!
Rogaland er Matfylket med stor M!
Aftenbladet presenterte nyleg oppdaterte tal som stadfestar akkurat det.
Mjølkeku er viktigaste einskildnæring i Rogalands-landbruket.
18 % av kyrne i landet høyrer til her. Rogaland står for 25 % av svinekjøtet og 25 % av lammekjøtet, vi nærmar oss 18 % av kyllingproduksjonen og 90 % av tomatane.

På det internasjonale transportforumet i Leipzig i mai i år, ynskte den  tyske transportministeren velkommen ved å understreka behovet for kortreist mat. Eg sat i salen og tenkte:
Gladmatfestivalen viser verkeleg kortreist mat!
Kortreist mat, eigenproduksjon, er ein veg ut or fattigdom i mange utviklingsland. Kortreist mat er solidaritet med andre land og samstundes kvalitet her hos oss.

Gladmat er ei påminning om historia vår.

Går vi 100 år tilbake, førebudde dei akkurat no sendingar med solbær og ripsbær til England frå Sande i Hjelmeland. Fisterfjord hadde ansvar for fraktinga.
For 100 år sidan dreiv forfedrane våre slaktedyr over fjellet til større marknader. Skulle folk i Oslo få kjøt frå Rogaland, måtte dyra fraktast levande og slaktinga føregå i Oslo.
Brislingfisket tok seg opp, for 80 år sidan var det 112 sardinfabrikkar i Rogaland.
Vi kan berre ana kreativiteten og ringverknadene!
Mange hovud og hender måtte trø til, mange ulike arbeidsoppgåver skulle løysast! Yrke vart utvikla, nye produkt vart skapte!
Matproduksjon og transport høyrde saman då. Slik er det også no!.
Kveita skal fersk på bordet i Stavanger, laksen fersk til butikk i Paris, kjøt,  bær og frukt skal raskt fram.

God logistikk er avgjerande viktig!
Utbetring  av E 134 over Haukeli, opprusting av E 39 til Kristiansand og Oslo, samanhang mellom Sørlandsbanen og hamnene, det  handlar om å få ulike produkt raskt og trygt fram! 
Når 10 trailarar i gjennomsnitt fer berre med fisk frå Hjelmeland kvar dag , blir mykje venting historie når Ryfast vert realisert.
Sambandet langs Vestlandet vert eit heilt anna med Rogfast!

Eg representerer ei regjering som medverkar til å styrka høva til å utnytta moglegheitene til matproduksjon både frå jord og frå hav til bord. Vi har ein ambisiøs Nasjonal Transportplan som skal fylgjast opp veg for veg og bane for bane. Matproduksjon og transport høyrer framleis saman! Auka satsing på reiseliv forsterkar og synleggjer denne kombinasjonen!
Og vi må berre nytta det potensialet vi i dag har på det området enno meir! Vi har ein arv å byggja på og der! Når kulturlandskapet i ulike delar av fylket i dag har ein eigen heilt spesiell verdi for auga, er det eit resultat av eit landbruk og ein matkultur som har forvalta naturen og teke vare på landskapet ved nettopp ved å  nytta det!

Det er ikkje mange byar, om det finst nokon, som har slike føresetnader som Stavanger til å fylla opp gater og torg med mat frå eigen region.

Gladmatfestivalen handlar om gode opplevingar for kropp og sjel.
Her er eit eige høve til  nærleik mellom produsent og forbrukar.
Det er viktig i ein kvardag prega av raske innkjøp i butikkar der stadig fleire produkt manglar identitet.

Gladmatfestivalen er ein eigen marknadsplass for småskalaprodusentane i regionen. Her kan dei møta kundane og få direkte tilbakemeldingar på produkta sine. Det gjer at dei neste år kan koma tilbake med forbetringar og endå fleire varer i sortimentet.
Eg har dessutan ei eiga von  om at fleire av dykk som bur i nærleiken av dobbeltsporet Sandnes- Stavanger nyttar høvet til å prøva det ut desse dagane! Her er plass til fleire, både for ein sight-seeing og for endra reisemønster!

Matfylket har vore ei satsing i Rogaland. Mange viktige aktørar har deltatt.  Det handlar om nettverk av produsentar, om innovative bedrifter, om private og offentlege organisasjonar.

Nytenking og samarbeid er viktig for å lukkast. Mat- og gastronomimiljøet i Rogaland har utmerka seg på nasjonal basis.  Måltidets hus er etablert.
Status som Norwegian Center of Expertise innan Culinology heng høgt. Det er berre eitt slikt i Noreg! Det er ekstra spanande at det i år også er ein eigen Innovasjonsarena Gladmat.
Vi har framleis mykje å henta gjennom auka kvalitet. Her er rikeleg med undersøkingar som fortel at folk gjerne betaler meir for betre kvalitet. Kvalitet tel meir enn billegare mat!
 
Gladmat er notid.
Gladmatfestivalen er ein møteplass for næringar, å ja!
Gladmat er likevel først og fremst publikum sin festival. Mange har laga seg eigne tradisjonar, møtest på Gladmat frå inn- og utland!
Festivalleiinga skal ha mykje ros og ære for eit innhaldsrikt program!

Gladmat er framtid!
Eg har undervist i heimkunnskap.
Eg har sett den mest overaktive og den mest uinteresserte sjuandeklassingen møtast i ekte glede over grytene!
Det er svært bra at de også inkluderer barn og unge så fint som de gjer. Slik er de med og skaper fleire interesserte matprodusentar og fleire engasjerte kundar. Ikkje eit vondt ord om pølser og chips. Men det er viktig å visa alternativ!  Noko av det aller største er at det desse dagane vert utvikla nye, unge talentar.
  
No er det tid for å smaka og handla!
Eg gler meg – og ynskjer kvar einskild strålande festivaldagar!
Den 12. Gladmatfestivalen er opna!