FN-konvensjonen om rettar til menneske med nedsett funksjonsevne (CRPD)
Artikkel | Sist oppdatert: 10.03.2025 | Kultur- og likestillingsdepartementet
Konvensjonen skal bidra til å motverke diskriminering på grunn av nedsett funksjonsevne. Han skal sikre respekt for dei gjeldande sivile, politiske, økonomiske, sosiale og kulturelle rettane til menneske med nedsett funksjonsevne.
CRPD står for "Convention on the Rights of Persons with Disabilities". Konvensjonen vart vedtatt av FNs generalforsamling i 2006 og tredde i kraft i 2008.
Noreg ratifiserte FN-konvensjonen om rettar til menneske med nedsett funksjonsevne i 2013. Gjennomføringa blir overvaka av CRPD-komiteen. Statane rapporterer jamleg til komiteen. Noregs fyrste rapport om implementeringa av konvensjonen blei sendt til FN-komiteen som overvaker konvensjonen i 2015.
Likestillings- og diskrimineringsombudet (LDO) har fått i oppgåve å overvake den nasjonale gjennomføringa av konvensjonen. LDO laga ein eigen rapport til den første norske rapporten. Sivil sektor har òg laga ein alternativ rapport. Funksjonshemmedes Fellesorganisasjon (FFO) koordinerte dette arbeidet med støtte frå departementet. Sjå også den alternative rapporten fra sivilt samfunn til FN-komiteen (2019) (.pdf)
FN-konvensjonen om rettar til personar med nedsett funksjonsevne fastslår at landa som har ratifisert eller signert konvensjonen skal møtast jamleg på såkalla statspartsmøte. Her skal ein ta opp og diskutere aktuelle tema som handsamar implementeringa av konvensjonen og generelle problemstillingar knytte til rettane for personar med nedsett funksjonsevne. Det blir ikkje fatta vedtak. Statspartsmøtet vel representantar til komiteen som overvakar landa si gjennomføring av konvensjonen. Statspartsmøtet har blitt ein sentral felles møtestad for styresmakter, FN-organisasjonar og sivil sektor på feltet.
Tidslinje over arbeidet med inkorporering av konvensjonen i norsk rett
- Regjeringa sette ned eit juridisk ekspertutval i desember 2022 som skulle greie ut korleis FNs konvensjon om rettane til personar med nedsett funksjonsevne skal innlemmast i norsk lov. 15. januar 2024 vart utgreiinga overlevert til kultur- og likestillingsministeren.
- Kultur- og likestillingsdepartementet sende utgreiinga på høyring 5. mars 2024: Høring - Utredning om inkorporering av FNs konvensjon om rettighetene til mennesker med nedsatt funksjonsevne (CRPD) i norsk lov - regjeringen.no
- I februar 2025 avgjorde regjeringa at konvensjonen skal inkorporeres i menneskerettsloven. Det arbeides nå med å utforme et lovforslag: Pressemelding 5. februar 2025: Regjeringen vil ta FNs konvensjon om rettighetene til mennesker med nedsatt funksjonsevne inn i menneskerettsloven
Andre aktuelle dokument
- CRPD-utvalets rapport: Konvensjonen om funksjonshemmedes rettigheter. Inkorporering i menneskerettsloven Del I og II.
- Her kan du laste ned den norske omsetjinga av konvensjonen (.pdf)
- Her finn du konvensjonen på teiknspråk
- Her kan du laste ned norsk versjon av Noregs fyrste rapport frå 2015 (.pdf)
- Anbefalingane frå FN-komiteen norsk versjon (CRPD) 7. mai 2019 (.pdf)
- Anbefalingane frå FN-komiteen 7. mai 2019 med ansvarleg departement angjeve (norsk versjon) (.pdf)
- Anbefalingane frå FN-komiteen engelsk versjon (CRPD) 7. mai 2019 (.pdf)
- Her kan du laste ned samisk versjon av FN-konvensjonen (.pdf)
- Her kan du laste ned samisk EPUB-versjon av FN-konvensjonen
- Les meir på FN-sambandets nettsider
- Sjå FN si side for fleire rapportar på engelsk