Det norske alderspensjonssystemet – kva du treng å vite

Folketrygda – grunnmuren i pensjonssystemet

Folketrygda er den offentlege pensjonsordninga som – som hovudregel – omfattar alle som bur eller jobbar i Noreg. Denne pensjonen byggjer på inntekta di gjennom livet og kor lenge du har vert i arbeidslivet. Hovudregelen er at jo lenger du jobber, jo meir pensjon opptener du.

Pensjonsreforma som blei innført i 2011, gjorde det mogleg å ta ut alderspensjon fleksibelt frå fylte 62 årEit viktig mål med reforma er likevel å oppmuntre til lengre yrkeskarrierer. Jo tidlegare du tek ut pensjon, jo lågare blir den månadlege utbetalinga, sidan pensjonen fordeles over fleire år. Du kan også velje å jobbe mens du tek ut pensjon utan at det reduserer utbetalinga frå folketrygda.

Sjølv om du har liten eller ingen arbeidsinntekt, tener du framleis opp rett til alderspensjon frå folketrygda. Blant anna gjer ulønna omsorgsarbeid og mottak av uføretrygd også opptening av alderspensjon. For personar som har budd minst 40 år i Noreg, gjer garantipensjon / minste pensjonsnivå ei økonomisk sikkerheit dersom dei i liten grad har tent opp pensjon gjennom arbeid.

Tenestepensjon – pensjon frå arbeidsgjevar

Dei fleste arbeidsgjevarar i dag tilbyr ein tenestepensjon i tillegg til folketrygda. Alle som jobbar i privat sektor, har krav på obligatorisk tenestepensjon. Denne variera avhengig av kor du jobba, og kva avtale din arbeidsgjevar har. Jobba du i offentleg sektor, er du dekka av ein offentleg tenestepensjonsordning, som gir ein pensjon som står i forhold til inntekta som yrkesaktiv. Offentleg tenestepensjon er livsvarig, noko som betyr at du får utbetalt pensjon så lenge du lever.

Tenestepensjon kjem som eit tillegg til pensjonen frå folketrygda, og utgjer ein viktig del av den samla pensjonen din.

Eiga sparing – din moglegheit til å auke pensjonen

Sjølv om folketrygda og tenestepensjonen gir deg ein solid grunnmur, vel nokon å spare ekstra til pensjon på eiga hand. Dette kan gjerast gjennom individuell pensjonssparing (IPS) eller anna form for langsiktig sparing.

Pensjon og skatt

Pensjonsinntekter er skattepliktige i Noreg. Skatten på pensjon reknast ut på same måte som for lønnsinntekter, men det finnes nokre særreglar og frådrag som gjeld spesielt for pensjonistar. For eksempel kan du ha rett til eit særskilt skattefrådrag for pensjonsinntekt, som redusera den totale skatten du må betale. Det er viktig å vere klar over desse reglane og frådraga for å sikre at du betalar riktig skatt på pensjonen din.

Kva er ditt ansvar?

Sjølv om pensjonssystemet automatisk registrera inntekta di og reknar pensjonsoppteninga di, er det viktig at du held deg oppdatert. Du kan når som helst logge inn på Norsk pensjon eller NAVs pensjonskalkulator for å sjå kor mykje du har tent opp i pensjon så langt, og rekne ut kva du kan forvente å få i framtida. Dette gir deg eit godt grunnlag for å få oversikt over kva val som påverkar din framtidige pensjon, vurdere om du ønskjer å jobbe lenger, ta ut pensjon tidlegare, eller spare ekstra.