Oljodietnasat ja daid geavaheapmi

Dan rájes go Norga gávnnai oljju loahpageahčen 1960-logu lea stáhta dinen oljo- ja gássadoaimmain hui ollu. Álggus manne dietnasat njuolga stáhtabušehttii, muhto maŋŋel go oljofoanda ásahuvvui 1990:s - man namma álggos lei Stáhta petroleumfoanda, ja maŋŋel oaččui namman Stáhta olgoriika penšunfoanda (SOP) - de leat stáhta dietnasat oljo- ja gássadoaimmain visot biddjon fondii.

Doaibmanjuolggadus lea guhkesáigásaš njuolggadus dasa man ollu jahkásaččat galget foandda ruđat geavahuvvot. Áiggi mielde galgá váldin, dm. foandaruđaid geavaheapmi čuovvut foandda vurdojuvvon reálavuoittu, ja juohke jagi geavaheapmi ges galgá heivehuvvot ekonomiija konjunktuvrradillái. Vuođđun biddjo ahte SPO:s vurdojuvvon reálavuoitu šaddá 3 proseantta.

Ruhtadanpolitihkalaš rámmavuogádat lea heivehuvvon daidda earenoamáš hástalusaide mat Norggas leat go galgá hálddašit stuorra petroleumopmodaga. Doaibmanjuolggadusas leat dattetge čielga paralleallat eará eurohpalaš riikkaid finánsapolitihkalaš njuolggadusaide. Doaibmanjuolggadus bidjá gáibádusaid stáhtabušeahta oljonjulgejuvvon vuollebáhcaga ovdáneapmái, ja lea dainna lágiin balánsanjuolggadus: Stáhtabušeahta golut galget áiggi badjel čuovvut stáhta nannánekonomiija dietnasiid  ja foandda vurdojuvvon reálavuoittu supmi. Ollu riikkain, dás maiddái buot EO riikkain, leat njuolggadusat mat bidjet gáibádusaid bušeahttadássádaga ovdáneapmái.