Gii ovddasvástida maid mánáidgárdesuorggis
Artihkal | Maŋimuš ođasmahttojuvvon: 20.01.2023 | Máhttodepartemeanta
Lea Máhttodepartemeanta, Oahpahusdirektoráhtta, Stáhtahálddašeaddjit, suohkanat ja mánáidgárdeeaiggádat geain lea ovddasvástádus mánáidgárddiid ovddas.
Oahpahusdirektoráhtta galgá sihke buktit fágalaš cealkámušaid ja doibmiibidjat mearriduvvon našuvnnalaš politihka. Áibbas oppalaččat sáhttá direktoráhta bargguid kategoriseret dáinna lágiin:
- mánáidgárdedili duođašteapmi ja analyseren
- mánáidgárdesuorggi ovddas ovdánahttit kvalitehta ja gelbbolašvuođa
- doarjagat ja njuolggadushálddašeapmi
- bearráigeahččanbarggut
- suorggi bagadallat
Stáhtahálddašeaddjit doibmiibidjet mánáidgárdepolitihka daid ovttaskas fylkkain stáhtalaš juolludemiid hálddašeami, mánáidgárdelága bargguid ja suohkaniid bagadallamiid bokte. Stáhtahálddašeaddji koordinere ja álggaha ovdánahttinbargguid suohkaniin ja mánáidgárddiin. Stáhtahálddašeaddji maid bearráigeahččá movt suohkanat áimmahuššet rolla mánáidgárdeeiseváldin, ja sáhttet maid bearráigeahččat ovttaskas mánáidgárddiid erenoamáš diliin.
Suohkanat leat báikkálaš mánáidgárdeeiseválddit ja dain lea ovddasvástádus dohkkehit ja bearráigeahččat mánáidgárddiid suohkanis, sihke priváhta ja suohkanlaš. Buot mánáidgárddit galget leat dohkkehuvvon ovdal go álggahuvvo bearráigeahčču. Suohkanat galget geahččat ahte doaibma jođihuvvo dohkkehusa rámmaid siste, ahte mánáidgárddi mearrádusat eai rihko lága ja ahte sisdoallu čuovvu lága ja rámmaplána. Bearráigeahčču mielddisbuktá maid aktiivvalaš bagadallanovddasvástádusa. Leat suohkanat mat galget sihkkarastit ahte buot dohkkehuvvon mánáidgárddit suohkanis ožžot almmolaš doarjagiid oppalaččat ovttadássásaččat. Suohkan galgá gokčat daid mánáidgárddiid dábálaš goluid maid eará almmolaš juolludeamit ja váhnenmávssut eai govčča.
Mánáidgárdeeaiggádiin lea ovddasvástádus ovttaskas mánáidgárddiid fálaldaga ovddas, beroškeahttá leago mánáidgárdeeaiggát suohkan vai priváhta. Priváhta mánáidgárddiid eaiggáduššet dábálaččat váhnemat, ovttaskasolbmot, searvvit dahje ideála organisašuvnnat. Mánáidgárddi ovttasbargolávdegoddi nanne jahkeplána mii sihkkarastá ahte váhnemat ja bargit sáhttet váikkuhit pedagogalaš sisdoalu hábmema. Mánáidgárdeeaiggádis lea ovddasvástádus virgádit doarvái ja gelbbolaš bargiid.
Statped lea stáhtalaš doarjjabálvalus suohkaniidda ja fylkasuohkaniidda go barget dan ovdii ahte mánát, nuorat ja rávisolbmot geain leat bistevaš ja stuora dárbbut erenoamáš heiveheapmái ožžot buriid, heivehuvvon mánáidgárde- ja oahpahusfálaldagaid fátmmasteaddji searvevuođas. Statped galgá addit bálvalusaid unna ja erenoamážit spesialiserejuvvon fágasurggiin, oainnu, gulu, ja ožžon vuoiŋŋamašvigiid siste, kombinerejuvvon dovddamassimiid ja bealjehisčalmmehisvuođa, mearkagiela ja molssaevttolaš ja lasiheaddji gulahallama (ASK). Statped sáhttá dasa lassin addit bálvalusaid erenoamáš váttes áššiin oktiibiddjojuvvon oahppanváttisvuođaiguin ja giella/hupmanváttuid dáfus.
Máhttodepartemeanttas lea bajit ovddasvástádus mánáidgárdesuorggi ovddas.