Sámi álbmotbeaivi lea dál almmolaš levgenbeaivi Norggas. Dát čalmmustage sámiid stahtusa eamiálbmogin. Levgen čájeha ahte sámi kultuvra lea nanus ja ealaskas, ja mávssolaš oassi Norgga máŋggabealat searvevuođas.

Mearrádus dahkat sámi álbmotbeaivvi almmolaš levgenbeaivin lea lunddolaš čuovvoleapmi sámepolitihkalaš doaimmaide maid leat bidjan johtui daid maŋemus 15-20 jagiin. Stuoradiggi mearridii 1988:s lasihit § 110a Vuođđoláhkii, sámeláhka mearriduvvui 1987:s ja Sámediggi ásahuvvui 1989:s. Vuođđolága §110a deattuha ahte lea stáda geatnegasvuohta láhčit dili vai sámi giella, kultuvra ja servodateallin seailu ja ovdána.

Sámi álbmotbeaivvi ávvudit miehtá Norgga, ja maiddái Ruoŧas, Suomas ja Ruoššas, ja lea mávssolaš symbolan čohkket sámi álbmoga beroškeahttá rájiin. Sámi álbmotbeaivi ávvuduvvo muitun vuosttaš sámi oktasaščoahkkima mii lei Troandimis guovvamánu 6. beaivvi 1917. Midjiide Norggas geat dál leat ožžon vejolašvuođa ávvudit ja sávvat bures boahtima truvdnoárbbolažžii gii šaddá min vuosttaš ráđđejeaddji drotnegin 600 jagis, galgat seammás muittus atnit ahte okta dain beakkáneamos sámi njunnožiin geat lágidedje dan vuosttaš sámi oktasaščoahkkima, sámenisu Elsa Laula Renberg, leage ráhkadan álggu dasa go mii ávvudit sámi álbmotbeaivvi juste dán beaivvi. Nu huksejege maid vuođu riikaviidosaš ja rájiid rasttideaddji sámi ovttasbargui man olis dál sáhttit bargat.

Go guovvamánu 6. beaivi dál lea almmolaš levgenbeaivi, de mielddisbuktá dat stáda visttiide geatnegasvuođa levget norgga leavggain. Ráđđehusviesus leat mii dán beaivvi válljen levget sihke norgga ja sámi leavggain. Mu sávaldat lea ahte ain eanet stáda institušuvnnat ja eará almmolaš ásahusat válljejit čalmmustahttit sámi álbmotbeaivvi ja levget sihke sámi ja norgga leavggain. Nu han dat addá árvvolaš čalmmusteami.

Sávan lihku sámi álbmotbeivviin!