Historjjálaš arkiiva
Almmustahttináigodat
Historjjálaš arkiivvas gávnnat don ovddeš ráđđehusaid dieđuid, ovdamearkka dihte preassadieđáhusaid, ođđasiid ja sártniid ovddeš ráđđehusáigodagain. Don gávnnat maiddái boarásmuvvan áigeguovdiláššiid dálá ráđđehusain dás. Arkiiva sisttisdoallá dasa lassin dokumeanttaid main lea eahpegustovaš sisdoallu, ovdamearkka dihte boarásmuvvan johtočállosiid.
Sisdoallu mii lea sirdon arkiivii ii ođasmahtto, ja dieđut leat danne historjjálaččat.
Čájeha 1-20 oktiibuot 135 bohtosis.
Sirre: Beaivi Buoremus deaivamat Čále ohcansáni vai sirre buoremus deaivamiid
Ráđđehus lea mearridan cegget guokte muitobácci maŋŋil suoidnemánu 22.beaivve, sihke Osloi ja Utøyai. Ráđđehus nammada stivrenjoavkku čielggadit ja árvalit muitobácciid hámi. Muitobáccit galget gudnejahttit sin geat leat duššan, heakkas beassan,
- Norga lea otne fállan 55 miljárdda kruvnnu sturrosaš loana Riikkaidgaskasaš valuhttafondii (IMF) stargadit eurohpalaš ja internašunála ekonomiija ja nu suddjet Norgga ekonomiija ja bargosajiid, cealká stáhtaministtar Jens Stoltenberg.
Doavttirdieđihuvvon buozalmasjávkan Finnmárkkus ja Oslos lea njiedjan 25 ja 23 proseanttain 2001 goalmmát njealjádasjagis dán jagi goalmmát njealjádasjagi rádjai. Ovcci fylkkat leat dán áigodagas geahpidan doavttirdieđihuvvon buozalmasjávkama badjel
Norgga garra ávžžuhusain soabadit gaskaneaset čoavdásii dálkkádatmoivi Durban čoahkkimis, 30 diimmu badjeláiggis. Vuosttas geardde leat India, Kina ja USA riikkat miehtan searvat prosessii oaččuhit áigái boahttevaš juridihkalaš šiehtadusa dainna
Dálkkádatšiehtadallamat Durban gávpogis leat juo bures álggahuvvon, muhto čoahkkimis vuhtto eahpesihkkarvuohta bohtosiid ektui. Ruoná dálkkádatfoandda ja Kyoto-protokolla boahtteáigi leat deháleamos temát.
Buot biebmu mii vuvdojuvvo Norggas galgá leat sihkkar. Dan galgá sáhttit guorrat visot biebmobuvttadangollosa čađa. Buorre elliidčálgu lea iešalddis mihttomearri, ja lea buorrin servodahkii ja gilvoovdamunnin norgga eanandollui. Ráđđehus áigu sierra
Ráđđehus háliida eanet jođu ávdin eanandoalloopmodagaide ja unnit opmodagaid eambbo geavahit ássamii ja astoáiggegeavaheapmái. Galgá šaddat álkit oastit viesu dahje astoáiggeopmodaga go čáhkkilis huksensajiid, olgošiljuid ja orrunviesuid várás
Luondu balánssas lea iešalddis mihttomearri ja lea dárbbašlaš eaktun buot eanandoalloealáhusaide. Sihkkarastin dihte ahte dálá álbmogis ja boahtteáiggi buolvvain lea gávdnamis doarvái ja sihkkaris biebmu, energiija ja vuovddis muorat, de eanandoalu
Ráđđehus háliida eanandoalu miehtá riikka, ja áigu addit eanandoallopolitihka gaskaomiide čielgaset guovlluprofiila. Ráđđehus áigu nannet báikkálaš ja guovlulaš doaibmanmuni ja ásahit Guovlulaš giliovdánahttinprográmmaid.
Finánsadepartemeanta lea otne buktán ovdan proposišuvnna jagi 2011 stáhtabušeahta ođđa sáldema birra. Dás čilgejuvvojit jagi miehtá mearriduvvon ja árvaluvvon nuppástuhttimat stáhtabušehttii ja vearuid ja divadiid meroštallojuvvon nuppástuhttimat.
Biebmonašuvdna Norga galgá sihkkarastit doarvái biepmu, dorvvolaš biepmu ja biebmovalljivuođa. Buvttadit biepmu báikkálaš identitehtain šaddá deháleamos nannensuorgin vai biebmosuorggis ihtet ođđa ealáhusat. Ráđđehus áigu árvvoštallat čuovvolit
Ráđđehus áigu láhčit dili nu ahte nanne vuovddi árvoháhkanbuktaga miehtá riikka, ja ahte joksá dehálaš energiija-, dálkkádat- ja birasmihttomeriid. Go muoraide šaddá eanet jearru, de ráđđehus áigu láhčit dili dasa ahte norgga vuvddiin lasihit
Buorre rekrutteren eanandollui lea mearrideaddjin dasa jus galgá sáhttit lasihit biebmobuvttadeami ja joksat eará mihttomeriid. Ráđđehus áigu jođihit eanandoallopolitihka mii addá nuoraide boahtteáiggedoaivaga, dáhtu ja vejolašvuođaid vuoruhit
Ráđđehus áigu ceavzilis boazodoalu sihkkarastit boazologuin mii lea heivehuvvon guohtuneatnamiid ektui, geahpeduvvon vahágiiguin ja eanet buvttademiin. Ferte geahpedit boazologu guovlluin gos lea beare alla boazolohku. Ráđđehus áigu
Ráđđehus áigu lasihit biebmobuvttadeami ja deattuhit norgga resurssaid geavaheami. Buvttadeapmi galgá lassánit olmmošlogu lassáneami mielde. Norga galgá boahttevaš jagiin buvttadit unnimusat seammá ollu iežas biepmu ieš. Eanandoalu
Biergi Várggáid gielddas šaddá Várnjárgga viiddis suodjalanguovlluid guovddášbáikin. Deike ásahuvvo boahttevaš luonddumeahcihálddahus kantuvra.
Ráđđehus lea otne ođđasis nammadan Liselott Kilaas Norgga Báŋkku váldostivrra miellahttun, ja ođđa váldostivrra miellahttun fas Egil Matsen. Espen R. Moen nammaduvvui 2. várrelahttun Norgga Báŋkku váldostivrii, Egil Matsen sadjái. Buot miellahtut
Ođasmahttin-, hálddahus- ja girkodepartemeanta (FAD) lea mearridan heaittihit Norgga stáhtakaleandara prentejuvvon ja elektrovnnalaš hámis ođđajagimánu 1.b. 2012 rájes.
Eurohpá dilli fuolastuhttá ja eahpesihkarvuohta viidásut ovdáneami hárrái lea stuoris. Ruhtadandepartemeanta čuovvu danin ovdáneami dárkilit ovttas Norgga báŋkkuin ja Ruhtadangeahčuin.
Lágideaddji: Ovddeš ruhtadanministtar Sigbjørn Johnsen
Riikkaidgaskasaš valuhttafoanda, IMF, ovddidii odne cealkámuša norgga ekonomiija ja ekonomiijapolitihka birra. - IMF cealkámuš lea mávssolaš Norgga digaštallamii ekonomiija ja politihka birra. Mun lean movtta go IMF doarju Ráđđehusa