Historjjálaš arkiiva
Almmustahttináigodat
Historjjálaš arkiivvas gávnnat don ovddeš ráđđehusaid dieđuid, ovdamearkka dihte preassadieđáhusaid, ođđasiid ja sártniid ovddeš ráđđehusáigodagain. Don gávnnat maiddái boarásmuvvan áigeguovdiláššiid dálá ráđđehusain dás. Arkiiva sisttisdoallá dasa lassin dokumeanttaid main lea eahpegustovaš sisdoallu, ovdamearkka dihte boarásmuvvan johtočállosiid.
Sisdoallu mii lea sirdon arkiivii ii ođasmahtto, ja dieđut leat danne historjjálaččat.
Čájeha 1701-1720 oktiibuot 2491 bohtosis.
Sirre: Beaivi Buoremus deaivamat Čále ohcansáni vai sirre buoremus deaivamiid
Biebmonašuvdna Norga galgá sihkkarastit doarvái biepmu, dorvvolaš biepmu ja biebmovalljivuođa. Buvttadit biepmu báikkálaš identitehtain šaddá deháleamos nannensuorgin vai biebmosuorggis ihtet ođđa ealáhusat. Ráđđehus áigu árvvoštallat čuovvolit
Ráđđehus áigu láhčit dili nu ahte nanne vuovddi árvoháhkanbuktaga miehtá riikka, ja ahte joksá dehálaš energiija-, dálkkádat- ja birasmihttomeriid. Go muoraide šaddá eanet jearru, de ráđđehus áigu láhčit dili dasa ahte norgga vuvddiin lasihit
Buorre rekrutteren eanandollui lea mearrideaddjin dasa jus galgá sáhttit lasihit biebmobuvttadeami ja joksat eará mihttomeriid. Ráđđehus áigu jođihit eanandoallopolitihka mii addá nuoraide boahtteáiggedoaivaga, dáhtu ja vejolašvuođaid vuoruhit
Ráđđehus áigu ceavzilis boazodoalu sihkkarastit boazologuin mii lea heivehuvvon guohtuneatnamiid ektui, geahpeduvvon vahágiiguin ja eanet buvttademiin. Ferte geahpedit boazologu guovlluin gos lea beare alla boazolohku. Ráđđehus áigu
Ráđđehus áigu lasihit biebmobuvttadeami ja deattuhit norgga resurssaid geavaheami. Buvttadeapmi galgá lassánit olmmošlogu lassáneami mielde. Norga galgá boahttevaš jagiin buvttadit unnimusat seammá ollu iežas biepmu ieš. Eanandoalu
Biergi Várggáid gielddas šaddá Várnjárgga viiddis suodjalanguovlluid guovddášbáikin. Deike ásahuvvo boahttevaš luonddumeahcihálddahus kantuvra.
Ráđđehus lea otne ođđasis nammadan Liselott Kilaas Norgga Báŋkku váldostivrra miellahttun, ja ođđa váldostivrra miellahttun fas Egil Matsen. Espen R. Moen nammaduvvui 2. várrelahttun Norgga Báŋkku váldostivrii, Egil Matsen sadjái. Buot miellahtut
Ođasmahttin-, hálddahus- ja girkodepartemeanta (FAD) lea mearridan heaittihit Norgga stáhtakaleandara prentejuvvon ja elektrovnnalaš hámis ođđajagimánu 1.b. 2012 rájes.
Eurohpá dilli fuolastuhttá ja eahpesihkarvuohta viidásut ovdáneami hárrái lea stuoris. Ruhtadandepartemeanta čuovvu danin ovdáneami dárkilit ovttas Norgga báŋkkuin ja Ruhtadangeahčuin.
Lágideaddji: Ovddeš ruhtadanministtar Sigbjørn Johnsen
Riikkaidgaskasaš valuhttafoanda, IMF, ovddidii odne cealkámuša norgga ekonomiija ja ekonomiijapolitihka birra. - IMF cealkámuš lea mávssolaš Norgga digaštallamii ekonomiija ja politihka birra. Mun lean movtta go IMF doarju Ráđđehusa
Slettmeg.no addá rávvagiid ja bagadusaid olbmuide geat vásihit gutnehuhttimiid ja geat háliidit oažžut eret dieđuid iežaset birra neahtas. Sihkkunveahkkebálvalus lea gitta otnáža rádjái leamašan geahččalanprošeakta.
Ráđđehusa dieđáhus Stuorradiggái davviguovlluidpolitihka birra ovddiduvvui skábmamánu 18.b. 2011 Bådådjos. Stuoradiggedieđáhus meannuda davviguovlluid guovddáš ovdáneami ja ovddasguvlui duddjo áŋgiruššamiid.
- Ráđđehus lea Davviguovlluiddieđáhusas mearridan gudneáŋgiris ulbmiliid movt jođihit davviguovlluidáŋgiruššama boahttevaš 20-30 jagi. Dás lea olgoriikapolitihkka guovddážis, ja dasa lassin galget vel olu návccat biddjot dasa movt
Ruhtadandepartemeanta geige odne proposišuvnna, mii guoská fápmudussii váldit stáhtaloana 2012.
Mealgadis árvvolaš máhttu das movt mii nanaguoddevaččat sáhttit ávkkástallat luonddu sáhttá jávkat. Dát máhttu sáhttá veahkehit min seailluhit iežamet luonddušláddjivuođa.
Ruhtadandepartemeanttas lea bajimuš ovddasvástádus stáhtahálddahusa ekonomiijastivremis ja dat mearrida buori ekonomiijastivrema prinsihpaid ja standárddaid.
Stáhtaráđđi Rigmor Aasrud áigu diehtit eambbo dan birra mot almmolaš hálddašeapmi meannuda korrupšuvdnariskka. Ođasmahttin-, hálddahus-, ja girkodepartemeanta juolluda 705 000 ruvnno korrupšuvdnariskka iskkadeapmái man Transparency International
Bealátkeahtes kommišuvnna mandáhta (suoidnemánu 22.beaivve-kommišuvdna) lea guorahallat ja oahppat Ráđđehusviesu ja Utøya terrorfallehemiin suoidnemánu 22.b. 2011.
Bures boahtin preassakonferensii, Otne lea golbma vahku dassá go Norga vásihii bombema Oslos ja báhčimiid Utøyas. Dan eahkeda lei min riika surgadis dilis. Coavcceheapmin, ja eat ge diehtán mii lei vuordagis. Mun lean čeavlái das mo Norgga álbmot
-Ráđđehus lea otne nammadan suoidnemánu 22.beaivve-kommišuvnna mii galgá čađahit sorjjasmeahttun ja viiddis guorahallama ja árvvoštallama oahppan dihtii ráđđehusviesu ja Utøya terrorfallehemiin.