Historjjálaš arkiiva
Almmustahttináigodat
Historjjálaš arkiivvas gávnnat don ovddeš ráđđehusaid dieđuid, ovdamearkka dihte preassadieđáhusaid, ođđasiid ja sártniid ovddeš ráđđehusáigodagain. Don gávnnat maiddái boarásmuvvan áigeguovdiláššiid dálá ráđđehusain dás. Arkiiva sisttisdoallá dasa lassin dokumeanttaid main lea eahpegustovaš sisdoallu, ovdamearkka dihte boarásmuvvan johtočállosiid.
Sisdoallu mii lea sirdon arkiivii ii ođasmahtto, ja dieđut leat danne historjjálaččat.
Čájeha 1461-1480 oktiibuot 1719 bohtosis.
Sirre: Beaivi Buoremus deaivamat Čále ohcansáni vai sirre buoremus deaivamiid
Ráđđehus háliida nannet ovttasbarggu oktasaččat ávkkálaš (ideála) organisašuvnnaiguin dearvvašvuođa- ja fuolahussuorggis. Ulbmil lea láhčit buoremus vejolaš bálvalusaid ássiide, ja seammás addit bálvalusaid fálliide stáđđásut rámmaeavttuid.
Guolástus- ja riddodepartemeanta mieđiha ahte golmma guovlluin Nuorta-Finnmárkkus galget badjel 15 mehtera guhkkosaš fatnasat beassat bivdit vuotnalinjjáid siskkobealde, ja nu spiehkastit bivdingildosis.
Eanet kultuvrii, mánáid ja nuoraid áŋgiruššamiidda ja báikkálaš kulturfápmoguovddážiidda ledje váldoáššit go ráđđehus ovddidii iežas ođđa kulturloktema. - Kultuvra duddjo buriid vásáhusaid ja eallinkvalitehta. Kulturdoaimmat mielddisbuktet searvama
Ráđđehus lea odne bidjan ovdan Goliat-oljoguovllu huksema ja bohkama plána. Plána sáddejuvvo dál Stuorradiggái vai dan gieđahallá.
Oljo- ja energiijaministtar Tord Lien oassálasttii duorastaga go fápmojohtasa barggut álggahuvvojedje Ofuohta ja Báhccavuona gaskka. Go dát fápmojođas lea gárvvis, de dat sihkkarastá fámu Davvi-Norgii.
Ealáhus- ja guolástusdepartemeanta lea odne nannen ođđa láhkaásahusa, mii guoská guliid gáddái buktima raporteremii. -Dat mielddisbuktá ahte nagodit buorebut gozihit doaimmaid ja eastadit láhkarihkkumiid, guolástanministtar Elisabeth Aspaker dadjala.
- Árvodáhkádus sihkkarastá buori bálvalusfálu boarrásiidda. Láhkaásahus čuovvola boarrásiidsoahpamuša Risttalaš álbmotbellodagain ja Gurutbellodagain. Ovttas nannejuvvon suohkanekonomiijan ja buoriduvvon doarjjaortnegiin buhcciidruovttuide ja
- Ájnas lávkke åvddålijguovlluj avtastallamådåstussaj Ráddidus sihtá láhkatjanádum aktisasjbarggosjiehtadimij suohkanij ja skihppijviesoj gaskan, buoredit ruhtadimsystemav ja ienep hieredimev suohkanijn váj buorep ja guoddelis
Áigumuššan lea hálddašit njoammuma leavvama ja ráddjet ahte dávda ii njoamo ain garraseappot. Danin ásahit čavgadut riikkaviidosaš njoammumaeastadandoaimmaid guovtti vahkkui ođđajagemánu 4. beaivvi rájes.
Sii geat ollásit leat boahkuhuvvon ja sii geain lea leamaš koronadávda maŋimuš guđa mánus eai dárbbaš šat mannat erremii. Gáibiduvvo ahte sii čájehit Norgga koronaduođaštusa. Ja muđui galget buohkat earát geat bohtet Norgii mátkkoštanerremii.
Dearvvašvuođadirektoráhta ja Álbmotdearvvašvuođainstituhta rávvagiid vuođul čađaha ráđđehus máhcahanplána vuosttaš muttu gaskaija bearjadaga cuoŋománu 16.beaivvi. Dan lassin ložžejuvvojit lágidannjuolggadusat mat gustojit vuollái 20-jahkásaš mánáide
Ráđđehus lea mearridan fállat Janssen-boahkuid koronaboahkuhanprográmma lassin. Geassemánu 15. beaivvi rájes sáhttá diŋgot boahkuhanáiggi priváhta doaktáriin, boahkuhanklinihkain ja muhtun fástadoaktáriin, geat fállet boahkuid.
Olbmot geat leat suodjaluvvon ja mánát vuollel 12-jagi, go leat ožžon negatiiva teastaiskosa golbma jándora maŋŋel go leat mátkkoštan Norgii, eai dárbbaš šat leat erremis.
Koronapandemiija lea garrasit čuohcan olbmuide geain leat doaibmahedjoneamit. Bargojoavku maid Dearvvašvuođa- ja fuolahusdepartemeanta lea vuođđudan lea evttohan doaibmabijuid dearvvašvuođa- ja fuolahussuorggis vai pandemiija váikkuhusat unnot
Sii geat leat ollásit boahkuhuvvon dahje buohcan covid-19 dávdda vuollil guhtta mánu dassái eai dárbbaš mannat erremii bearjadaga geassemánu 11.beaivvi dii.15.00 rájes go bohtet Norgii. Gáibiduvvo ahte boahkuhanstáhtus ja jos lea buohcan covid-19
Ráđđehus evttoha divatlasihanpáhka mii hehtte divatsisaboađuid njiedjamis, ja árvvosmahttá olbmuid oastit eanet luoitogeahpedeaddji biillaid dahje biillaid mat eai oba luoitte ge CO2-gásaid.
Njoammundilli ja gielddaid garra bargodilli dagaha ahte ráđđehus lea mearridan čuovvut servodatrahpanplána goalmmát muttu dassá go eatnašat leat ollásit boahkuhuvvon.
Ráđđehus árvala Ođastuvvon nationálabušeahtas 2009 lasihit juolludeami Sámediggái vai Loabága suohkan sáhttá searvat sámegielaid hálddašanguvlui. Seammás árvaluvvo ahte Njávdáma dákteriggeosiid ođđasis hávdádeapmái lasihuvvo 1,5 miljovnna ruvnnu.
Otná nuppástusaid geažil ráđđehusas lea Stáhtaministara kontuvra dahkan čuovvovaš nuppástusaid politihkalaš ráđđeaddiid gaskkas:
Guolástus- ja riddodepartemeanta lea mearridan movt muddet earremuddejuvvon gonagasreappá bivddu earremuddejuvvon guovllus nuorttabealde 26°N. - Rievdan badjerádjeearis dáhkiduvvon fanaseriide dagaha buoret einnostahttivuođa ja láhče vejolašvuođa