Historjjálaš arkiiva
Almmustahttináigodat
Historjjálaš arkiivvas gávnnat don ovddeš ráđđehusaid dieđuid, ovdamearkka dihte preassadieđáhusaid, ođđasiid ja sártniid ovddeš ráđđehusáigodagain. Don gávnnat maiddái boarásmuvvan áigeguovdiláššiid dálá ráđđehusain dás. Arkiiva sisttisdoallá dasa lassin dokumeanttaid main lea eahpegustovaš sisdoallu, ovdamearkka dihte boarásmuvvan johtočállosiid.
Sisdoallu mii lea sirdon arkiivii ii ođasmahtto, ja dieđut leat danne historjjálaččat.
Čájeha 1481-1500 oktiibuot 1721 bohtosis.
Sirre: Beaivi Buoremus deaivamat Čále ohcansáni vai sirre buoremus deaivamiid
2010 stáhtabušeahttaárvalus mearkkaša ođđa stuora johtalusáŋgiruššama. 2010 bušeahttaárvalus lea 27 miljárdda kruvnno - mii lea 21 proseantta eambbo go 2009 salderejuvvon bušeahtas. Geaidno- ja máđiidoaimmaid lokten lea historjjálaš dásis.
2010 stáhtabušeahtas čuovvola ráđđehus lávdedáiddadieđáhusa ja lasiha doarjaga Hålogalándda Teáhterii 2,5 miljovnna kruvnnuin, nu ahte šaddá 41,1 miljovnna kruvnno.
Juolludeapmi sámi ulbmiliidda jahkái 2010 lea buohkanassii 798 milj. ruvnnu, mii čájeha 38 milj. ruvdnosaš lassáneami. Sámediggi oažžu jahkásaččat ruđaid máŋgga departemeanttas ja beassá jagi 2010 hálddašit 351 milj. ruvnnu, mii mii lea 17 milj.
Lassáneapmi fátmmasta 3,3 miljovnna kruvnno Sámediggái, 3,3 miljovnna kruvnno Sámi arkiivii, 2,1 miljovnna kruvnno Ája Sámi Guovddáža huksemiidda ja 500 000 kruvnno Riikkaidgaskasaš Sámi Filbmaguovddážii.
2010 stáhtabušeahtas lassána juolludus sámi kulturulbmiliidda 10 miljovnna kruvnnuin. 3,3 miljovnna manná Sámedikki vuollásaš kulturulbmiliidda, mii ollislaččat oažžu 65 miljovnna kruvnno 2010:s.
Oassin lávdedáiddadieđáhusa čuovvoleamis ja lassánan ealáhatgoluid várás lasiha ráđđehus doarjaga Nordlándda Teáhterii 2,5 miljovnna kruvnnuin nu ahte šaddá 22,4 miljovnna kruvnno.
Seamma beaivvi go Sámedikki rahpan lea, maŋŋebargga golggotmánu 13. b., biddjojuvvo jagi 2010 stáhtabušeahtta ovdan. Bargo- ja searvadahttinministtar Bjarne Håkon Hanssen lágida preassakonferánssa stáhtabušeahta birra, ja erenoamáš deaddu lea
Seamma beaivvi go Sámedikki rahpan lea, maŋŋebargga golggotmánu 13. b., biddjojuvvo jagi 2010 stáhtabušeahtta ovdan. Bargo- ja searvadahttinministtar Bjarne Håkon Hanssen lágida preassakonferánssa stáhtabušeahta birra, ja erenoamáš deaddu lea
Odne lea 20 áigi dassážii go vuosttaš Sámediggi rahppojuvvui. - Mun háliidan sávvat Sámediggái lihkku beivviin, lohká bargo- ja searvádahttinministtar Bjarne Håkon Hanssen.
- Searvevuođa, árvobuvttadeami ja vuoiggalašvuođa politihkka joatká. Ná stáhtaministtar Jens Stoltenberg, finánsaministtar Kristin Halvorsen ja johtalusministtar Liv Signe Navarsete odne ovdanbukte eanetlohkoráđđehusa politihkalaš vuođu Soria Morias
- Mun sávan lihku Loabát suohkanii go dál gullá sámegiela hálddašanguvlui. Hálddašanguovllu viiddideapmi lea mávssolaš sámegiela boahttevaš seailluheami várás, dadjá bargo- ja searvadahttinministtar Dag Terje Andersen.
- Mii leat ožžon jienasteddjiid luohttámuša stivret riikka ođđa njeallje jagi, ja go mis lea ruksesruoná eanetlohku, de mii áigut ođasmahttit ja nanusmahttit dan politihka maid mii leat jođihan. Mii áigut gudnejahttimiin hálddašit dan luohttámuša
Ráđđehus doarju sámi giella-, skuvla- ja mánáidgárddi ovdánahttinprošeavtta Deanus 100 000 ruvnnuin. Dát lea ovttasbarganprošeakta gaskal Deanu gieldda ja Ohcejoga gieldda Suomas.
Ráđđehus addá ruđaid golmmagielat lávllagirjái Porsáŋggus ja dasa ahte aviisii Ruijan Kaikui sihkkarastojuvvo kvena eaiggáduššan.
- Min politihkalaš rehketdoallu čájeha ahte eanetlohkoráđđehus lea politihka čađahan barggu ja buorredilálašvuođa ovddideapmái. Mii leat bargan norgalaš ekonomiija bisuheapmái ja bargosajiid sihkkarastimii miehtá riikka.
- Mii leat nannen sámi giela ja kultuvrra, addán Sámediggái eanet válddi ja dadjamuša ja bidjan sámiid árgabeaivvi diliid guovddážii, dadjá bargo- ja searvadahttinministtar Dag Terje Andersen.
Mii sámi iešmearrideapmi lea? Gáldu - álgoálbmotvuoigatvuođaid gelbbolašvuođa guovddáš - gálgá čielggadit sámi iešmearrideami ja gávnnahit mo dat vuoigatvuohta lea čađahahtti. Ráđđehus doarju prošeavtta 500 000 ruvnnuin.
Bargo- ja searvadahttinministtar, Dag Terje Andersen, galleda Kárášjoga ja Porsáŋggu disdaga borgemánu 11.beaivvi dan oktavuođas go lágiduvvo jahkebeallásaš čoahkkin sámediggeráđiin.
Golbma ođđa sámi ofelččat davvisámi, oarjelsámi ja bihtánsámi guovllus oahpásmahttojuvvojedje Skiippagurrafestiválas Deanus Finnmárkkus.
Ráđđehus addá 3,1 milj. ruvnnu doarjjan arvat báikkálaš doaibmabijuide mat leat unnibuš sámegielaid várás. Sámegielaid doaibmaplána mielde vuoruhuvvojit lullisámegielalaš ja julevsámegielalaš doaibmabijut.