Historjjálaš arkiiva
Almmustahttináigodat
Historjjálaš arkiivvas gávnnat don ovddeš ráđđehusaid dieđuid, ovdamearkka dihte preassadieđáhusaid, ođđasiid ja sártniid ovddeš ráđđehusáigodagain. Don gávnnat maiddái boarásmuvvan áigeguovdiláššiid dálá ráđđehusain dás. Arkiiva sisttisdoallá dasa lassin dokumeanttaid main lea eahpegustovaš sisdoallu, ovdamearkka dihte boarásmuvvan johtočállosiid.
Sisdoallu mii lea sirdon arkiivii ii ođasmahtto, ja dieđut leat danne historjjálaččat.
Čájeha 1501-1520 oktiibuot 1719 bohtosis.
Sirre: Beaivi Buoremus deaivamat Čále ohcansáni vai sirre buoremus deaivamiid
Ráđđehus lea dál bidjan ovdan Stuorradiggedieđáhusa nr. 43 (2008-2009) Sámedikki doaimma birra jagi 2008.
Ráđđehus áigu oažžut eanebuid geavahit sámi gielaid. Mánáidgárddit, skuvllat, almmolaš bálválusat ja mediafálaldat leat guovddážis dan doaibmaplánas sámegielaid várás, mii odne biddjojuvvo ovdan.
Ráđđehus evttoha 2009 reviderejuvvon nationálabušeahtas juolludit 600 000 ruvnnu ásahit bistevaš jorgalanbálvalusa sámegielaid várás regjeringen.no neahttabáikkis. Bálvalus čadnojuvvo departemeanttaid bálvalusguovddážii (Servicesenteret for
Ráđđehus árvala Ođastuvvon nationálabušeahtas 2009 lasihit juolludeami Sámediggái vai Loabága suohkan sáhttá searvat sámegielaid hálddašanguvlui. Seammás árvaluvvo ahte Njávdáma dákteriggeosiid ođđasis hávdádeapmái lasihuvvo 1,5 miljovnna ruvnnu.
Ráđđehus lea odne bidjan ovdan Goliat-oljoguovllu huksema ja bohkama plána. Plána sáddejuvvo dál Stuorradiggái vai dan gieđahallá.
Stuorradiggedieđáhusas Šaddadanfápmu ja boahtteáigejáhkku dieđiha ráđđehus ahte dat áigu gielddain nannet barggu báikkálaš servodatovddidemiin. Áŋgiruššan šaddá leat erenoamáš dehálaš smávit gielddaiide, gávpogiidda ja regionála guovddážiidda main
Ráđđehus bidjá odne ovdan Lokal vekstkraft og framtidstru nammasaš ođđa stuorradiggedieđáhusa báikegodde- ja regionálapolitihka birra. Dán dieđáhusa váldoulbmil lea buoridit gielddaid ja báikegottiid doaibmanvejolašvuođaid nu ahte báikkálaš
Ráđđehus dieđiha stuorradiggedieđáhusas Báikkálaš šaddadanfápmu ja boahtteáigejáhkku ahte áigu ráhkadit máhttoprográmma vai eanet olbmot háliidit ásaiduvvat dakkár báikkálaš servodagaide main olmmošlohku ii ovdán buoret guvlui.
Boazodoallu: Norgga Boazosápmelaččat Riikkasearvi (NBR) ja Stáhta sohpe odne ođđa Boazodoallošiehtadusa šiehtadusjahkái 2009 - 2010. Šiehtadusas leat deaŧalaš rievdadusat dain doarjjaortnegiin, mat gusktet Oarje-Finnmárkku boazoguohtunguvlui, ja dan
Kultureanadagat: Ráđđehus lea válljen 20 buorahis kultureanadaga eanadoalus mat galget erenoamážit dikšojuvvot ja hálddašuvvot.
Ráđđehus evttoha geahpidit gáibádusa man ollu bargoáigi galgá oatnut beaiveruđaid oažžumis virgeluomu oktavuođas 40 prosentii. Seammás evttohuvvo viiddidit gaskkalduhttináiggi go lea virgeluopmu barggu dihte, almmá oažžumis ođđa
Doaibmabušeahtta lassanan 710 miljovnnain, álkit beaiveruhtameannudeapmi, fuopmášahtti organisatuvrralaš doaibmabijut ja lassáneaddji stivren ja siskkáldas dárkkisteapmi leat váldočuoggát stuoradiggeproposišuvnnas Bargo- ja čálgoetáhta birra man
- Boahtte logi jagi áigut mii geavahit oktiibuot 321,9 miljárda ruvnno stáhtabušeahtas hukset, jođihit ja divodit geainnuid, ruovdemáđijaid ja skiipajohtolagaid mearragáttiin. Dat lea 100 miljárda ruvnno dahje 45 proseantta eanet go ovddit
Ráđđehus bidjá odne ovdan davviguovllustrategiija viidásetovddideami, ”Ođđa huksengeađggit davvin”. Dat mearkkaša nana áŋgiruššama ealáhusovddidemiin sihke eatnama ja meara alde ja eanet investeremiid eanajohtolahkii, mearrajohtolagaide ja
Rádjerasttideaddji máhttoprográmma ásaheapmi ja sierra álgoálbmotprográmma ásaheapmi kulturvuđot ealáhusovddideami várás gullet ráđđehusa davviguovlluáŋgiruššama doaibmabijuide.
- Bargu buohkaide lea vuosttamuš ulbmil. Danne ráđđehus odne bidjá ovdan doaibmabijuid mat galget bisuhit dáláš bargosajiid ja vuođđudit ođđage. Mii jagi 2009 stáhtabušehttii árvalit nuppástusaid mat váidudit riikkaidgaskasaš ekonomiija hedjoneami,
- Ráđđehus árvala vuođđudit guokte ođđa foandda main buohkanassii kapitála sturrodat lea 100 miljárdda ruvnnu. Dat guokte foandda galget fitnodagaide ja dállodoaluide álkkásmahttit oažžut loanaid ja nu leat mielde stargadeamen ruhtadusmárkana,
Dutkanráđi sámedutkanprográmma lea lasihuvvon 1,179 miljon ruvnnuin. Ruđat galget geavahuvvot åarjel- ja julevsámegiela dutkamii. - Dárbu lea diehtit eambbo dáid gielaid birra vai daid lea vejolaš seailluhit nana ja ceavzilis giellan boahtteáigái,
- Sámi álbmotbeaivi - guovvamánu 6. beaivi - lea dakkár beaivi mii beroštahttá olbmuid eanet ja eanet báikkiin riikkas. Lea illudahtti go sámegiella boahtá eambbo oidnosii almmolaččat, ja go sámegiella ja sámi kultuvra viidánit eanet ođđa surggiide
Ráđđehus áigu árrat ođđajagis ovddidit ođđa doaibmabijuid stáhtabušeahtas sihkkarastin dihtii norgga bargosajiid. Doaibmabijut mearkkašit ahte juolludusat almmolaš visttiide ja rusttegiidda, ja bajásdoalahusprošeavttaide, lassánit mealgat.