Historjjálaš arkiiva
Almmustahttináigodat
Historjjálaš arkiivvas gávnnat don ovddeš ráđđehusaid dieđuid, ovdamearkka dihte preassadieđáhusaid, ođđasiid ja sártniid ovddeš ráđđehusáigodagain. Don gávnnat maiddái boarásmuvvan áigeguovdiláššiid dálá ráđđehusain dás. Arkiiva sisttisdoallá dasa lassin dokumeanttaid main lea eahpegustovaš sisdoallu, ovdamearkka dihte boarásmuvvan johtočállosiid.
Sisdoallu mii lea sirdon arkiivii ii ođasmahtto, ja dieđut leat danne historjjálaččat.
Čájeha 1561-1580 oktiibuot 1719 bohtosis.
Sirre: Beaivi Buoremus deaivamat Čále ohcansáni vai sirre buoremus deaivamiid
Ráđđehus árvala rievdadusaid sámelága njuolggadusaide Sámedikki válgaortnega birra. Ulbmil láhkarievdadusárvalusaiguin lea váikkuhit lassi oassálastimii sámediggeválgga oktavuođas ja sihkkarastit stuorát legitimitehta ja árvvu Sámediggái.
Finnmárkkukommišuvdna galgá čielggadit dálá vuoigatvuođaid Finnmárkkus. - Sihkkarastit čielggadeami vuoigatvuođain mat leat dehálaččat sámi álbmogii ja eará meahccegeavaheddjiide Finnmárkkus ja lea dehálaš oassin Finnmárkkulágas, dadjá
- Dehálaš bargu lea dál loahpahuvvon. Lean vissis dasa ahte árvalus mielddisbuktá máhtu ja konstruktiivvalaš digaštallama, dajai guolástus- ja riddoministtar.
- Beaivi lea dehálaš beaivi čalmmustahttit dan earenoamáš saji mii sámiin lea min riikkas. Lea maiddái dehálaš beaivi sámivuođa oainnusindahkamii, dadjá sámeministtar Bjarne Håkon Hanssen.
NAV-ođastus lea dehálaš ođastus mii mearkkaša ollu sámi geavaheaddjiide ge. Etáhta addodagat ja vuoigatvuođat leat dat dieđut mat dávjjimusat jearahuvvojit nav.no:s, ja danne dat galget leat gávdnamis sámegillii.
- Dálkkádatsoahpamuš addá Norgii guhkesáigásaš dálkkádatpolitihka mii sáhttá bissut beroškeahttá molsašuddi ráđđehusain. Ráđđehusa dálkkádatdieđáhus lea nana vuođđu man ala mii leat huksen viidáseappot go leat soabadan dainna golmmain
Boazodoallu: Stáhta šiehtadallanlávdegoddi ja eanaeaiggátlávdegoddi davábealde Aursundena leat soahpan boazoguohtunšiehtadusa. Šiehtadus galgá láhčit boazodoalu dilálašvuođa dan guovllus gos boazodoallu ii ožžon guohtunvuoigatvuođaid Alimusrievtti
Lávvardaga ođđajagimánu 12. b. lágiduvvojit vuos eurohpalaš kulturoaivegávpoga Stavangera ja Šláddjivuođajagi oktasaš rahpanmeanut. Seammás almmuhuvvo diehtojuohkingihpa Šláddjivuođajagi birra girjedárrui, ođđadárrui, sámegillii ja eŋgelasgillii.
Bargo- ja searvadahttindepartemeanta doarju Riddu Riđđu davviálbmotguovddáža prošeavtta 100 000 ruvnnuin. Prošeaktaáigodagas áigu Riddu Riđđu geahččaladdat strategiijaid davviálbmogiid dáidaga ja kultuvrra birrajagi gaskkustanguovddáža várás.
Bargo- ja searvadahttindepartemeanta juolluda 100 000 ruvnno doarjjan ovdaprošektii Mangfold styrker (Máŋggabealatvuohta nanne), ovddasmanniprošeakta man ulbmil lea čalmmustahttit dáru, sámi ja kvena/suoma kultuvrra ja giela ja dahkat daid
Nationála mátkeeallinstrategiijas láhččojuvvo dasa ahte Norgga mátkeeallin galgá sáhttit lágidit vásáhusaid mat duddjojit árvvuid sihke báikkálaš servodagaide, fitnodagaide, bargiide, birrasii ja daidda gussiide geat gallejit Norgga.
Ráđđehus evttoha 2007 salderejuvvon bušeahtas ahte dat bargamušat mat čatnasit Luonddu- ja boazodoallobálvalusaid resursaguovddážii, sirdojuvvojit Bargo- ja čálgoetáhtii.
Gongagas stáhtaráđis, nammadii bearjadaga golggotmánu 25. b. Raimo Valle (Bb) ođđa stáhtačállin Bargo- ja searvadahttindepartementii. Válle lea dán rádjai bargan veahkkebargoveakhahoavdan Romssa Fylkkasuohkanis.
Ráđđehus evttoha lasihit doarjagiid sámi aviissaide 5 miljon ruvnnuin, veahkkin beaivválaš sámi aviissa ásaheapmái.
- Ráđđehusa bušeahttaárvalusas leat čielga vuoruheamit. Áŋgiruššamat dálkkádatáitagiid vuostá nannejuvvojit. Mii joatkit politihkain mii vuoruha oktasaš čálggu, dearvvašvuođa ja oahpahusa ovdalii vearrogeahpidemiid ja privatiserema. Oljoruđaid
Ráđđehus áigu buoridit Sámedikki vejolašvuođa doaimmahit árjjalaš kulturpolitihka. Danne evttohuvvo Kultur- ja girkodepartemeantta 2008 bušeahtas 6,1 miljon ruvdnosaš lassáneapmi sámi kulturulbmiliidda 53,5 miljon ruvdnui. Nu lea ge juolludus sámi
Ráđđehus evttoha 2008 bušeahtas lasihit preassadoarjaga sámi aviissaide 5 miljon ruvnnuin. Ulbmil lea doarjut Min Áiggi ja Ášu ovttastumi ja ásahit beaivválaš sámi aviissa.
Ráđđehus evttoha 2008 stáhtabušeahtas lasihit juolludemiid sierra sámi ulbmiliidda birrasiid 49 miljovnna kruvnnuin. Ollislaš áŋgiruššan jahkái 2008 lea birrasiid 753 miljovnna kruvnno. Sámedikki bušeahtta lassána 36 miljovnna kruvnno.
Eamiálbmogiid gelbbolašvuođaguovddáš - Gáldu - lea ožžon ruđa čielggadit eamiálbmogiid iešmearridanrievtti geavatlaš váikkuhusaid. - Dát lea hirbmat gelddolaš ja ávkkálaš prošeakta , lohká stáhtačálli Berit Oskal Eira.
- Ráđđehusa bajimus ulbmil gonagasreappá hálddašeamis lea nu bures go vejolaš ráddjet gonagasreappá leavvama Norgga mearraguovlluide ja sihkkarastit ahte gonagasreabbámáddodat lea nu uhcci go vejolaš gávpeguovlluid olggobealde, dadjá guolástus- ja