Historjjálaš arkiiva
Almmustahttináigodat
Historjjálaš arkiivvas gávnnat don ovddeš ráđđehusaid dieđuid, ovdamearkka dihte preassadieđáhusaid, ođđasiid ja sártniid ovddeš ráđđehusáigodagain. Don gávnnat maiddái boarásmuvvan áigeguovdiláššiid dálá ráđđehusain dás. Arkiiva sisttisdoallá dasa lassin dokumeanttaid main lea eahpegustovaš sisdoallu, ovdamearkka dihte boarásmuvvan johtočállosiid.
Sisdoallu mii lea sirdon arkiivii ii ođasmahtto, ja dieđut leat danne historjjálaččat.
Čájeha 1041-1060 oktiibuot 2489 bohtosis.
Sirre: Beaivi Buoremus deaivamat Čále ohcansáni vai sirre buoremus deaivamiid
- álgoálbmogiid árbevierut seailluhuvvojit ja fievrreduvvojit viidáseappot go nuorra kulturguoddit čájehit beroštumi ja rámisvuođa iežaset kultuvrra dáfus. Biebmogirjji bures ánssášuvvon gudnemearka lokte ovdan deaŧalaš prošeavtta, dadjá gielda- ja
Justiisa- ja gearggusvuođadepartemeanta evttoha viiddidit boarásmuvvanáigemeriid veahkaváldimiin mánáid vuostá. Dat lea okta dain rievdadusevttohusain ráŋggáštuslágas mii odne sáddejuvvo gulaskuddamii.
Ráđđehus evttoha njuovžileabbo vearronjuolggadusaid gaskaboddosaš olgoriikalaš bargiid várás.
Stáhtaráđis mearriduvvui odne ahte bidjat fápmui rievdadusaid mat mearkkašit ahte buhtadusdássi mánáide ja nuoraide bajiduvvo mearkkašahtti olu.
Ráđđehus evttoha bidjat fásta jahkeráji, jagi 1917, automáhtalaš ráfáiduhttojuvvon sámi kulturmuittuide. Dán rádjái leat buot sámi kulturmuittut mat leat badjel 100 jagi boarrásat automáhtalaččat ráfáiduhttojuvvon, nu ahte jahkerádji lea sirdásan
- Mun lean ilus go mii dál leat ožžon sadjái čovdosa mii dahká vejolažžan ovddidit áššiid suohkanstivrii dahje fylkkadiggái maid sámegillii muášši.no bokte. Lea deaŧalaš ahte sámi giellageavaheaddjit sáhttet geavahit iežaset giela nu olu almmolaš
Ráđđehusa 2018 bušeahttaevttohusas lea čielga dálkkádat- ja birashámádat. Evttohuvvojit dálkkádatdoaimmat mat geahpedit dálkkádatgássaluoitimiid sisriikkalaččat ja riikkaidgaskasaččat. Dasa lassin leat doaimmat mat nannejit ealáhusdoaimmaid ruoná
Ráđđehus áigu nannet Norgga ruoná gilvovuoimmi ja ovttasbarggu ealáhusaiguin ođđa bargosajiid háhkamis. Dálkkádat- ja birasdepartemeanta addá eanet ruđaid dálkkádatdutkamii, dálkkádatšiehtadallamiidda ja ON dálkkádatpanelii.
Ráđđehus evttoha heaittihit nuvttá geardedivada elbiillaide, ja mearridit daidda gessosa lossodaga vuođul, seamma go hybridabiillain maid ferte láddet. Evttohus mearkkaša ahte elbiillat mat leat losit go guokte tonna fertejit máksit geardedivada.
Ráđđehus evttoha 35 milliuvnna ruvnna investerendoarjaga Orkla Industriijamuseai mii gullá Lulli-Trøndelaga Museaide ja mii váldo Našunála kulturvisttiid ortnegis. 5 milliuvnna evttohuvvo juolluduvvot 2018:s. Prošeavtta ulbmil lea sihkkarastit
Ráđđehus evttoha lasihit oppalaš juolludemiid Našunála museafierpmádaga museaide 1,5 miljárda ruvdnui. Dát sisttisdoallá doaibmadoarjaga nannema 21 milliuvnna ruvnnuin guđa museai.
Ráđđehus áigu heivehit dovdoseamos vázzinbálgáid buorebut turisttaide. Dálkkádat- ja birasdepartemeanta evttoha atnit 10,5 miljovnna ruvnno dása, 3 miljovnna lassáneapmi 2017 rájes.
Dálkkádat- ja birasdepartemeanta lea várren 18,6 miljovnna ruvnno hehttet vuoiŋŋašnjoammudávdda ruksesgottiin. Ruđaiguin galgá earret eará báhčit goddenáli Nordfjellas.
Ráđđehusjulggaštusa ektui unniduvvo buvttadandoarjja ođas- ja áigeguovdilmediijaide 25,7 milliuvnna ruvnnuin. Ráđđehus evttoha várret 7 milliuvnna ruvnna ođđa innovašuvdnaguoski doarjjaortnega 2018:s. Dat mearkkaša dan ahte njuolggo preassadoarjja
Ráđđehus áigu juolludit sullii 27 miljovnna ruvnno doarjaga suohkaniidda gumpeguovlluin, gumppiid merkemii ja nannet Stáhta luonddubearráigeahču riidoeastadanbarggu.
Lágideaddji: Ovddeš stáhtaministtar Jens Stoltenberg
Sámi- ja minoritehtapolitihkalaš ossodagas lea ovddasvástádus ovddidit ja oktiiordnet ráđđehusa sámepolitihka ja ráđđehusa našuvnnalaš minoritehtaid politihka. Ráđđehusa politihkka sámiid ja našuvnnalaš minoritehtaid guovdu lea viidát ovttastuvvon
Malmin lea virgáduvvon kultur- ja dásseárvoministara Anette Trettebergstuen politihkalaš ráđđeaddin golggotmánu 18.b. 2021.
Doaibmagođii: 18.10.2021
Loahpai doaimmastis: 31.07.2022
Ráddidus oajvvat PST máhttá ieritrádjat ålggorijkagijt manádijn Vuonarijkkaj jus PST:a milta da rijka oaggásvuodav ájttu. Udnásjga biejve la dåssju UDI:n dakkir fábmogisvuohta.
-Norga oaččui čakčamánus eanet dorvoohcamušaid go vuosttas jahkebealis oktiibuot. Dat mielddisbuktá geavatlaš ja ekonomalaš hástalusaid. Ráđđehus ovddida dáinna liigenummiriin árvalusa movt dán dili ferte hálddašit oanehis áiggis, ja árvala ge