Bušeahtta mii doaimmaid lasiha, nuppástuhttá ja eambbogiid searvadahttá

-Ovttasbargguin ja alla doaimmalašvuođain leat mii nagodan hálddašit garraseamos  ekonomalaš roasu mii ii leat leamaš nu rašes dilis maŋŋil nuppi máilmmisoađi. Jagi 2022 lassánit  doaimmat eanet go dábálaččat, barggolašvuohta ovdána ja sullii visot rávisolbmot leat boahkuhuvvon. Beaktilis ovdánahttojuvvon dearvvašvuođabálvalusaiguin ja oktasaš áŋgiruššamiin galgat mii ovttasráđiid beassat eret pandemiijas, dadjá ruhtadanministtar Jan Tore Sanner (O).

Mii meroštallat ahte jagiid 2023 ja 2024 ruhtadilli šaddá buoret go dábálaččat.

Norgga ássiid barggolašvuođaoassi lea dál allelis go ovdal pandemiija ja dat ii leat leamaš nu allin jagi 2012 rájes, muhto oanehisáigge bargosisafárren lea ollu vuollelis. Ollu ealáhusat dovddahit ahte lea váttis gávdnat bargiid rivttes gelbbolašvuođain.  

-Maŋimuš mánuid leat ásahuvvon ollu ođđa fitnodagat min riikkas. Mii fertet váruhit ahte gelbbolaš bargiid váilivuohta ii goazat ovdáneami. Danne áigut mii nannosit vuoruhit gelbbolašvuođa ja oahpu. Dan lassin háliidat deattuhit ahte roassu buvttii maid juoga positiivva; servodat lea johtilit ovdánan eanet ruoná ja digitála servodahkan, dadjá ruhtadanministtar.

Boahtte jagi bušeahtas háliidat geavahit 322,4 miljárdda ruvnno Stáhta olgoriikka penšunfoanddas, mii lea 2,6 proseantta foandda meroštallojuvvon kapitálas dán jagi loahpas.  

-Dáinna bušeahttaevttohusain galgá ruhtageavaheapmi fas dábálaš dássái. Lea jierpmálaš bisuhit ruhtageavaheami vuollel 3 proseantta foandda kapitálas nu guhká go ekonomiijadilli lea buorre.  Dat addá midjiide vejolašvuođa hálddašit stáđismeahttun áiggiid jos foandda árvu gahččá, ja  mii leat de buorebut ráhkkanan dustet vejolaš roasuid ja heajos diliid, dadjá ruhtadanministtar.  

Jos vel Norga lea ge buorebut go eará riikkat birgen pandemiija dilis, de leat min servodagas muhtumat mat leat šaddan gillát erenoamážit. Sii dárbbašit veahki maiddái jagi 2022. Ráđđehus vuoruha danne doaibmabijuid buoridit gelbbolašvuođa, veahkehit sin geat rahčet ja eanebuid searvadahttit bargoeallimii. 

-Pandemiijaroassu lea muhtumiidda čuohcan hui garrasit. Ráđđehusa ulbmil lea ahte dát roassu ii galgga mielddisbuktit ahte olbmot báhcet bargoeallima olggobeallái, nu go roasut ovdalis áiggi leat dahkan, dadjá ruhtadanministtar.

Deháleamos doaibmabijut:

Ráđđehus vuoruha čuovvovaš doaibmabijuid jagi 2022 stáhtabušeahtas mat:

• láhčet dili ođđa bargosajiide priváhta fitnodagain
• veahkehit sin geat ain gilláhit koronapandemiija geažil
• veahkehit olbmuid ja fitnodagaid háhkat dárbbašlaš gelbbolašvuođa
• buoremusat ovddidit ruonábut ja eanet digitála servodaga
• láhčet dili oadjebas ja buori eallimii miehtá riikka
• buoridit ja nannet pandemiijagearggusvuođa, earret eará sihkkarastit doarvái boahkuid, njoammudávddaid eastadanbiergasiid ja dálkasiid

Norga dustii koronapandemiija nana ja beaktilis doaimmaiguin suodjalan dihte bargiid ja fitnodagaid, muhto mii leat maid čađahan nuppástuhttindoaimmaid ja innovašuvnna. Mii leat ollu dehálaš doaimmaid álggahan mat veahkehit ovddidit ruonábut ja eanet digitála servodaga.

 

Tabealla 1 Norgga ekonomiija váldologut. Ovddit jagi proseanttalaš rievdadus jos eará ii leat almmuhuvvon

	Mrd. kroner1
	2020	2020	2021	2022
Priváhta geavahus	1 496,4	-6,9	4,0	11,1
Almmolaš geavahus	905,6	1,7	3,9	-0,2
Bruttoinvesteremat bistevaš kapitálas	907,0	-3,8	0,9	-0,4
Das: Oljobohkamat ja revrrefievrrideamit	180,8	-4,1	1,0	-14,4
Nannán-Norgga fitnodagat	313,6	-6,1	0,9	4,4
Viesut	190,7	-4,0	4,2	4,1
Almmolaš hálddašeapmi	216,4	-1,0	-2,5	-0,2
Nannán-Norgga gálvojearru2	3 122,7	-3,9	3,4	6,0
Eksporta	1 110,0	-0,5	5,2	7,1
Das: Luondduolju ja luonddugássa	353,0	10,1	3,5	4,8
Nannán-Norgga gálvvut ja bálvalusat	637,0	-8,2	6,4	9,9
Importa	1 125,3	-11,9	3,7	10,6
Bruttonationálabuvtta	3 413,5	-0,8	3,8	4,0
Das: Nannán-Norga	3 043,0	-2,5	3,9	3,8
Eará váldologut:
Barggahus		-1.3	0,8	1,4
Bargguhisvuođalogut, AKU (dássi)3		4,6	4,7	4,1
Bargguhisvuođalogut, registrerejuvvon (dássi)		5,0	3,2	2,4
Jahkebálkká lassáneapmi		3,1	2,8	3,0
Konsumhaddelassáneapmi (KPI)		1,3	2,8	1,3
KPI-JAE lassáneapmi		3,0	1,8	1,6
Luondduoljohaddi, ruvnnot juohke fáhtas (jotkkolaš hattit)		407	568	559
Luondduoljohaddi, USD juohke fáhtas (jotkkolaš hattit)		43	68	67
Golmmamánnosaš ruhtamárkanreantu, pst.4		0,7	0,5	1,1
Importabuohtastahttojuvvon ruvdnokursa, jahkásaš rievdadus, pst.5		6,3	-6,4	-0,3
BNP lassáneapmi Norgga gávpeguimmiin6		-4,3	5,0	4,1

¹ Gaskaboddosaš rehketdoallologut, jotkkolaš hattit.

² Earret vuorkárievdadusa.

³ Bargofápmoiskkadeami rievdadus ođđajagimánus 1.b.2021 mielddisbuktá ahte statistihkkadieđut váilot dien áigodagas. 2021 ja 2022 AKU-bargguhisvuođaloguid ii leat vejolaš buohtastahttit 2020 loguiguin.    

⁴ Teknihkalaš meroštallojuvvon hattit geassemánus

⁵ Positiivvalaš logut almmuhit heajos ruvdnoárvvu.

⁶ Norgga 25 deháleamos gávpeguoimmi buohtastahttojuvvon Norgga eksportagálvvuiguin earret oljju ja gássa.

Gáldut: Statistihkalaš guovddášbyrå, ICE, Norgga Báŋkku, Nav, Reuters, Macrobond  ja Ruhtadandepartemeanta.

 

Tabealla 2 Stáhtabušeahta ja Stáhta penšunfoandda váldologut. Mrd. ruvnno

	2020	2021	2022
Sisaboađut oktiibuot	1 288,8	1 366,3	1 553,3
1 Sisaboađut petroleumdoaimmain	134,4	210,1	303,6
1.1 Vearut ja divadat	35,4	58,9	167,9
1.2 Eará petroleumsisaboađut	99,0	151,2	135,7
2 Sisaboađut earret petroleumsisaboađut	1 154,4	1 156,2	1 249,7
2.1 Vearut ja divadat Nannán-Norggas	1 054,2	1 074,7	1 165,8
2.2 Eará sisaboađut	100,2	81,4	83,9
Golut oktiibuot	1 552,5	1 595,0	1 576,5
1 Golut petroleumdoaimmaide	27,6	26,0	26,5
2 Golut earret petroleumdoaimmaide	1 524,9	1 569,0	1 550,0
Stáhtabušeahta badjebáza ovdal sirdima Stáhta olgoriikka penšunfondii	-263,7	-228,7	-23,2
- Netto ruhtaboahtin petroleumdoaimmain	106,8	184,1	277,1
= Oljomuddejuvvon badjebáza	-370,5	-412,8	-300,3
+ Sirdin Stáhta olgoriikka penšunfoanddas	417,4	412,8	300,3
= Stáhtabušeahta badjebáza	46,9	0,0	0,0
+ Netto várrejuvvon Stáhta olgoriikka penšunfoanddas	-310,6	-228,7	-23,2
+ Stáhta olgoriikka penšunfoandda reantoboađut ja vuoitu jna. 1	224,5	205,4	233,8
= Stáhtabušeahta ja Stáhta penšunfoandda badjebáza oktiibuot1	-39,2	-23,3	210,6
Memo:
Stáhta olgoriikka penšunfoandda márkanárvu2	10 086	10 907	12 250
Stáhta penšunfoandda márkanárvu2	10 355	11 199	12 552
Álbmotoaju ahkepenšuvdnageatnegasvuođat2,3	8 941	9 201	9 634
Struktuvrralaš oljomuddejuvvon vuollebáza mrd. ruvnnot	364,9	397,2	322,4
Foandakapitála proseantan	3,6	3,6	2,6
Nannán-Norgga BNP-logut, proseantan	11,5	12,1	9,5
Bušeahttaindikáhtor, proseantaovttadat 4	3,8	0,6	-2,6
Duohta, vuollásaš gollolassáneapmi, pst	8,8	1,0	-3,4

1     Kursavuoittut dahje –massimat eai leat mielde.

2     Jagi álggus.

3     Čohkkejuvvon ahkepenšuvnna vuoigatvuođaid dáláárvu maid álbmotoadju lea geatnegahtton máksit.

⁴     Positiivva logut govvidit ahte bušeahtta lea ekspansiiva. Das ii vuhtiiváldojuvvo ahte sisaboahto- ja gollopoasttat sáhttet ekonomiijadillái mearkkašit iešguđet láhkai.