Gieldaođastus nannen dihte boahtteáiggi čálggu

Ráđđehus almmuha dán stuoradiggeáigodagas dievaslaš gieldaođastusplána gieldaproposišuvnna bokte.  Ođastusa mihttu lea fámolaš gielddat mat ožžot eanet bargamušaid ja iešstivrejumi. 

- Gieldaođastus lea čálgoođastus. Gieldaođastusa ulbmil lea sihkkarastit buriid čálgofálaldagaid buohkaide: Buriid skuvllaid, divššu ja fuolahusa boarrásiidda, oadjebas mánáidgárddiid mánáidasamet. Sáhka lea das mii dárbbašuvvo vai ássit geat dárbbašit veahki ožžot dan: Mánát geat dárbbašit mánáidsuodjalusa, mirkkogeavaheaddjit, olbmot geainna leat psyhkalaš váttut, ja sii geat eai oaččo makkárge fálaldagaid. Dan cealká gielda- ja ođasmahttinministtar Jan Tore Sanner, gii otne almmuhit jagi 2015 gieldaárvalusa gos gieldaođastus lea guovddážis. 

Sihkkaris ja dásseárvosaš bálvalusat ássiide, ollislaš ja ovttastahttojuvvon servodatovdáneapmi, guoddevaš ja ekonomalaš fámolaš gielddat ja nannejuvvon báikkálaš demokratiija leat ođastusa mihttomearit.

- Ráđđehus háliida nanu ja fámolaš gielddaid, geat galget oažžut eanet bargamušaid ja eanet ovddasvástádusa. Eanaš áššit čovdojuvvojit jos dat leat ássiid lahka, báikkálaš servodagas, dadjá stáhtaráđđi Sanner.

Ođastusáigodagas čađahuvvo guovtti  oasis. Gielddat geat mearridit ovttastahttima maŋimustá čakčat 2015 čuovvoluvvojit gonagaslaš resolušuvnnaid bokte. Eará gielddat galget dahkat mearrádusaid ovdal geassit 2016. Ráđđehus pláne ovddidit Stuoradiggái oktasaš proposišuvnna  ođđa gieldastruktuvrra birra giđđat 2017.

- 50 jagi dás ovdal dohkkehuvvui ovddit gieldaođastus ja dan maŋŋá leat gielddat ožžon olu čálgodoaimmaid ja ovddasvástádusa. Seammás lea stáhtalaš bienalaš stivrejupmi lassánan, ja gielddat leat daid maŋimuš jagiid ferten sirdit muhtun doaimmaid gielddaidgaskasaš ovttasbargoorgánii. Politihkkáriin soaitá leat leamaš dáhtu addit gielddaide eanet ovddasvástádusa, muhto eai leat nagodan ráhkkanahttit gielddaid nu ahte sii nákcejit čađahit mearriduvvon bargamušaid.    Mii háliidat láhčit dili vai gielddat nagodit fuolahit áššiid mat sidjiide leat mearriduvvon, ja dustet  boahttevaš jagiid hástalusaid ja ođđa doaimmaid, dadjá Sanner.

Departemeanta gokčá dárbbašlaš goluid ovttastahttima oktavuođas standardiserejuvvon modealla mielde. Ruhtadoarjja juolluduvvo gielddaid logu ja ássiid logu mielde go dat ovttastahttojuvvojit. Ovttastahttojuvvon gielddat sáhttet maid oažžut ođastusdoarjaga.

Dálá juohkindoarjjaortnet joatkašuvvá. Dálá juohkindoarjaga mielde oažžu ođđa ovttastahttojuvvon gielda bisuhit doarjaga maid ovdal ovttastahttima lea ožžon 15 jagi maŋŋá ovttastahttima, ovdal go dat dađistaga heaittihuvvo viđa jagi badjel.

Gielddaide lea dát buorre ja guhkesáigásaš ortnet, ja sii ožžot buorre áiggi heivehit iežaset ođđa rámmaeavttuide.

Proposišuvnna 2017 barggus biddjojuvvo vuođđun ahte ovttaskas gielddat eai galgga sáhttit bissehit rievdadusaid maid álbmot dáhttu ja háliida guovlulaš ja nationála dárbbuid ektui.

Fylkkamánniid ovddasvástádus lea álggahit guovlulaš proseassaid čakčat 2014. KS bovdejuvvo dán oktavuođas ovttasbargat fylkkamánniiguin. Ráđđehusa áigumuš lea ovddidit Stuoradiggedieđáhusa giđđat 2015 gos árvala ođđa doaimmaid nanu gielddaide. Dalle ožžot gielddat diehtit makkár doaimmaid sii ožžot ovdal go mearridit ovttastahttima.

Áigeplána gielddaođastussii

• Giđđat 2014: Stuoradiggi meannuda ođastusa ulbmiliid ja barggu viidáset
• Čakčat 2014, 2015 ja giđđat 2016: Guovlulaš proseassat gos oassálastet KS, fylkkamánnit ja gielddat. Fylkkamánniid ráhkadit čoahkkáigeasu čakčat 2016.
• Giđđat 2015: Ráđđehus árvala gielddaide ođđa doaimmaid. Stuoradiggi meannuda dan dieđáhusa.
•  Čakčat 2015 ja giđđat 2016: Gielddat mearridit ovttastahttima.
• Giđđat 2016: Gielddat mat vuosttamužžan leat mearridan ovttastahttima galget čuovvoluvvot  gonagaslaš resolušuvnnaid bokte.
• Giddat 2017: Ráđđehus ovddida proposišuvnnaid ođđa gieldastruktuvrra ja gielddaid ođđa doaimmaid birra. Stuoradiggi meannuda proposišuvnnaid.

Dokumeanttat:

• Gielddaođastus – Dieđáhusoassi gieldaproposišuvnnas 2015 (Prop. 95 S) (girjegiella) (pdf)
• Gieldaproposišuvdna 2015 – Prop. 95 S (2013 – 2014) (girjegiella)
• Oanehis diehtu gieldaođastusa birra (girjegiella) (pdf)

Loga eanet dáppe: www.kommunereform.no