Ođđa diehtosiidu Norgga gielddaid birra

Gielda- ja ođasmahttindepartemeanta almmuha dál ođđa neahttasiiddu gos gielddat ja eará berošteaddjit sáhttet gávdnat áigeguovdilis dieđuid gielddaid birra.

-Neahttasiiddus gávdnojit historjjálaš dieđut movt olmmošlohku lea ovdánan, dieđuid boahttevaš bálvalusaid- ja bargofápmodárbbuid birra, dietnasiid ja dieđuid gielddaid buvttadeamis ja beaktilisvuođas.  Ulbmil lea ahte dieđuid galgá álki gávdnat ja ahte gielddat gávdnet dieđuid mat veahkehit plánet ja stivret gielddaset. Mun doaivvun ahte neahttasiidu divdna geavahuvvo, cealká gielda- ja ođasmahttinministtar Jan Tore Sanner.

Olmmošlohkoovdáneapmi: Dáppe gávdnojit dieđut movt olmmošlohku lea ovdánan jagi 1972 rájes otnážii. Dasa lassin leat vel dieđut movt olmmošlohku boahtá lassánit jagi 2040 rádjai, golmma iešguđet vuogi mielde. Doppe gávdná maid dieđuid jagi 2013 álbmotčoahkkádusa birra ja movt dat ovdána jagi 2020 ja 2040 rádjai.

Boahttevaš bálvalus- ja bargofápmodárbu: Jagi 2012 KOSTRA-dieđuid vuođul leat bálvalusdárbbašeaddjit ja bargofápmodárbbut daid stuorimus bálvalusain meroštallojuvvon, mas eaktuduvvo ahte bálvalusain lea seamma govččagráda ja standárda. Dáppe sáhttá meroštallat man gallis dárbbašit bálvalusaid ja man galle jahkedoaimma juohke gielda dárbbaša.

Friddjadietnasat: Gielddaid dietnasat leat eanaš nu gohčoduvvon  friddjadietnasat. Dáppe gávdná dieđuid rámmadoarjagiid juohkimis ja jagi 2014 meroštallojuvvon vearroboađut gielddaid mielde. Ja čilgehusaid dienasvuogádaga osiid birra.

Buvttadanindeaksa: Dat mihtida gielddaid bálvalusfálaldagaid dihto surggiid buvttadanindeavssa vuođul. Indeavssa bokte mihtiduvvo buvttadandássi bálvalusaid ulbmiljoavkku sturrodaga ektui. Indeavssa vuođul lea vejolaš govvet gielddaid bálvalusaid eará gielddaid buohtastahttimiin.   Bálvalusat maid sáhttá mihtidit buvttadanindeavssa bokte leat mánáidgárddit, vuođđoskuvllat, dearvvašvuođabálvalus, dikšu ja fuolahus, mánáidsuodjaleapmi, sosiála bálvalusat ja kultuvra. Maiddái dieđut gielddaid dienasdási ja ekonomalaš bohtosiid birra vai geavaheaddjit besset árvvoštallat bálvalusaid ja ekonomalaš sturrodagaid.

Beaktilvuođa analysat: Ekonomalaš dutkanguovddáš (EDG) lea ráhkadan raportta gielddaid beaktilvuođa birra.   Dat čilge gielddaid deháleamos čálgofálaldagaid beaktilvuođa (mánáidgárddiin, vuođđoskuvllain ja divššus ja fuolahusas)  2010:s. Dál álggos gávdnabehtet leaŋkka raportii, muhto departemeanta áigu dán čavčča ođasmahttit dieđuid iešguđet gielddaid birra, go oažžut ođasmahttojuvvon raporta  EDG:s. Dat ráhkaduvvo jagi 2013 loguid vuođul.

-Neahttasiiddu ulbmil lea ahte gielddat galget hui álkit gávdnat dieđuid dehálaš čoavddaloguid birra. Dat sáhttet leat mávssolaš reaiddut politihkkáriidda, hálddahussii ja gieldda ássiide. Siiddu maid mii dál almmuhat lea vuosttas buolvva siidu, ja mis lea áigumuš dan viidáset ovdánahttit, dadjá Jan Tore Sanner.

Diehtovuođđu: www.regjeringen.no/gielddadieđut