Norga doarju Haag-konvenšuvnna 1996

- Mánáidsuodjalusbálvalus oažžu dál váikkuhangaskaomiid mat álkidahttet mánáidsuodjalusáššiid hálddašeami rájáid rastá. Váldoeiseváldi sáhttá veahkehit gielddalaš mánáidsuodjalusbálvalusa gulahallat olgoriikka eiseválddiiguin. Gaskaoamit dahket vejolažžan čoavdit eanet áššiid mánnái buoremussan, cealká mánáid- ja dásseárvoministtar Solveig Horne (Ob). 

Norga doarju 1996 Haag-konvenšuvnna riikkaidgaskasaš priváhtarievtti ja ovttasbarggu birra mii gusto váhnemiid mearridanváldái ja mánáid suodjalandoaimmaide. Ovttaskasáššiid oktavuođas konvenšuvdna láhčá dili konvenšuvdnastáhtaid gaskasaš ovttasbargui ja diehtolonohallamii.   Juohke stáhta nammada váldoeiseváldi gean ovddasvástádus lea  beaivválaš ovttasbarggus hálddašit ovttaskasáššiid konvenšuvnna mearrádusaid mielde. Mnbdir lea nammaduvvon váldoeiseváldin. Konvenšuvnnas leat badjel 40 miellahttu, oktan EO-riikkaiguin.

Mánáid- ja dásseárvoministtar lea ilus dál go Norga lea dohkkehan konvenšuvnna. Konvenšuvdna suodjala mánáid buorebut go dan vuođul lea vejolaš eastadit ja čoavdit internationála váhnenriidduid ja mánáidsuodjalusáššiid. Ovdamearkka dihte sáhttá mánáidsuodjalusášši sirddihuvvot Norggas eará konvenšuvdnastáhtii jos dakkár čoavddus lea mánnái buoremus.

-Konvenšuvdna deattuha ahte váhnemat ja mánát galget beasset ovttastallat ja doalahit oktavuođa jos vel mánná ja nubbi váhnen fárre ge eará riikii. Konvenšuvnna ulbmil lea maid hehttet dan ahte mánát veagal fárrehuvvojit, ja čoavdit riidduid mat gusket váhnenovddasvástádussii, ássanbáikái ja ovttastallanvuoigatvuhtii, vai mánná oažžu stáđis guhkesáiggi fuolahusčovdosa, dadjá Horne. 

Váhnenovddasvástádus ja suodjalandoaimmat

Konvenšuvdna sisttisdoallá rievttálaš dahje hálddahuslaš suodjalanmearrádusaid áššiin nugo váhnenovddasvástádusas, fásta ássanbáikkis, ovttastallanvuoigatvuođas, áittaruššamis, sirdimis biebmoruktui ja ásahussii, ja máná opmodaga hálddašeamis. Dasa gullá maid láhkamearriduvvon váhnenvuoigatvuohta.

Konvenšuvdna mudde guhte stáhta oažžu mánnái mearridit suodjalandoaimmaid. Konvenšuvnna váldonjuolggadus lea ahte stáhta gos mánás lea bissovaš ássanbáiki, oažžu mearridit suodjalandoaimmaid. Stáhta gos mánná lea, sáhttá almmatge mearridit gaskaboddosaš doaimmaid ja doaimmaid heahtedilis. Muhtun ášši sáhttá, jos lea áibbas dárbbašlaš sirdojuvvot eará stáhtii gos mánás lea oktavuohta jos dat lea mánnái buoremus. Konvenšuvnnas leat maid njuolggadusat mat mearridit guđe stáda láhkamearrádusat galget geavahuvvot, ja njuolggadusat mánáid suodjalandoaimmaid dohkkeheami ja čađaheami  birra maid eará stáhtat leat mearridan. 

Fápmuibidjan

Konvenšuvdna fápmuduvvo suoidnemánu 1.b. 2016. Seamma beaivvi rájes fápmuduvvojit maid Haag-konvenšuvnna 1996 láhkamearrádusat ja guoskevaš rievdadusat mánáidlágas, mánáidsuodjaluslágas ja náittoslágas. Rievdadusat galget sihkkarastit ahte láhkamearrádusat bures heivehuvvojit konvenšuvdnii ja áimmahuššet konvenšuvnna ulbmiliid. 

Mánáidlága ja mánáidsuodjaluslága rievdadusat

Mánáidlága rievdadusat mat fápmuduvvojit suoidnemánu 1.b. mearkkašit earret eará ahte dál lea dárkilit čilgejuvvon ahte váhnemis geas lea váhnenovddasvástádus ferte miehtat dasa jos máná šiehtaduvvon orrun olgoriikkas guhkiduvvo dahje rievdaduvvo, maiddái dat gosa mánná guđđojuvvo. Lea maid ásahuvvon gáibádus ahte badjel 12 jahkásaš mánná galgá miehtat dasa jos áigumuš lea fárret olgoriikii, dahje orrut olgoriikkas dahje čađahit olgoriikkamátkkiid - jos dat dahkko ovttas váhnemiin geas ii leat  váhnenovddasvástádus. Váhnemiin lea vuoigatvuohta ovddidit ášši duopmostuoluid ovdii jos mánná fárrehuvvo eret riikkas.

Mánáidsuodjaluslága rievdadusat mat fápmuduvvojit suoidnemánu 1.b. 2016 mearkkašit earret eará ahte mánná sáhttá eaktodáhtolaččat sirdojuvvot biebmoruktui dahje ásahussii eará konvenšuvdnastáhtas. Eaktuduvvo ahte váhnemat mihtet dasa ja maiddái badjel 12 jahkásaš mánná.