COP21: Dálkkádatrievdamat leat áittan sámi eallinvuohkái

Bures, ja ollu giitu.

Presideanta, Stáhtaoaivámuččat ja Ráđđehusat, Álgoálbmogiid sáttagottit, Ekselleanssat, olbmot.

Lea duođai stuora gudni munnje, Norgga Sámedikki presideantan, sárdnut 2015 Ovttastuvvon Našuvnnaid Dálkkádatkonferánssas.

Sámiálbmot lea okta máŋgga eamiálbmogiid gaskkas Árktisis.

Munnje lea buorre oaidnit ahte leat olu álgoálbmogat miehtá máilmmi boahtán oassálastit COP21:as.

Bargu mii dahkko dán konferánssas manná njuolga min earenoamáš kultuvrra boahtteáiggi váibmosii. Buriin sujaiguin mii ballat ahte dálkkádatrievdamat čuhcet garraseappot midjiide go earáide, ja ahte mii sáhttit massit iežamet árbevirolaš eallinvuogi jus ii juoga dahkkojuvvo hui fargga.

Árktisa lieggana dan botta go mun lean hupmame. Dálkkádatrievdamat dáhpáhuvvet eambbo go beali jođáneappot Árktisis go eará guovlluin máilmmis.

Min guovllus eat huma 1,5 dahje 2 gráda liegganeami birra, muhto baicca 4-6 gráda juo jagis 2050.

Máŋga beali álgoálbmogiid kultuvrrain Árktisis leat sorjavaččat muohttagis ja jieŋas. Jus dat jávket, de šaddá midjiide hirbmat váttis bisuhit iežamet kultuvrra. Dálkkádatrievdan rahpá min guovlluid vuođđoávnnasindustriijii ja dahká guovllu hearkkibun nuoskkideami dáfus.  

Sámi eallinvuohki ja min árbevirolaš birgenláhki lea duođalaččat áitojuvvon dálkkádatrievdamiid geažil, earenoamážiid go guoská boazodollui, sáivačáhce- ja mearraguolásteapmái, smávvadállodollui, bivdui ja  meahcásteapmái. Jus boazodoallu mii lea okta vuođđu sámi kultuvrras, jávká, de šattašii dat stuora vahágin sámegillii, sámi kultuvrii ja servodateallimii.

Mun lean ilus go mu iežan riika, Norga, bargá áŋgiriid ja viidát sihkkarastin dihte ahte ođđa Parisašiehtadus galgá šaddat gudneáŋgir, ja ahte Norga áigu ain leat váldo ruhtadeaddjin dálkkádatsuorggi ruhtadeamis.

Mu geahččanguovllus sáhttá sámi parlameantta rávvagiid čohkket golmma váldočuoggáide. Parisašiehtadus galgá:

1. Doahttalit álgoálbmogiid vuoigatvuođaid nu go leat dohkkehuvvon Ovttastuvvon Našuvnnaid lihtus, Máilmmi olmmošvuoigatvuođaid julggaštusas, riikkaidgaskasaš olmmošvuoigatvuođaid lágain ja Ovttastuvvon Našuvnnaid álgoálbmotvuoigatvuođaid julggaštusas.

2. Dohkkehit álgoálbmogiid árbevirolaš máhtu, ođđafuomášemiid ja vieruid.

3. Sihkkarastit ahte álgoálbmogiidda buot guovlluin lea vejolaš oažžut dálkkádatruhtadeami.

Presideanta, 

Dát lea dat boddu historjjás go mis ii leat eará jierpmálaš molssaeaktu go ain bargat ovttas: stáhtat, álgoálbmogat, NGO:at ja eará suorggit siviila servodagas.

Allot daga boastut; dát lea boddu historjjás go mii fertet lihkostuvvat.

Ollu giitu – Merci beaucoup - Thank You!