Eanandoallošiehtadus 2012

Proposišuvdna Stuoradiggái Eanandoallošiehtadusa  2012 birra lea otne dohkkehuvvon stáhtaráđis.

• Loga olles Proposišuvnna

Eanandoallošiehtadus 2012
Proposišuvdna Stuoradiggái Eanandoallošiehtadusa birra lea otne dohkkehuvvon stáhtaráđis. Eanandoalu organisašuvnnat botkejedje šiehtadallamiid miessemánu 12.beaivvi. Proposišuvdna vástida stáhta fálaldaga, mii ovddiduvvui miessemánu 9. beaivvi. Das lea vuhtiiváldojuvvon  Eanandoallo- ja biebmodieđáhusa deháleamos suorggit.

Lea mearriduvvon rámma mii sihkkarastá eanandollui 4 1/2 proseantta dienaslassáneami jahkái 2013, dahje juohke jahkedoibmii 13 000 kruvnnu eanet go jagi 2012 šiehtadusas.  Borramušgálvvuid lassáneapmi dahká vuollel bealle proseantta.

Ráđđehus áŋgiruššansuorggit leat šibitsuorgi ja ruonassuorgi, gos borramušmárkanjohtu lea hui buorre. Árvaluvvo ásahit eananroggandoarjaga buoridan dihtii agronomiija investeremiid.  Guovlluid profiila galgá buoriduvvot, ja buoret guovlulaš heivehuvvon politihkka galggašii fievrriduvvot.

Hattit ja bušeahtta
Ráđđehus árvala lasihit njuolggodoarjagiid 330 miljovnna kruvnnuin. Eanandoallošiehtadusa čađaheapmái árvaluvvo lasihit 230 miljovnna kruvnnuin, ja Eanandoalu ovdánahttinfondii (EaOF) juolluduvvo 275 miljovnna kruvnnu lassidoarjjan jahkái 2013. Dát galgá veahkkin nannemin investeremiid boahttevaš jagiid.

Nannet guovlluid doaibmanmuni
Eanandoallo- ja biebmodieđáhusa ulbmiliid mielde lea árvaluvvon ásahit guovlulaš giliovddidanprográmmaid masa gullet golbma váldooasi: Ealáhusprográmma, birasprográmma, vuovde- ja dálkkádatprográmma. Áigumuššan lea lasihit doarjagiid fylkkaid GO-ruđaid 65 miljovnna kruvnnuin nannedettiin ja sirddedettiin eanet ruđaid riikka dásis guovllu dássái. Dán oassin lea   bioenergiija, báikkálaš borramušaid ja mátkeealáhusaid doaimmaid guovlulaš áŋgiruššan.   

Čielgasut guovlluprofiila
Ráđđehus árvala nammadit viiddis bargojoavkku guorahallat ja árvalit movt ovddidit čielgasut guovlluprofiilla riikkaviidosaš ortnegiidda eanandoallošiehtadusa bokte.

Arktalaš eanandoallu
Guovlluid ovddidanbarggu oktavuođas, ráđđehus árvala vuoruhit arktalaš eanandoalu álgooasis. Árvaluvvo várret dasa 3 miljovnna kruvnnu. Dát galgá juhkkojuvvot golmma davimus fylkkaide, ja viidásat fievrriduvvot seammá dásis golbma jagi. Sámedikki vástesaš ealáhusdoaimmaide árvaluvvo duppalastit doarjagiid 2 miljovnnas 4 miljovdnii.

Dálkkádatdoaibmabijut
Ráđđehus dieđihii St.dieđ.nr.21 (2011-2012) Norgga dálkkádatpolitihkka bokte ahte vuovddit galget geavahuvvot sihkkarastit alla CO2 , vai čađđavuorká stuorru. Ráđđehus árvala ásahit guovlulaš vuovde- ja dálkkádatprográmma oktan doaibmabijuiguin mat buvttadit eanet ođđa šattuid ja vuovdečuollamiid. Ollislaš doarjja vuovdedollui lassána 10 miljovnna kruvnnuin. Bioenergiijaprográmma rámma lassána maid 5 miljovnna kruvnnuin.

Movttáskahttit eanet oapmedoaluid fievrridit šibitmuhkkiid biogássarusttegiidda árvaluvvo álggahit pilotprošeavtta man bokte sáhttá oažžut 15 kruvnnu juohke šibitmuhkketonna ovddas maid fievrrida biogássarusttegiidda.  

Buoret agronomiija
Ráđđehusa oaivvilda ahte lea dárbu doaibmabijuide mat buoridit agronomiija norgga eanandoalus. Dutkandoarjja lassána de oktiibuot 5 miljovnna kruvnnuin, oktiibuot 53 miljovnna kruvdnui. Agronomalaš fágasuorgi mii lasiha borramuš buvttadeami galgá vuoruhuvvot. Ruhtajuolludeamit šládjaovddideapmái, bagadallamiidda ja doaibmabijuide dustet dálkkádatrievdamiid lasihuvvojit. Doarjja Norgga eanandoallobagadallamii lasihuvvo 48,5 miljovnna kruvnnus 52 miljovnna kruvdnui. Buoridan dihtii eanakvalitehta árvaluvvo várret 100 miljovnna kruvnnu eananroggandoaimmaide. Lea vejolaš juolludit gitta 1000 kruvnnu juohke dehkar roggojuvvon areála ovddas.     

Ekologalaš eanadoallu
Ekologalaš borramušvuovdin lea lassánan 10 proseanttain jagis 2010 jahkái 2011. Lassáneapmi lea duppal geardde eanet go borramušsuorggis muđui.  Lassin njuolggodoarjagiid maid boanddat ožžot geat jođihit ekologalaš eanandoalu, de várrejuvvo ruhta márkanastin- ja ovddidandoaimmaide ja bagadallan- ja diehtojuohkinbargui.  Árvaluvvo ásahit ekologalaš birrajohtineanadoalu muhtun guovlluin, gos jođihanvugiid čájehallamat vuoruhuvvojit. Ollislaš doarjja ekologalaš eanandollui jahkái 2013 árvaluvvo 173 miljovnna kruvdnui.

Bargiidháhkan, dásseárvu ja gealbu
 Árvaluvvo várret 2 miljovnna kruvnnu guorahallat eanandoallo- ja šaddofága fidnooahpahusa. Ulbmil lea guorahallat fágaskuvlafálaldagaid ja servodat dárbbu eanadoallo- ja borramušfágalaš oahpahussii mat jođihuvvojit fágaskuvllain. Oktiibuot lea várrejuvvon 28 miljovnna kruvnnu iešguđetlágan bargiidháhkan, dásseárvvu ja gealbudahttin doaibmabijuide eanandoalus.

Stuoradikki mearrádus
Norgga Boanddaidsearvi ja Norgga Boanddaid- ja smávvadálolaččaid searvi leat cuoŋománu 27.beaivvi ovddidan gáibádusas dán jagáš eanandoallošiehtadussii. Stáhta ovddidii iežas fálaldaga miessemánu 9.beaivvi. Eanandoalu organisašuvnnat almmuhedje miessemánu 12.beaivvi ahte sis ii leat vuođđu álggahit šiehtadallamiid, ja dán jagáš eanandoallošiehtadallamat de botkejuvvojedje. Proposišuvnna 122 S (2011-2012) Eanadoallošiehtadus 2012 – rievdadusat jagi 2012 stáhtabušeahtas jna. bokte, ráđđehus ovddida ášši Stuoradiggái, gii de galgá dohkkehit eanandoallošiehtadusa 2012.