Nannosut ruhtadanvuogádat

– Nannosut báŋkkut nagodit buorebut gilvalit márkaniidda loneheamis ja nanosmahttit norgga ekonomiija sihke buriin ja heajos áiggiin. Ruhtadanroassu čájeha, ahte mii berret nannet báŋkkuid nanuvuođa, ruhtadanministtar Sigbjørn Johnsen cealká. Ruhtadandepartemeanta geige odne jagi Ruhtadanmárkandieđáhusa, mii gieđahallá ruhtadanmárkana ovdáneami ja muddema.

– Ruhtadanroasu maŋŋeváikkuhusat vuhttojit ain riikkaidgaskasaš ruhtadanmárkaniin, ja vel eanet máŋgga riikka reálaekonomiija ovdáneamis. Stáhtaid ruhtadilli lea sakka hedjonan máŋgga guovllus, seammás go miljovnnat olbmot gártet bargguhisvuhtii. 2011 ruhtadanmárkaniid ráfehisvuohta muittuha min das, ahte maiddái norgga ekonomiijai čuohcá dat, mii olgomáilmmis dáhpáhuvvá, ruhtadanministtar Sigbjørn Johnsen dadjala.

Buoret muddemiin nannet ja ovddidit ruhtaáššiid
Go riikkaidgaskasaš ruhtadanmárkanat gahčče čoahkkái 2008 čavčča de ledje riikkaidgaskasaččat ovtta oaivilis dan hárrái, ahte ráđđejeaddjit fertejit eanet deattuhit muddema ja goziheami, ja dan láhkai sihkkarastit ruhtaáššiide stáđisvuođa. Norggas leat dál ráhkadeamen njuolggadusaid, mat buori muddui dávistit ođđa njuolggadusaid, mat gustogohtet olles EES-guovllus. Norggas barget earret eará dainna, mo buoremusat sáhttet čađahit EO/EES-njuolggadusaid, mat gustogohtet, ja mat vástidit nu gohčoduvvon Basel III-ávžžuhusaide báŋkkuid nannosut kapitála- ja likviditehtagáibádusaid birra.

– Dat maid mii oahpaimet norgga báŋkoroasus 1990-logus, ja dat ahte stáhta ruhtaáššit ledje ortnegis, dagai ahte norgga ekonomiija seastašuvai riikkaidgaskasaš ruhtadanroasu vearrámus váikkuhusain. Dál mii fertet geavahit liibba ja oahppat ruhtadanroasus, ruhtadanministtar Johnsen nanne.

Dieđáhusas daddjo ahte departemeanta áigu nannet báŋkkuid iežaskapitála gáibádusa – mii lea váldovuohki suddjet iežas báŋkoroasuid vuostá – máŋgga láhkai. Gáibádusaid nannema ferte heivehit riikkaidgaskasaš soahpamušaide ja norgga ekonomiija konjunktuvrra dillái.

– Soaitá gánnehit ásahit Norgga báŋkkuide ođđa kapitálagáibádusaid dál, go ekonomiija eavttut leat buorit, nu ahte kapitála sáhttá veahkehit go váddásut áiggit bohtet. Lea mávssolaš ain ávkkástallat EES-soahpamuša nationála doaibmafriijavuođain ja sihkkarastit ahte mis Norggas leat boahtteáiggisge njuolggadusat, mat ovddidit nana báŋkkuid, ruhtadanministtar Sigbjørn Johnsen dadjá.

Ollislaš ruhtadanvuogádaga riskkaid makrogoziheapmi ovdána ođđa áŋgiruššansuorgin, mainna sihkkarastit ruhtaáššiid stáđisvuođa. Ruhtadandepartemeanta ovdanbuktá dieđáhusas, ahte norgga báŋkkuid kapitála várás ásahuvvo nu gohčoduvvon vuostesyklihkalaš lassigáibádus, man vuođul báŋkkut soitet buorebut birget gáržžit áiggiin. Dat harmonere EO/EES-njuolggadusaiguin, maid leat ásaheamen. Departemeanta sárggasta dieđáhusas dárkileappot mo makrogoziheami lágidit.

Báŋkkuid riska čatnasa lávgalagaid dasa, man muddui daid loatnaváldit nagodit ja háliidit máksit reanttuid ja oanidemiid. – Seammás go norgga ekonomiija ovdána bures, mii áicat muhtin riskafáktoriid, mat sturrot garrasit. Eai visttiid hattit iige bearatgottiid vealgedássi leat goassige leamaš nu allat go dál, ja reantodássi lea hui vuollin. Jos vistehattit njidjet, de sáhttet báŋkkuid massimat lassánit mánnosaččat, sihke visteloanain ja fitnodagaid loanain. Dan geažil gánneha leat erenoamáš várrugas ja nannet báŋkkuid stáđisvuođa, ruhtadanministtar čilgesta.

Ruhtadandepartemeanta lea odne maid sádden gulaskuddamii evttohusa Báŋkkuid sihkarastinfoandda nannema birra. – Ruhtadanroassu lea čájehan, ahte lea mávssolaš ahte lea nuppi dási bealuštus báŋkoroasuid vuostá, mainna sáhttá nannet báŋkkuid, jos dain bohciidit ruhtaváttisvuođat, ruhtadanministtar dadjala.

Ruhtadanealáhusa servodatovddasvástádus
Báŋkoealáhusa mávssoleamos doaibmá servodaga ektui lea jođihit buori ja beaktilis báŋkodoaimma. Seastinbáŋkkut leat dasa lassin čájehan servodatovddasvástádusa dan láhkai, ahte sii juogadit oasi badjebáhcagis skeaŋkan álbmogii ávkkálaš ulbmiliidda. Skeaŋkaásahus lea muddejuvvon lágain 1887 rájes, ja skeaŋkkaid juohkin lea lassánan maŋimuš logi jagi. Dieđáhusas Stuorradiggái čilgejuvvo dárkileappot mo seastinbáŋkkut ja seastinbáŋkovuođđudusat čájehit servodatovddasvástádusa skeaŋkkaiguin, maid sii addet álbmogii ávkkálaš doaimmaide. Skeaŋkkaid juohkin lea lassánan sakka, ja danin departemeanta lea váldán oktavuođa Statistihka guovddášdoaimmahagain, vai oažžut almmolaš statistihka dan suorggis. Ruhtadandepartemeanta áigu bargat dan ovdii, ahte dakkár statistihkka šaddá almmolažžan.

Ruhtapolitihka čađaheapmi
Ruhtadandepartemeanta oaivvilda, ahte ruhtapolitihka dálá njuolggadusat leat buorrin rámman dasa, mo Norgga Báŋku čađaha ruhtapolitihka. Ruhtapolitihkkii orru leamen nana luohttámuš, sihke márkanaktevrraid gaskkas ja muđui.

– 2011 ruhtapolitihka čađaheamis Norgga báŋkku váldostivra lea oanehis ja gaskaguhkes áigodaga politihkas vihkkedaddan stáđis inflašuvnna stáđis buvttadeami ja barggolašvuođa ektui. Departemeanta ii leat ollislaš árvvoštallama vuođul gávnnahan maidege cuiggodan láhkai vuogis, mainna Norgga Báŋku lea ollašuhttán ruhtapolitihka 2011, ruhtadanministtar loahpaha.

Loga eanet:

• 2011 ruhtadanmárkandieđáhus
• Preassadieđáhus: Árvala nannet Báŋkkuid sihkarastinfoandda
• Neahtta-TV preassakonferánssas
• Preassakonferánssa plakáhtat
• Gulaskuddan: Báŋkkuid sihkarastinfoandda sturrodaga bajit ráji heaittiheapmi
• DN-kronihkka: Mii fertet nannet sihkarvuođa roasuid ektui dál