Vearro- ja divatrievdadusat

Ráđđehus árvala rievdadit guokte ášši, maiguin nannejit vearromáksi riektesihkarvuođa. Ráđđehus árvala dasto maid rievdadusaid, mat veahkehit buorebut gáhttet norgga vearrovuođu. Reviderejuvvon nationálabušeahtta sisdoallá ollu smávit vearro- ja divatrievdadusaid jahkái 2012.

Lassivearu njuolggadus ja livnnega váidalanvuoigatvuohta rievdaduvvo
Ráđđehus árvala njuolggadusa, man mielde lassivearru geahpeduvvo 10 prosentii. Ráđđehus árvala maid hilgut njuolggadusa dan birra, ahte vearromáksi, gii ii deavdde geatnegasvuođa ja atte dieđuid livnneteiseválddiide, sáhttá massit vuoigatvuođa váidalit livnnega. Árvalusain čuovvulit Ráđđehusa áigumuša nannet vearromáksi riektesihkarvuođa, nu mo 2012 stáhtabušeahtas ovdanbuktojuvvui.

2010 láhkarievdadusa maŋŋá ii šat beasa bidjat lassivearu, mii lea vuoliduvvon 15 proseantta dássái, go vearromáksi addá boasttu- dahje váilevaš dieđuid, ja maid bargoaddi dahje eará goalmmát oasálaš maŋŋá automáhtalaččat almmuha. Dábálaš 30 proseantta vearru galgá geavahuvvot daid oktavuođain, jos áššái eai gusto lassivearu garvima njuolggadusat.

Vaikko spiehkastatnjuolggadusat gusket dál eanet dáhpáhusaide go ovdal, de lea 30 proseantta lassivearru geavadis menddo garra ráŋggáštus, go bargoaddi dahje eará goalmmát oasálaš addá dieđuid dili dárkkisteami várás. Gulaskuddamis departemeanta árvalii danin ásahit ođđasit njuolggadusa 15 proseantta lassivearu birra. Gulaskuddaninstánssat oidne árvalusa positiivan, muhtumat fas oaivvildedje ahte vearru berrešii leat vuolit. Vearu garvinvejolašvuođat leat unnibat dán oktavuođas, go eará oktavuođain, main eai atte dieđuid, ja Ráđđehus lea ođđa árvvoštallama maŋŋá boahtán dan oaivilii, ahte 10 prosentii geahpeduvvon lassivearru ráŋggášta doarvái.

Gulaskuddaninstánssat leat oppalohkái positiivvat árvalussii fámohuhttit njuolggadusa, man mielde vearromáksi, gii ii deavdde geatnegasvuođa ja atte dieđuid livnneteiseválddiide, sáhttá massit vuoigatvuođa váidalit livnnega. Váikko vearromáksi dieđuidaddingeatnegasvuohta lea mávssolaš vuođđogeatnegasvuohta, de ii leat Ráđđehusa mielas vuogas ráŋggáštit geatnegasvuođa rihkkuma dan láhkai, ahte vearromáksis biehttalit vuoigatvuođa oažžut livnnetváidalusa meannuduvvot. Livnnega váidalanvuoigatvuohta lea váldovuohki, mainna dáhkidit vearromáksi riektesihkarvuođa, ja Ráđđehus oaivvilda unohassan geavahit ráŋggáštussan dan, ahte váldet eret prosessuála rievtti.

 

Ođđa áššemeannudannjuolggadusat – opmodatvearru

Ráđđehus árvala ođđa njuolggadusaid opmodatvearroáššiid meannudeapmái. Hálddahusláhka galgá dábálaččat gustot opmodatvearroáššiid meannudeapmái. Dat guoská earret eará njuolggadusaide, main gieđahallet bealátkeahtesvuođa, bagadeami,
čielggadeami, advokáhta geavahanvuoigatvuođa js., dieđiheami ja áššedieđuid oaidnima.

Spiehkastahkan árvalit earret eará muhtinlágan mearrádusaid vuođušteami, rievdademiid js. Ráđđehus árvala ahte jávohisvuođageatnegasvuođa ja áššegoluid gokčama vuoigatvuođa oktavuođas čuvošedje livnnetlága njuolggadusaid dan sajis go hálddahuslága njuolggadusaid. Ráđđehus árvala maid opmodatvearroáššiide sierra váidalannjuolggadusaid. Earret eará galgá váidalusaid mearridit gieldda váidaluslávdegoddi.

Ráđđehus árvala ásahit bissovaš opmodaga oamasteddjiide geatnegasvuođa addit dieđuid ja searvat árvomeroštallamii (takseremii) opmodatvearu mearrideami oktavuođas. Ráđđehus árvala loahpas vel čorget láhkateknihkalaččat láhkanjuolggadusaid, mat gusket vearroárvvuid meroštallamii. Dat ii galgga rievdadit gustovaš rievtti.

Njuolggadusrievdadus – vuoitovearru

Ráđđehus árvala rievdadit máŋga ášši njuolggadusain, mat gusket vuoigatvuhtii maŋidit vuoitovearu máksima, go váldá fysihkalaš doaibmagaskaomiid, ruđalaš opmodaga dahje velggiid olggos norgga vearuhanguovllus. Vearromáksit fertejit spiehkaskeahttá dáhkidit vearrosupmi ja vearrosupmis galgá máksit reanttuid gitta máksima rádjai. Vearu sihkkuma áigerádji dakkár dáhpáhusain go vuovdin ii čađahuvvo (viđa jagi áigemearri), árvaluvvo heaittihuvvot. Seammá guoská vejolašvuhtii geahpedit vearu, go árvu gahččá olggos váldima maŋŋá. Vearromáksiin, geat gullet EES olggobeallái, ii leat šat vuoigatvuohta mange oktavuođas maŋidit vearromáksima. Ráđđehus árvala maid heivehit muhtin njuolggadusaid, mat gusket táhpa gessosii, olgoriikka vuoitovearu kredihttii (gessosii), oasusboađuid js. vearuheami luvvenvuohkái ja dakkár objeavttaid meannudeapmái, mat ođđasit buktojuvvojit norgga vearuhanguvlui.

Ráđđehus háliida garvit sávakeahtes heivehusaid, ja árvala danin ahte ođđa njuolggadusat gustogohtet olggos váldimiidda, maid čađahit proposišuvnna ovddidanbeaivvi rájes, nappo miessemánu 15. beaivvi 2012 rájes.

Rievdadusárvalusat leat muhtin muddui oktavuođas EO- ja EES-rievtti ovdánemiin, earret eará EO-duopmostuolu mearrádusain skábmamánu 29. b. 2011 áššis C-371/10 National Grid Indus. Ráđđehus oaivvilda mearrádusa čájehit, ahte ii leat EES-rievtti vuostá jos Norgii ásahit čavgadut vearuhannjuolggadusaid, mat gusket fysihkalaš doaibmagaskaomiid, ruhtaopmodagaid ja velggiid olggos váldimii. Rievdadusat mielddisbuktet norgga vearrovuođu nannosut suodjaleami.

 

Oadjodivat rievdaduvvo

Ráđđehus árvala rievdadit oadjodivada, mii guoská oassálastilivdnejuvvon eanan- ja vuovdedoallofitnodagaid oassálastiid bargobuhtadusaide, nu ahte dat 2012 lasihuvvo 7,8 proseanttas 11 prosentii, mii lea ealáhusboađuid dábálaš oadjodivat. Lasáhus váldojuvvui vuhtii ekonomiija rehkenastimiin, mat dahkkojuvvojedje go eanan- ja vuovdedoalu oadjodivada árvaledje lasihuvvot 11 prosentii 2012 bušeahtas. Lasáhus buhtaduvvui eanandoallogessosa bajidemiin ja eanandoallošiehtadusa ruđaid ođđasit disponeremiin.

Eará rievdadusat

Muhtin láhkateavsttat čállojuvvojit dárkileabbon ja divustuvvojit.
Dáin rievdadusain leat iežaset preassadieđáhusat:

• Bargoaddiid ođđa bálkkádieđihanortnet
• Elektrovnnalaš vearrokoarta