Petroleumvearu vuoliduvvon friddjaboađut

Ráđđehus árvala otná beaivvi rájes vuolidit friddjaboađu 7,5 proseanttas 5,5 prosentii. Ollislaš friddjaboahtu vuoliduvvo de 30 proseanttas 22 prosentii. Árvalus galgá movttiidahttit dán suorggi geavahit resurssaid buorebut.

Ráđđehus ovddida jagi 2013 Reviderejuvvon nationálabušeahtas vuolidit proseantameari 5,5 prosentii investeremiidda otná beaivvi rájes. Friddjaboahtu lea liigegeasus petroleumvearu erenoamášvearuhusas. Dálá njuolggadusaid mielde rehkenastojuvvo friddjaboahtu 7,5 proseantta investeremiid gollohattis njeallje jagi dan rájes go investeren lea dahkkon. Ollislaš friddjaboahtu vuoliduvvo de 30 proseanttas 22 prosentii.

Dál árvaluvvojit gaskaboddosaš njuolggadusat investeremiidda mat gullet huksen ja doaibmaplánaide (PUD) dahje rusttet ja doaibmaplánaide (PAD) mat Oljo- ja energiijadepartementii leat boahtán ovdal miessemánu 5.b.2013. Gaskaboddosaš njuolggadusat gustojit maiddái investeremiidda maidda lea ohccojuvvon spiehkastit PUD dahje PAD njuolggadusain, ja ahte OED lea ožžon ohcamušaid ovdal miessemánu 5.b.2013.

Gaskaboddosaš njuolggadusat gustojit almmatge dušše goluid ektui dan jagi rájes go petroleumbuvttadandoaibma lea álggahuvvon dahje lassiinvesterengoluid ektui. Friddjaboađut galget geavahuvvot friddjaboahtoáigodagas (4 jagi) dakkár investeremiidda maidda gaskaboddosaš njuolggadusat gustojit.

Ráđđehus áigu láhčit diliid viežžat oljju ja gássa gáddái davviguovlluin, nugo ráđđehus dagai Snøhvit-áššis. Ráđđehus háliida de geavahit stáhtadoarjjanjuolggadusaid ásahit sullasaš ortnega álggahit oljju ja gássaviežžanprošeavttaid Finnmárkkus ja Davvi-Romssas. Ortnet galgá almmuhuvvot ESA:i.

Friddjaboađu rievdadusat mielddisbuktet ahte oljofitnodagat ieža mákset stuorit oasi investerengoluin. Fitnodagat šaddet ieža váldit riskka jos golut šaddet eanet go jurddašuvvon. Dát mielddisbuktá ahte gollodiđolašvuohta buorrána. Oljobohkanrusttegiin galgá investerengánnáhahtti vearuheapmi ain jotkojuvvot.

Ráđđehus árvala vuolidit dábálaš fitnodatvearu 28 proseanttas 27 prosentii jagi 2014 rájes, ja ahte petroleumvearu erenoamáš vearromearri bajiduvvo 50 proseanttas 51 prosentii. Petroleumvearu ollislaš marginálavearru joatkašuvvá 78 proseanttain.

Ráđđehusa árvalus meroštallojuvvo addit oktiibuot 70 miljárdda kruvnnu vearrolassáneami mihtiduvvon otná árvvu mielde áigodahkii 2013-2050. Jeavddálaččat juhkkojuvvon dát dahká váile 3 mrd. kruvnnu jahkásaččat. Vearrosisaboahtováikkuhusat leat muttolaččat vuosttas jagiid. Petroleumvearru lea oassi reaidanjoarus mii fievrriduvvo Stáhta olgoriikka penšuvdnafondii. Vearrorievdadusat eai váikkut jagi 2013-bušeahta váikkuhanvejolašvuođaide.

Petroleumvearrovuogádat čilgejuvvo lagabui mildosis mii čuovvu dán preassadieđáhusa.

________________________________

Loga maid:

• Stáhtaministara preassadieđáhus: Ovddidanpáhkka ealáhuseallimii
• Ruhtadanministara preassadieđáhus: Ráđđehus dieđiha ovddidandoaimmaid Nannán-Norgga ealáhuseallimii
• Ruhtadanministara preassadieđáhus: Oljovearus- vuoliduvvon- friddjadienas
• Čuovgagovat ovdanbuktimis
• Neahtta-TV

________________________________

Mildosat: Petroleumvearu gustovaš njuolggadusat

Petroleumvearrovuogádaga sáhttá ollislaččat govvidit ná:

Vuovdinboađut (álgoviđa oljju dábálaš haddi)
- Doaibmagolut (oktan ohcangoluiguin ja divadiiguin)
- Vuolideamit (16 2/3 pst. 6 jagi)
- Reantogolut ja netto valuhtapoasttat
- Ovddit jagiid vejolaš vuolláibáza
= Dábálaš vearromearri (28 pst).
- Friddjaboahtu (7,5 prosent jahkásaččat 4 jagi )
= Erenoamáš vearuhanvuođđu (50) pst.

 

Lagabui čilgehusat petroleumvearrovuogádaga iešguđet beliid birra

• Vearromearit: Petroleum ohcandoaimmas galgá máksojuvvot 28 pst. sturrosaš dábálaš fitnodatvearru. Dábálaš sisaboađu meroštallojuvvo vearrolága dábálaš njuolggadusaid mielde jos eará ii leat mii gáibida geavahit petroleumvearrolága erenoamáš njuolggadusaid. Fitnodat galgá vel máksit sierra vearu. Vuođuštussan dasa leat fitnodaga erenoamáš buori tinenvejolašvuođat (vuođđoreantu). Stuoradiggi mearrida vearromeari jahkásaš vearromearrádusas, ja dat lea leamaš 50% jagi 1992 rájes. Oljobohkanfitnodagaid marginálavearru lea de 78 pst.
  
  Ráđđehus árvala vuolidit dábálaš fitnodatvearu 28 proseanttas 27 prosentii jagi 2014 rájes, ja ahte petroleumvearu erenoamáš vearromearri bajiduvvo 50 proseanttas 51 prosentii. Petroleumvearu ollislaš marginálavearru joatkašuvvá 78 proseanttain.

• Mearriduvvon haddi: Fitnodagat dávjá vuvdet petroleuma sullasaš fitnodagaide. Petroleumráđđi mearrida hatti, ja galgá vástidit seamma hatti maid livčče ožžon jos petroleuma livčče vuovdán earáide. Dássážii leat hattit mearriduvvon dušše álgovuođu oljui. Mearriduvvon haddegeavaheapmi mielddisbuktá ahte vuovdindienas bajábealde mearriduvvon hatti ii vearuhuvvo, ja jos fitnodagas lea vuollegis vuovdindienas de vearuhuvvo dietnasis mii ii oba leamaš ge.
  
  
• Vuolidahttin: Oljobohkandoaimma deháleamos doaibmareaiddut leat namalassii revrret ja buvttadanráhkkanusat, ja daidda sáhttá geavahit lineára vuolideami guđa jagi badjel, nuppiin sániin daddjon 16 2/3 pst. jahkásaččat. Vuolidahttin dáid doaibmareaidduide lea eanet govttolaš go muđui, sivas go vuolidahttin gusto dađistaga goluid ektui. Ovdamearkka dihte lea vejolaš vuolidahttit goluid huksedettiin bohkanrusttegiid. Vuolidahttinnjuolggadusat gustojit erenoamážit bissovaš bohkanrusttegiidda ja revrriide mat njulgejuvvojit nannámii. Eará doaibmabiergasiid sáhttá vuolidit vearrolága dábálaš njuolggadusaid mielde.
  
  Ráđđehus árvala jagi 2013 reviderejuvvon bušeahtas vuolidit friddjaboađusmeari 7,5 proseanttas 5,5 prosentii miessemánu 5.b.2013 rájes. Friddjaboahtu lea dál 7,5 proseantta 4 jagi, oktiibuot 30 proseantta nominála rehkenastima ektui.
  
  
• Vealgereanttut: Petroleumvearroláhka sisttisdoallá njuolggadusaid mii ráddje vuoigatvuođaid čállit vearrogessosiid erenoamáš vearrogeatnegahttojuvvon dietnasis. Njuolggadusaid mielde addojuvvo geasus vealgereantogoluin ja valuhtas, muhto dušše vealgesturrodahkii mii dahká 50 proseantta bohkandoaimma vearroárvvus.
  
  
• Sirdimat: Jos bohkandoaimma sirdimiid galggašii meannudit dábálaš njuolggadusaid mielde, de livčče vearuhuhttin šaddan olu stuorát – doaimmaide ovdamunnin dahje vahágin. Garvin dihte ahte vearronjuolggadusat goazahit dahje movttiidahttet ođasmahttimiid, de lea ráhkaduvvon njuolggadusat ahte Ruhtadandepartemeanta galgá dohkkehit vearrováikkuhusaid ovdal go sirdimat dahkkojit. Nu gohčoduvvon § 10-mearrádus mearrida departemeantta vearrogáibádusaid mat gustojit sirdimiidda sihkkarastin dihte provenybealátkeahtesvuođa.
  
  
• Vuolláibáza, ruovttoluottamáksin ohcamiidda ja máksinortnet: Bohkandoaimma vuolláibáza rehkenastojuvvo oktan reanttuiguin mii biddjo čohkkejuvvon vuolláibáhcagii jagi loahpas. Jos vuovdá doaimma dahje jos doaibma ovttastuvvo ođđa fitnodagain, de sáhttá vuolláibáhcaga sirdit ođđa fitnodahkii. Jos vuolláibáhcaga sivva leat petroleumohcangolut, de sáhttá fitnodat molssaevttolaččat gáibidit ahte stáhta máksá jahkásaččat ohcanrusttegiid vearroárvvu, dan sadjái go čállit vuolláibáhcaga. Jos bohkandoaibma heaittihuvvo, sáhttá fitnodat gáibidit ahte vuolláibáhcaga vearroárvu máksojuvvo. Njuolggadusaid ulbmil lea vuolidit álgingáibádusaid ođđa bohkanfitnodagaide ja ahte fitnodagaid vearrogessosiid árvu sihkkarastojuvvo.