- Nášuvnnalaš soahpan sihkkarastá buori ŠMP

- Rávvejuvvon čoavddus man LO ja NHO leaba soahpan šiehtadusmearridan penšuvnna birra lea buorre norgalaš bálkkolaččaide ja buorre Norgii. Ráđđehus lea váikkuhan nášuvnnalaš soahpamii mii sihkkarastá vuoiggalaš penšuvdnasystema ja mii addá buori vejolašvuođa ovttastit barggu ja penšuvnna geahpideami haga, lohká stáhtaministtár Jens Stoltenberg.

-Mun lean ilus go mii leat gávdnan čovdosa mii dahká ahte sii guđet heitet bargamis go devdet 62 jagi 2010is ožžot seamma buori dahje buoret ŠMP-penšuvnna go otná ortnegiin, lohká bargo- ja searvadahttinministtár Bjarne Håkon Hanssen.

Son ovdandoallá ahte nášuvnnalaš soahpan váikkuha suddjet boahtteáiggi álbmotoaju. ŠMP-ortnet joatkkafievrriduvvo, seammás go čoavddus áimmahuššá buot váldoprinsihpaid mat leat vuodjuduvvon penšuvdnasoahpamii Stuorradikkis.

Šiehtaduvvon čovdosis leat golbma váldooasi:

ŠMP-ortnet joatkkafievrriduvvo
Ortnet heivehuvvo nu ahte ođđa álbmotoadju 2010 rájis addá rievtti heaitit bargamis go deavdá 62 jagi. Ođđa ŠMP addojuvvo lassin ođđa máškidis ahkepenšuvdnii mii boahtá álbmotoajus.

Ásahuvvo sierra buhtadanortnet lassin ođđa ŠMPii.
Buhtadanortnet gusto jahkeluohkáide 1949-1962, nappo daid jahkeluohkáide mat áibbas dahje belohahkii leat otná álbmotoaju ahkelassečoagginnjuolggadusaid siskkabealde.
Buhtadanortnet mielddisbuktá 10 000 ruvdnosaš lasáhusa jahkásaččat sidjiide guđet leat riegádan 1948s, nappo sidjiide guđet devdet 62 jagi 2010s. Lasáhus lasihuvvo veaháš dađistaga gitta 1953-jahkeluohká rádjai, dás mielde maiddái 1953-jahkeluohkká. Das maŋŋil dat dađistaga jávkaduvvo seammás go otná ahkelassečoagginmodealla álbmotoajus lonuhuvvo ođđa ahkelassečoagginmodeallain.

Álbmotoaju eallinahkeásahallama ceahkkálas doibmiibidjan
Váikkuhus šaddá unnit go ovdal eaktuduvvon ahkeluohkáide mat leat riegádan ovdal 1963. Nappo ahkeluohkát mat áibbas dahje belohahkii leat otná álbmotoaju ahkelassečoagginnjuolggadusaid siskkabealde.

• Ođđa ŠMP-ortnegis ahkelassečoggojuvvo ŠMP gitta 62 jagi rádjai. ŠMP-lasáhus stuorru dađi mielde man ollu jagiid dus lea leamaš bargosisaboahtu, muhto ii lassán eambbo jus váldojuvvo olggos maŋŋil 70 jagi. Lasáhus galgá boahtteáiggis addojuvvot lassin ođđa álbmotodjui. Dat máksá ahte ođđa álbmotoadju gártá leat vuođđooassin maiddái 62-jahkásačča penšuvnnas, dan ektui go odne sáhttá álbmotoaju easkka váldit olggos maŋŋil go 67 jagi lea deavdán.
• Ahkelassečoagginmodealla ođđa álbmotoajus sihkkarastá ahte buot jagit barggus addet lassi penšuvnna – ja ii ge nu go odne gos badjerádje ahkelassečoagginjagiid lohku lea 40. Sis guđet ožžot penšuvnna ođđa álbmotoaju mielde lea dakko bokte vejolašvuohta buhtadit eallinahkeásahallama váikkuhusa. Boarrasat ahkeluohkáin ii leat seamma muddui dát vejolašvuohta. Danin árvaluvvo buhtadusortnet dáidda ahkeluohkáide.

Čoavddus mielddisbuktá ahte buot váldoprinsihpat ođđa ahkepenšuvnnas álbmotoajus bisuhuvvojit.

-Buohkain geain leat ahkelassečoggojuvvon vuoigatvuođat álbmotoajus gálgá leat boahtteáiggis riekti heaitit bargamis go 62 jagi leat deavdán jus ieža dan háliidit.
- Buohkat sáhttet penšunistan bargat nu ollu go háliidit, almmá ahte penšuvdna geahpeduvvo. Dát gusto sihke álbmotoajus ja ŠMPas.
- Buohkat sáhttet lasihit iežaset jahkásaš penšuvnna dakko bokte ahte barget guhkit go 62 jagi rádjai.

Ollislaš golut 2050 rádjai gártet sullii 100 miljárdda  ruvnnu. Bures 80 miljárdda ruvnnu čuvvot rievdaduvvon eallinahkeásahallamis, dan gulaskuddannotáhta árvalusa ektui ahkepenšuvnna birra álbmotoajus mii sáddejuvvui ođđajagimánus 2008. 14,5 miljárdda čuvvot ođđa buhtadanlasáhusas mii boahtá lassin ođđa ŠMPii. Vearroluoitin buhtadanortnegiid ovddas dahká bures vihtta miljárdda ruvnnu juohke jagi. Eallinahkeásahallama ceahkkálas johtuibidjan boahtá lasihit goluid álbmotoajus gaskamearálaččat guvttiin miljárddain ruvnnuin juohke jagi 2050 rádjai dan árvalusa ektui mii boahtá ovdan gulaskuddannotáhtas ahkepenšuvnna birra.

-Mii šaddat oktilaččat eanet boarrásat – ja mii eallit oktilaččat guhkit. Penšuvdnaortnet masa mii galgat sáhttit luohttit boahtteáiggis, ferte dán vuhtiiváldit. Seammás háliida ráđđehus ahte sidjiide guđet leat váiban ja háliidit heaitit bargamis go devdet 62 jagi galgá sihkkarastojuvvot seamma buorre penšuvdna go odne. Čoavddus man áššeoasálažžat leat šiehtadallan ovdan ovttasbargguin ráđđehusain, lea buorre gaskaneassoahpamuš. Dat sihkkarastá deastta rahččiide, seammás hukset mii penšuvdnasystema mas gánnáha bargat, lohká bargo- ja searvadahttinministtár Hanssen.

Geahča preassakonferánssa Nett-TV:as.