Ođđa doaibmabijut ealáhusaide ja dállodoaluide

– Ráđđehus árvala vuođđudit guokte ođđa foandda main buohkanassii kapitála sturrodat lea 100 miljárdda ruvnnu. Dat guokte foandda galget fitnodagaide ja dállodoaluide álkkásmahttit oažžut loanaid ja nu leat mielde stargadeamen ruhtadusmárkana, cealká stáhtaministtar Jens Stoltenberg.

• Geahča preassakonferánssa Neahtta-TV:s

Finánsaministtar Kristin Halvorsen, stáhtaministtar Jens Stoltenberg ja johtalusministtar Liv Signe Navarsete buktet ovdan ođđa doaibmabijuid ealáhusaid ja dállodoaluid várás. Govva: Stáhtaministara kontuvra.

 – Dát lea deaŧalaš oažžun dihtii johtui buriid ealáhusprošeavttaid maiguin sáhttit seailluhit ja vuođđudit ođđa bargosajiid, cealká finánsaministtar Kristin Halvorsen.

– Vai váilevaš ruhtadeamit eai hehtte buriid prošeavttaid oažžumis dárbbašlaš ruđalaš vuođu ja dakkár doaimmaid mat muđuid leat buorit, bissáneames, de ráđđehus dál árvala doaibmabijuid mat galggašedje virkkosmahttit ruhtadusmárkaniid buorebut doaibmat, cealká johtalusministtar Liv Signe Navarsete.

Stáhta ruhtadusfoanda
Ráđđehus árvala vuođđudit Stáhta ruhtadusfoandda mas lea kapitálan 50 miljárdda ruvnnu. Stáhta ruhtadusfoanda šaddá leat sierra ásahus. Báŋkkut leat odne nana dilis, muhto dain lea dárbu nanusmahttit vuođđokapitála gokčama vai sáhttet hálddašit heajut konjunktuvrraiguin ja nannet iežaset gilvalanvuoimmi. Dakkár dilis mas ruhtadusmárkanat leat raššon, stáhta berre searvat kapitálain mainna nanusmahttá báŋkkuid ja dahká daidda sin dábálaš loatnajuolludeaddji doaimma álkibun. Vuođđokapitála mii lea 50 miljárdda stuoru, sáhttá, go dat sierra gehččojuvvo, vástidit loatnajuolludanvuoibmái mii lea 400-500 miljárdda stuoru.

– Mii dál váldit atnui oktasaš servodaga resurssaid, ja danne mii bidjat eavttuid mat ráddjejit daid bálkkáid ja bonus-mávssuid meriid maid báŋkkuid jođiheaddjit sáhttet oažžut, cealká Halvorsen.

Stáhta obligašuvdnafoanda
Lassin Ráđđehus árvala vuođđudit Stáhta obligašuvdnafoandda 50-miljárdda ruvnnu sturrosaš kapitálain. Dat váikkuha dasa ahte fitnodagat sáhttet skáhppot alcceseaset ruhtadeami eai duššefal njuolga báŋkkuin, muhto maiddái nanusmuvvan obligašuvdnamárkanisge. Stáhta obligašuvdnafoandda galgá Álbmotoadjofoanda hálddašit. 

– Obligašuvdnamárkan lea árbevirolaččat deaŧalaš ruhtadangáldu sihke báŋkkuide ja eará fidnodoaimmaide, muhto dat ii šat doaimma dohkálaččat. Go stáhta lea duođalaččat mielde dán márkanis, de mii sáhttit váikkuhit dasa ahte márkan doaibmá buorebut, cealká finánsaministtar Kristin Halvorsen.

Viiddis doaibmabijut leat dál álggahuvvon ruhtadusmárkana bahkadasa geahpedeapmái
Mannan čavčča rájis leat riikkaidgaskasaš ruhtadusmárkaniid dovdomearkan leamaš eahpesihkkarvuohta ja ballu massimis eambbo ruđaid. Finánsabahkadasa geažil riikkaidgaskasaš maŋásmannansodju sáhttá ollit čiekŋalassii. Riikkaidgaskasaš dásis leat álggahuvvon viehka viiddis doaibmabijut mat galggašedje oažžut ruhtadus- ja kredihttamárkaniid doaibmat buorebut, nu ahte finánsabahkadas ii galgga čuohcit nu bahás ávnnasdilálaš ekonomiijii (realekonomiijii). 

– Norggasge mii leat dahkan ollu geahpedan dihtii váttis dili. Dat doaibmabijut maid mii dál bidjat ovdan, bohtet lassin daidda viiddis doaibmabijuide mat juo leat álggahuvvon. Dát leat dakkár doaibmabijut mat šaddet ávkin ealáhusdoaimmaide ja dállodoaluide miehtá riikka, cealká johtalusministtar Liv Signe Navarsete.

Lonohallanortnetge viiddiduvvo dál. Stáhta ja oasálaččaid gaskasaš soahpamušaid doaibmanáigi guhkeduvvo gitta viđa jahkái jagi 2009. Árvalusa ulbmil lea addit báŋkkuide stuorát sihkkarvuođa sin guhkesáigásaš ruhtademiid ovdii, ja lávdadit soahpamušaid ja daid heaitimiid máŋgga áigodahkii.

• Norgga Báŋku lea máŋgga vuorus geahpedan reanttu. Buohkanassii reantu lea golggotmánu rájis unnon 3,25 proseantačuoggáin 2,5 prosentii.
• Bušeahttapolitihkka geavahuvvo dál viehka aktiivvalaččat unnidan dihtii norgalaš ekonomiija maŋásmannama. Daiguin doaibmabijuiguin mat biddjojuvvojedje Stuorradikki ovdii ođđajagemánu 26. beaivvi ja daiguin nuppástusaiguin mat dahkkojuvvojedje go Stuorradiggi gieđahalai doaibmabijuid, oljodinestusaid geavaheapmi lassána sullii 45 miljárdda ruvnnuin jagis 2008 jahkái 2009, mii Nannán-Norgga BNP:s vástida 2,4 proseantasaš gávpejearroimpulsii.
• Golggotmánu 12. b. ráđđehus bijai ovdan árvalussan lonohallanortnega, mas báŋkkut ožžot stáhtabáhpáriid loanas obligašuvnnaid sadjái main lea ovdamunnevuoigatvuohta. Stuorradiggi mearridii dasttá maŋŋelaš dárbbašlaš fápmudusaid. Ortnet, mas rápma lea buohkanassii 350 miljárdda ruvnnu jagiide 2008 ja 2009, lea buoridan báŋkkuid vejolašvuođaid alcceseaset lonet. 
• Mii leat stuorrudan oamikapitála Kommunálabáŋkkus ja Argentumis, viiddidan ’Garantiinstituttet for eksportkreditt’ ja ‘Innovasjon Norge’ nammasaš ásahusaid vástesaš rámaid, ja mii juolludit stáhtalaš loanaid ‘Eksportfinans’ nammasaš ásahussii.
• Mii leat árvalan nuppástuhttit vearronjuolggadusaid buoridan dihtii fitnodagaid reaidaruhtadili.


Finánsaministtar Kristin Halvorsen preassakonferánssas mas fáddán leat ođđa doaibmabijut ealáhusdoaimmaid ja dállodoaluid várás. Govva: Stáhtaministara kontuvra.