Mis galgá leat buorre suodjalus heivehuvvon min áigái

Suodjalusministtar Espen Barth Eide lea ilus go eanaš politihkkarat leat dorjon suodjaluspolitihkalaš váldoulbmiliid go Stuoradiggi geassemánu 14.beaivve 2012 mearridii Suodjalusa guhkesáiggeplána.

-Lea illudahtti go Stuoradikkis lea viiddis ovttamielalašvuohta guhkesáiggeplána bajitdási rievdadusaide, vuoruhemiide ja áigumušaide. Dákkár viiddis ovttamielalašvuohta lea leamaš dehálaš eaktun ovddit guhkesáiggeplánaid buriid bohtosiidda maidda sáhttit čujuhit, cealká suodjalusministtar.

Son deattuha ahte Suodjalusa ovddideami ektui leat dán sullasaš guhkesáiggeplánat hirbmat dehálaččat go dat addet vejolašvuođaid digaštallat váldoulbmiliid ja vuoruhemiid.

-Sátnevájas cealká ahte galgá leat nana čielgi guoddit buriid áiggiid. Jos buohtastahttá Norgga suodjalusa eará eurohpálaš riikkaiguin, de lea Norgga suodjalus buorre dilis. Mii lasihat dakko gokko earát geahpedit. Lassáneaddji bušeahtat eai gal uhcit dárbbu nannosit vuoruhit. Norga lea erenoamáš dilis go mii leat lihkostuvvan Suodjalusa nuppástuhttit ja beavttálmahttit bušeahttalassánemiid bokte. Mii leat dahkan beaktilis válljejumiid ja vuoruhan eanet doaimmaid, lohká suodjalusministtar Eide.

Son deattuha ahte dáhtu vuoruhit guhkesáiggi suodjalusa ovdalgo oanehisáiggi áigumušaid, gáibida návccaid árvvoštallat ovttaskas mearrádusaid stuorit oktavuođas.

Ovttamielalašvuohta sihkkarvuođapolitihkas
Olles Stuoradiggi doarju sihkkarvuođapolitihkalaš hástalusaid ja doaimmaid maid Suodjalus galgá čađahit. Olles Stuoradikkis lea maid ovttamielalašvuohta oastit áiggiid stuorámus suodjalusrusttegiid – ođđa soahtegirdiid. Stuoradikkis lea maid viiddis ovttamielalašvuohta Suodjalusa rievdadusaide ja struktuvrii.

-Lea hirbmat buorre go eatnašat leat dorjon ráđđehusa mearrádusa ahte Ørland galgá leat váldobáikin daid ođđa girdiide. Dát buorida vejolašvuođaid ovddidit boahtteáiggi soahtegirdiid, dadjala Espen Barth Eide.

Suodjalusministtar lea mearkkašan ahte eatnašat obbalohkái leat dan oaivilis ahte joatkit suodjaluspolitihkalaš ovddasvástádusa.

-Dán guhkesáiggeplánas leat mielde ođđa árjasuodjalusa maŋimuš stuorit struktuvrralaš rievdadusat. Muhto ain lea dárbu rievdadusaide. Oktilaš ovddideamit ja heiveheamit mearridit galgá go mis áigeguovdilis ja buorre Suodjalus. Gelbbolašvuođaođasteapmi mii dál álggahuvvo, lea dehálaš, deattuha son.

Suodjalusministtar oaidná ahte eai buohkat leat ovttaoaivilis buot áššiin mat gusket struktuvrii ja báikkiid válljejumiide.

-Opposišuvdna háliida garvit rievdadusaid mat oanehit áigái buktet hástalusaid muhtun doaibmabáikkiide ja báikkálaš birrasiidda, dan sadjái go doarjut Suodjalusa ollislaš beaktilis doaibmannávccaid guhkit áigái. Ráđđehus lea viissis das ahte suodjaluspolitihkalaš vuođđun fertejit leat návccat ja dáhtu dahkat mearrádusaid sihkkarastin dihtii ahte mii našuvdnan juohke kruvnnu ovddas oažžut buoremus suodjalusa. Vuđolaš ja fágalaš neavvagiid maid leat ožžon leat dárbbašlaččat, cealká suodjalusministtar.

Nannejuvvon soahtenávccat
Suodjalusministtar deattuha ahte guhkesáiggeplána nanne Suodjalusa soahtenávccaid máŋgga suorggis.

-Mii buoridat Hærena doaibmanávccaid ja dávggasvuođa. Mii joatkit ovddidit Ruovttusuodjalusa mii báikkálaččat sáhttá doaibmat sihkkarvuođapolitihkalaš roasuid vuolde ja muđui veahkkin siviila servodagas. Mii áigut ain ovddidit Eurohpá ođđaseamos mearrasuodjalusa, gos dat ođđa fatnasat leat dehálaččat ja guovddážis beavttálmahttimin mearrasuodjalusa fanasstruktuvrra. Mii áigut oastit máilmmi ođđaáigadeamos soahtegirdiid. Dát leat áibbas dárbbašlaččat áimmahuššat iežamet beroštumiid viiddis guovlluin Norggas ja soahteeastadeaddji lasá doalahit, dadjá son.

Golut eai leat rievdaduvvon
Guhkesáiggeplána mielde lea áigumuš oastit 52 soahtegirdi. Dás leat maid njeallje hárjehallangirdi mielde, ja Stuoradiggi lea oastimiid dohkkehan jagi 2011. Go diet 42 girdi ja lassin vel njeallje hárjehallangirdi leat diŋgojuvvon, de mearridat loahpalaččat oastit vel dan guhtta hárjehallangirdi. Girdiid oastimat ovddiduvvojit Stuoradiggái juohke mearridanjagi.

-Guhkesáiggeplána duođašta ahte gollorámma ii leat rievdaduvvon namuhan veara maŋŋil go haddemeroštallamat ovddiduvvojedje jagi 2008. Ja rusttegiid eallinahki lea baicce vuoliduvvon logi proseanttain ovddit jagiid meroštallamiid ektui, cealká suodjalusministtar.

Soahtegirdiid oastimat dahket lunddolažžan guorahallat Áibmosuodjalusa vuođđostruktuvrra luvven dihtii resurssaid eará doaimmaide. Vuđolaš árvvoštallamiid vuođul lea ráđđehus nevvon Ørlandda váldobáikin, Evenášši fas vejolaš doaibmabáikin, Ráisavuonas joatkit doaimmaid, Mågerø heaittihit, Reitan nammasaš báikái ásahit áibmosuodjalusguovddáža, ja sirdit áibmosuodjalusa jođihangotti oktan inspektoráhtaiguin Rygge báikkis Reitan:ii.

-Dát doaimmat láhčet diliid beaktilis ja máškidis áibmosuodjalussii mii lea heivehuvvon daid ođđa soahtegirdiide, dadjala vel Espen Barth Eide.