Dutká veteránaid

Suodjalusdepartemeanta lea juolludan ruđaid dutkanprošektii mas galget guorahallat veteránaid dearvvašvuođa ja eallindili. – Go oažžut eanet máhtu de mii buorebut sáhttit fállat rievttes veahki daid veteránaide geat dan dárbbašit, dadjá suodjalusministtar Grete Faremo.

Prošeavtta galgá Suodjalusa dearvvašvuođadoaimmahat čađahit ja dagaha ahte Suodjalus ja Suodjalusdepartemeanta ožžot eanet máhtu soalddáhiid dili birra geat leat leamašan suodjalusa doaimmas Libanonas, Irakas, Balkanas, Somalias ja Afghanistanas.

Dihtet beare unnán
Norggas leat sullii 120 000 dievddu ja nissona geat leat leamašan suodjalusdoaimmain olgoriikkas nuppi máilmmisoađi rájes. Suodjalusa psykiatriija ja streassahálddašankantuvrra hoavda, psykiater Jon Reichelt, lea dadjan ahte sihke Suodjalusas ja siviila servodagas dihtet beare unnán dáid veteránaid dili birra.

 - Eatnasat leat ožžon ávkkálaš vásáhusaid olgoriikka suodjalusdoaimmain, muhto muhtumat gillájit fysalaš ja psykalaš vahágiiguin. Mis eai leat odne doarvái dieđut gallásis lea sáhka ja movt sin eallindili lea. Danin lea áibbas dárbbašlaš háhkat dáid dieđuid  vai sáhttit eastadit čuovvu psykalaš gillámušaid ja fállat rievttes ja heivehuvvon čuovvoleami, lohka Reichelt.

Viiddis guorahallamat
Lassin dasa ahte almmustahttit psykalaš gillámušaid ja vahágiid viidodaga ja duođalašvuođa olgoriikkadoaimmaid vuođul, galgá prošeakta maiddái fátmmastit eará beliid veteránaid eallindilis, nugomat sosio-ekonomalaš dilálašvuođaid. Vuordimis bohtosat leat gárvásat jagi 2012.

Oažžumis vel eanet dieđuid de lea Suodjalusdepartemeanta maiddái diŋgon raporta Nationála veahkaválddálašvuođa ja traumáhtalaš streassa gelbbolašvuođaguovddážis (NKVTS) mii galgá govvidit makkár relevánta dutkan gávdno nationála ja riikkaidgaskasaš dásis.

Čalmmustahttimis veteránaid
Ráđđehus deattuhii”veteránadieđáhusas” (St. dieđ. nr. 24 (2008-2009)), ahte galgá vuoruhit dutkamis psykalaš nođiid mas deattuhit viidodaga, duogáža ja movt dákkár vahágiid buoremusat sáhttá eastadit ja čuovvolit. Jagi 2010 lea juolluduvvon 1 miljon ruvdno dutkamii dán suorggis, ja 2011 ja ain ovddasguvlui plánejuvvo ahte vuoruhit dán suorggi.

- Mun deattuhan dan ahte min soalddáhiid galgat áimmahuššat buoremus lági mielde, maiddái maŋŋil go leat geargan suodjalusbálvalusas. Mu sávaldat ja áigumuš lea ahte dutkan galgá dagahit ahte mii buorebut sáhttit eastadit psykalaš nođiid ja lágidit Suodjalussii ja dearvvašvuođabálvalussii buoret vejolašvuođa fállat rievttes divššu ja čuovvoleami sidjiide geat dan dárbbašit, lohka Faremo.