Historjjálaš arkiiva

Vuosttas stuoradiggedieđáhus mii guoská arkiivii

Historjjálaš arkiiva

Almmustahttináigodat Regjeringen Stoltenberg II

Almmustahtti: Kulturdepartemeanta

-Lean ilus go dál sáhttit ovddidat vuosttas stuoradiggedieđáhusa arkiivva birra, cealká kulturministtar Hadia Tajik. Dieđáhusas leat sihke stáhtalaš, gielddalaš ja priváhta ásahusaid arkiivvat meannuduvvon oktasaččat. Diehtogáldun arkiivvat dievasmahttet nubbi nuppi ollislaš govas, dadjá kulturministtar Tajik.

Kulturminister Hadia Tajik med den første stortingsmeldinga om arkiv
Kulturministtar Hadia Tajik. Govva: Kulturdepartemeanta/Nybo

-Lean ilus go dál sáhttit ovddidat vuosttas stuoradiggedieđáhusa arkiivva birra, cealká kulturministtar Hadia Tajik.  Dieđáhusas leat sihke stáhtalaš, gielddalaš ja priváhta ásahusaid arkiivvat meannuduvvon oktasaččat.  Diehtogáldun arkiivvat dievasmahttet nubbi nuppi  ollislaš govas, dadjá kulturministtar Tajik. 

Kulturminister Hadia Tajik og riksarkivar Ivar Fonnes i Riksarkivets magasin.
Kulturministtar Hadia Tajik ja Ivar Fonnes. Govva: Kulturdepartemeanta/Nybo

Arkiivapolitihkalaš bajimus ulbmil lea sihkkarastit arkiivva mas lea stuora kultuvrralaš ja dutkanárvu. Okta eará dehálaš doaibma lea váraváldit rievttálaš duođaštusaid ja dehálaš hálddahuslaš duođaštusaid. Dát ulbmil gusto sorjáskeahttá das ležžet dal stáhtalaš, fylkkagielddalaš dahje gielddalaš orgánat, priváhta fitnodagat, organisašuvnnat dahje priváhta olbmot.

Arkiivasuorggi stuorimus hástalus lea – hálddašit digitála arkiivva – ja dát guoská buot servodatsurggiide.  Okta eará oktasaš hástalus lea geavahit daid buriid vejolašvuođaid mat gávdnojit digiterenbálvalusas  vai arkiivat šaddet geavahanláhkái. Stáhtas lea stuora hástalus dasa mii guoská arkiivvaid rájadeapmái, spesiáladearvvašvuođabálvalusa arkiivva bidjat geavahanláhkái ja gávdnat rájadansajiid boahtteáiggi arkiivvaide mat addojuvvojit Arkiivaásahussii. Hástalusat hukset oktasaš servodatduođaštusvuorkká gáibida ahte priváhta arkiivvaid ferte eanet váraváldit vai dat leat  áššehasaide gávdnamis.    

Riikkaarkivára galgá leat mielde čađaheamen organiserejuvvon ovttasbargočovdosiid sihke nationála ja guovlulaš dásis.

Guovddáš arkiivapolitihkalaš ulbmiliid ja strategiijaid ollašuhttima ektui lea dárbu geahčadit ja nuppástuhttit arkiivalága.

Leaŋka dieđáhussii

-------

Voestes stoerredigkiebïevnese våarhkoen bïjre 

Kulturminister Hadia Tajik med den første stortingsmeldinga om arkiv
Kultuvreministere Hadia Tajik. Govva: Kulturdepartemeanta/Nybo

- Manne geerjene ihke manne maahtam dam voestes jïjtse stoerredigkiebïevnesem våarhkoen bïjre buektedh, kultuvreministere Hadia Tajik jeahta. Bïevnesisnie dah våarhkoeh, mejtie staateles, tjïelten jallh privaate sïelth dorjeme, ektesne gïetesuvvieh. Daah våarhkoeh leah goh gaaltijh akten ellies våarhkose, kultuvreministere Tajik jeahta.

Kulturminister Hadia Tajik og riksarkivar Ivar Fonnes i Riksarkivets magasin.
Kultuvreministere Hadia Tajik/ Ivar Fonnes. Govva: Kulturdepartemeanta/Nybo

Dïhte bijjemes ulmie våarhkoepolitihkese lea våarhkoeh gorredidh mah stoerre kultuvrelle aarvoem jallh dotkemeaarvoem utnieh. Akte jeatjah joekoen vihkeles funksjovne lea rïekteles dokumentasjovnem jïh vihkeles reeremedokumentasjovnem gorredidh. Ulmie lea dïhte seamma gaajhkide våarhkojde, goh staateles, fylhkentjïelten jallh tjïelten åårganh, privaate sïelth, siebrieh jallh privaate almetjh.

Dïhte stööremes haesteme våarhkoesuerkesne  –  gïetedimmie digitaale sjugniedamme våarhkoste – lea tjåenghkies gaajhkide siebriedahken suerkide. Akte jeatjah tjåenghkies haesteme lea dejtie hijven nuepide nuhtedh mah digitaale bieljelimmesne gååvnesieh, jïh sjïehteladtedh guktie sïejhme almetjh maehtieh dejtie nuhtjedh.

Staate jïjnjh haestemi uvte tjåådtje gosse lea gorredimmien jïh sjïehteladtemen bïjre våarhkoste sjïerehealsoedïenesjistie, jïh sijjiem utnedh dejtie båetije deellemidie våarhkojste Våarhkoevearhkan. Gaajhkh haestemh aktine tjåenghkies siebriedahkedokumentasjovnine krievieh stuerebe bielieh privaate våarhkojste gorresuvvieh, jïh stïeresne dorjesuvvieh gaajhkesidie. 

Rijhkevöörhkije edtja viehkine årrodh öörneldihkie laavenjostoevuekieh gaavnedh dovne nasjovnaale jïh regijovnaale daltesisnie.

Juktie vihkeles våarhkoepolitihkeles ulmieh jïh strategijh tjïrrehtidh, dle daerpies våarhkoe-laakem digkiedidh jïh staeriedidh.

Svaalhtese bïevnesasse

Ibnnopolitihka gájkbadjásasj ulmme le sihkarasstet ibnojt majn le stuorra kultuvralasj árvvo jali dutkamárvvo. Nubbe viehka ájnas doajmma le várajda válldet riektálasj duodastimev ja ájnas háldadusduodastimev. Ulmme guosská vájku dal ibno li ásaduvvam stáhtas, fylkkasuohkanij jali suohkanij ásadusájs, priváhta viddnudagájs, organisasjåvnåjs jali priváhta ulmutjijs.

 

Stuorámus hásstalus ibnnosuorgen – digitála hábbmidum arkijvaj giehtadallam – guosská gájka sebrudaksuorgijda. Nubbe aktisasj hásstalus le ávkkit dajt buorre ævtojt ma gávnnuji digitála gaskostimen ja ibnoj vuojnnusij buktemin. Stáhtan li stuorra hásstalusá mij guosská spesialvarresvuoda ibnoj bisodibmáj ja rahpamij ja magasijnnasaje gáktuj gå Ibnnodåjmadahka galggá ienep ibnojt ietjasa hállduj oadtjot åvddålijguovlluj. Tjoahkkidum sebrudakduodastime hásstalusá gájbbedi hæhttu ienep priváhta ibnojt várajda válldet ja dajt álmmugij rahpat.

Rijkkaibnnár galggá viehkken organiseridum aktisasjbarggotjoavddusijda sihke nasjonála ja guovlo dásen.

 

Jus galggá guovdásj ibnnopolithkalasj mihttomierijt ja strategijajt ållidit de hæhttu ibnnolágav tjadádit ja rievddadit.


Sváldas diedádussaj

-------

Vuostasj stuorradiggediedádus ibnoj gáktuj 

Kulturminister Hadia Tajik med den første stortingsmeldinga om arkiv
kulturminisstar Hadia Tajik. Govva: Kulturdepartemeanta/Nybo

- Ávon lev gå dálla åvddån biedjap vuostasj sierra stuorradiggediedádusáv ibnoj gáktuj, javllá kulturminisstar Hadia Tajik. Diedádusán giehtadaláduvvi ibno aktan, lehkusa stáhta, suohkanij jali priváhta ulmutjij æjgon. Dá ibno nubbe nuppev ållidi gálldon ålles gåvvåj, javllá kulturminisstar Hadia Tajik.

Kulturminister Hadia Tajik og riksarkivar Ivar Fonnes i Riksarkivets magasin.
Kulturminisstar Hadia Tajik ja Ivar Fonnes. Govva: Kulturdepartemeanta/Nybo

Ibnnopolitihka gájkbadjásasj ulmme le sihkarasstet ibnojt majn le stuorra kultuvralasj árvvo jali dutkamárvvo. Nubbe viehka ájnas doajmma le várajda válldet riektálasj duodastimev ja ájnas háldadusduodastimev. Ulmme guosská vájku dal ibno li ásaduvvam stáhtas, fylkkasuohkanij jali suohkanij ásadusájs, priváhta viddnudagájs, organisasjåvnåjs jali priváhta ulmutjijs.

Stuorámus hásstalus ibnnosuorgen – digitála hábbmidum arkijvaj giehtadallam – guosská gájka sebrudaksuorgijda. Nubbe aktisasj hásstalus le ávkkit dajt buorre ævtojt ma gávnnuji digitála gaskostimen ja ibnoj vuojnnusij buktemin. Stáhtan li stuorra hásstalusá mij guosská spesialvarresvuoda ibnoj bisodibmáj ja rahpamij ja magasijnnasaje gáktuj gå Ibnnodåjmadahka galggá ienep ibnojt ietjasa hállduj oadtjot åvddålijguovlluj. Tjoahkkidum sebrudakduodastime hásstalusá gájbbedi hæhttu ienep priváhta ibnojt várajda válldet ja dajt álmmugij rahpat.

Rijkkaibnnár galggá viehkken organiseridum aktisasjbarggotjoavddusijda sihke nasjonála ja guovlo dásen.

Jus galggá guovdásj ibnnopolithkalasj mihttomierijt ja strategijajt ållidit de hæhttu ibnnolágav tjadádit ja rievddadit.

Sváldas diedádussaj