Lága geassemánu 19. b. 1970 almmolašvuođa birra hálddašeamis (almmolašvuođalága) jorgalus lea ođasmahttojuvvon oktan rievdadusaiguin mat leat lága bokte mearriduvvon geassemánu 20. b. 2003 nr. 45

Gč. lága suoidnemánu 3. b. 1992 nr. 97 6. § vuosttas lađđasa. Gč. lága guovvamánu 10. b. 1967. Namahus rievdaduvvon lágas njukčamánu 8. b. 1996 nr. 12.

§ 1. Lága oppalaš doaibmaviidodat

Dát láhka gusto dan doibmii maid hálddašanorgánat jođihit go eará ii leat mearriduvvon lágas dahje lága olis. Lágas lohkkojuvvo hálddašanorgánan juohke orgána stáhtas ja gielddas. Priváhta riektesubjeakta lohkkojuvvo hálddašanorgánan dain áššiin main dat dahká eaŋkilmearrádusaid dahje gárvvista láhkaásahusa.

Láhka gusto Svalbardii jus Gonagas ii mearrit eará.

Láhka ii gusto áššiide mat meannuduvvojit riektedikšolágaid mielde.

Láhka ii gusto Stuorradiggái, Riikkarevišuvdnii, Stuorradikki hálddašanáittardeaddjái ja Stuorradikki eará orgánaide. Dáid orgánaid dokumeantaalmmolašvuođa njuolggadusat mearriduvvojit sierra láhkamearrádusain dahje Stuorradikki dievasčoahkkinmearrádusain.

Rievdaduvvon lágain geassemánu 11. b. 1982 nr. 47, ođđajagimánu 12. b. 1995 nr. 4 (fámus cuoŋománu 1. b. 1995), juovlamánu 15. b. 2000 nr. 98 (fámus ođđajagimánu 1. b. 2001 juovlamánu 15. b. 2000 nr. 1259 res. mielde). Rievdaduvvon lágas miessemánu 9. b. 2003 nr. 31 (fámus dan rájes go Gonagas mearrida).

§ 2. Lága váldonjuolggadus

Hálddahusa áššedokumeanttat leat almmolaččat dan muddui go eai leat čuldojuvvon lágas dahje lága olis.

Buohkat sáhttet guoskevaš hálddašanorgánas gáibidit oažžut diehtevassii dihto ášši dokumeanttaid almmolaš sisdoalu. Seamma gusto gielddaid ja fylkkagielddaid álbmotválljen orgánaid journálaide ja sullasaš logahallamiidda ja čoahkkinplánaide. Hálddašanorgána galgá čállit journála árkiivalága ja dan láhkaásahusaid mearrádusaid mielde.

Hálddašanorgána galgá árvvoštallat galgá go dokumeanta liikká ollásit dahje belohahkii leat almmolaš, vaikko lága njuolggadusaid mielde sáhttá čuldojuvvot almmolašvuođas.

Rievdaduvvon lágain geassemánu 11. b. 1982 nr. 47, čakčamánu 25. b. 1992 nr. 107, ođđajagimánu 22. b. 1993 nr. 26, juovlamánu 15. b. 2000 nr. 98 (fámus ođđajagimánu 1. b. 2001 juovlamánu 15. b. 2000 nr. 1259 res. mielde).

§ 3. Lága dokumeantadoaba

Hálddašeami áššedokumeanttat leat dokumeanttat maid hálddašanorgána lea gárvvistan, ja dokumeanttat mat dákkár orgánii leat boahtán dahje ovddiduvvon. Dokumeantan lohkkojuvvo logalaš ráddjejuvvon diehtomearri mii lea muhtun ávdnasii vurkejuvvon maŋit áigái lohkamii, guldaleapmái, ovdanbuktimii dahje sirdimii.

Dokumeanta adnojuvvo leat gárvvisin go dat lea sáddejuvvon, dahje jus dat ii geava, go hálddašanorgána lea ášši gárvásii meannudan.

Rievdaduvvon lágain geassemánu 11. b. 1982 nr. 47, juovlamánu 15. b. 2000 nr. 98 (fámus cuoŋumánu 1. b. 2001 njukčamánu 2. b. 2001 nr. 179 res. mielde), geassemánu 20. b. 2003 nr. 45 (fámus suoidnemánu 1. b. 2003 geassemánu 20. b. 2003 nr. 712 res. mielde).

§ 4. Maŋiduvvon almmolašvuohta erenoamáš diliin

Guoskevaš hálddašanorgána sáhttá mearridit ahte dihto áššis galgá almmolašvuohta easka gustot maŋŋelis áššeráhkkaneamis go mii čuovvu 3. §:s, jus dokumeanttat mat dalle leat gárvásat navdojuvvojit njuolga boastut govvet ášši ja ahte almmolašvuohta danne sáhttá vahágahttit čielga servodatlaš dahje priváhta beroštumiid.

Rievdaduvvon lágas geassemánu 11. b. 1982 nr. 47.

§ 5. Spiehkastat siskkáldas dokumeanttaide

Dokumeantta maid muhtun hálddašanorgána lea ráhkadan iežas siskkáldas áššeráhkkaneapmái sáhttá čuldojuvvot almmolašvuođas.

Seamma gusto dokumentii muhtun orgána siskkáldas áššeráhkkaneapmái maid lea ráhkadan

1. vuolit orgána
2. sierra ráđđeaddit dahje áššedovdit
3. departemeanta eará departemeantta atnui.

Spiehkastat gullá maid dokumentii mii guoská dákkár dokumeantta háhkamii. Spiehkastat ii gula dokumentii maid lea háhkan oassin lágaid, láhkaásahusaid dahje sullasaš oppalaš áššiid dábálaš gulaskuddanmeannudeapmái.

Vuosttas ja nuppi lađđasa mearrádusat eai gusto áššeovddideapmái mildosiiguin mat addojuvvojit gieldda dahje fylkkagieldda albmotválljen orgánii.

Rievdaduvvon lágain geassemánu 11. b. 1982 nr. 47, čakčamánu 25. b. 1992 nr. 107 (mii rievdadii njealját lađđasa, galgá leat goalmmát lađas – fámus ođđajagimánu 1. b. 1993), juovlamánu 15. b. 2000 nr. 98 (fámus ođđajagimánu 1. b. 2001 juovlamánu 15. b. 2000 nr. 1259 res. mielde).

§ 5a. Spiehkastat láhkamearriduvvon jávohisvuođageatnegas dieđuide

Dieđut mat leat jávohisvuođageatnegasat lágas dahje lága olis leat čuldojuvvon almmolašvuođas.

Dokumeanta lea muđui almmolaš, go dušše dat oassi ii čielgasit boastut govvit sisdoalu dahje jus čuldojuvvon dieđut eai leat deháleamus oassin dokumeantta sisdoalus. Dokumeanta masa lea čállojuvvon lobálaš suodjalanmearrádus sáhttá ollásit čuldojuvvot.

Lasihuvvon lágas geassemánu 11. b. 1982 nr. 47.

§ 6. Čuoldin dokumeantta sisdoalu geažil

Čuovvovaš dokumeanttat sáhttet čuldojuvvot almmolašvuođas:

1. Dokumeanta mas leat dieđut mat jus dat dieđihuvvojit, sáhttet vahágahttit riikka sihkkarvuođa, riikka suodjalusa dahje gaskavuođa vierrofámuide dahje riikkaidgaskasaš organisašuvnnaide
2. Dokumeanta mii ferte čuldojuvvot
3. 1. go galgá dohkálaččat čađahit stáhta, gieldda dahje dan orgána ekonomiija-, bálka-dahje bargiidhálddašeami
   2. go galgá dohkálaččat čađahit ekonomalaš rámmašiehtadusaid ealáhusdoaimmaiguin
   3. go almmolašvuohta hehtte almmolaš gozihan- dahje muddendoaibmabijuid dahje eará dárbbašlaš váguhemiid dahje gildosiid, dahje dagaha ahte eai soaitte sáhttit čađahuvvot
4. Stáhtaráđi beavdegirjjit
5. Almmolaš virgáibidjama dahje virgealideami ášši dokumeanta. Čuoldin ii gusto ohcciidlistui. Ohcciidlistu galgá čállojuvvot nu jođánit go vejolaš maŋŋil ohcanáigemeari ja lassin ohcciid namaide galgá čállojuvvot sin ahki, virgi dahje ámmátnamahus ja ássan- dahje bargogielda. Dieđut ohcci birra sáhttet datte čuldojuvvot almmolašvuođas jus ohcci ieš dan bivdá. Ohcciidlisttus galgá boahtit ovdan galle ohcci leat leamaš virgái ja makkár sohkabealli sis lea.
6. Láhkarihkkuma váidda, raporta ja eará dokumeanta
7. Eksámena dahje sullasaš geahččaleami vástádus ja ovddiduvvon gilvoevttohus ds.
8. Departemeantta ráhkadan dokumeanta jahkásaš stáhtabušeahtaid dahje guhkesáigebušehtaid oktavuođas.
9. Persongovva váldojuvvon personlogahallamii. Personlogahallamin lohkkojuvvojit logahallamat, dieđut jna. gosa persongovat leat vurkejuvvon systemáhtalaččat nu ahte juohkehačča gova sáhttá doppe fas gávdnat.
10. Dokumeanta mas leat dieđut háhkkojuvvon bistevaš dahje jeavddalaš geardduhuvvon personvákšumis.

Go áššedokumeanta lea čuldojuvvon almmolašvuođas, de sáhttá olles ášši čuldojuvvot almmolašvuođas jus dat eará áššedokumeanttat čielgasit govvidit ášši boastut ja almmolašvuohta sáhttá vahágahttit servodatlaš dahje priváhta beroštumiid.

Rievdaduvvon lágain geassemánu 11. b. 1982 nr. 47, ođđajagimánu 22. b. 1993 nr. 26, juovlamánu 15. b. 2000 nr. 98 (fámus ođđajagimánu 1. b. 2001 juovlamánu 15. b. 2000 nr 1259 res. mielde).

§ 6a. Dieđut main čuoldin gáibiduvvo go almmolašvuohta álkidivččii ráŋggáštuvvi doaimmaid čađaheami, sáhttet čuldojuvvot almmolašvuođas.

Dokumeanta lea muđui almmolaš, go dušše dát oasit eai čielgasit govvit sisdoalu boastut dahje čuldojuvvon dieđut dahket mealgadis oasi dokumeantta sisdoalus.

Lasihuvvon lágas juovlamánu 15. b. 2000 nr. 98 (fámus ođđajagimánu 1. b. 2001 juovlamánu 15. b. 2000 nr. 1259 res. mielde). Rievdaduvvon miessemánu 9. b. 2003 nr. 31 (fámus dan rájes go Gonagas mearrida).

§ 7. Almmolašvuohta gollan áiggi jna. geažil

Gonagas sáhttá mearridit ahte dokumeanta namuhuvvon 6. §:s, galgá leat almmolaš go gollan áiggi dahje eará árttaid geažil lea čielggas ahte deasttat maid vuođul lea leamaš čuldojuvvon almmolašvuođas, eai šat gusto.

Jus dokumeanttat leat lágiduvvon almmolaš arkiivii, de dán hoavda dahká mearrádusa.

Rievdaduvvon lágas geassemánu 11. b. 1982 nr. 47.

§ 8. Mo dokumeanta almmuhuvva

Hálddašanorgána mearrida dohkálaš áššemeannudeami ektui mo muhtun dokumeantta galgá lágidit diehtevassii sutnje gii lea gáibidan dan oaidnit, ja galgá ávžžuhusa mielde govttolaš láhkai addit dokumeanttas nubbehusčállosa, čállosa dahje kopiija.

Jus sus gii lea gáibidan oaidnit dokumeantta lea oaidningáibádus dokumeantta osiide, de sáhttá daid addit osiid mielde.

Nubbehusčállosiid, čállosiid ja kopiijaid galgá addit nuvttá. Gonagas sáhttá liikká addit láhkaásahusaid nubbehusčállosiid, čállosiid ja kopiijaid mávssu hárrái. Gonagas sáhttá maid addit láhkaásahusa das mo máksit dokumeantta ovddas mii lea fidnemis mašinlohkan hámis.

Rievdaduvvon lágas geassemánu 11. b. 1982 nr. 47, juovlamánu 17. b. 1982 nr. 86, ođđajagimánu 12. b. 1995 nr. 4 (fámus cuoŋománu 1. b. 1995).

§ 9. Áššemeannudeapmi ja váidda

Oaidningáibádus 2. § nuppi lađđasa mielde galgá meannuduvvot almmá dárbbašmeahttun áigegollama haga.

Jus hálddašanorgána biehttala gáibádusa 2. § nuppi lađđasa mielde, de galgá dat čujuhit dan mearrádussii mii lea biehttaleami vuođđu, ja čuvget váidinvejolašvuođa ja váidináigemeari birra. Jus biehttaleami vuođđu lea lága § 5 a, de galgá hálddašanorgána vel čujuhit dan dahje daidda mearrádusaide mat leat jávohisvuođageaskku vuođđun.

Son gean oaidningáibádus lea biehttaluvvon, sáhttá váidit biehttaleami dan hálddašanorgánii mii lea dakka bajábealde dan hálddašanorgána mii lea dahkan mearrádusa. Fylkkamánni lea váidinásahus go gieldda dahje fylkkagieldda orgána lea dahkan mearrádusa. Váidaga galgá mearridit almmá dárbbašmeahttun áigegollama haga. Váidinmeannudeami oktavuođas sáhttá váidinorgána mearridit ahte dokumeanta galgá almmuhuvvot ollásit dahje belohahkii 2. § goalmmát lađđasa mielde. Go Gonagas lea váidinásahus, de sáhttá váidit dušše dan ahte lea go lohpi dokumeantta čuoldit almmolašvuođas.

Gonagas sáhttá addit mearrádusaid dasa guđet eiseválddit iešguđet áššesurggiin galget sáhttit dahkat mearrádusaid dán paragráfa mielde.

Muđui gustojit hálddašanlága VI kap. njuolggadusat váidaga birra dan muddui go dat heivejit.

Rievdaduvvon lágain geassemánu 11. b. 1982 nr. 47, ođđajagimánu 22. b. 1993 nr. 26, ođđajagimánu 10. b. 1997 nr. 7 (fámus njukčamánu 1. b. 1997).

§ 10. Mieđáhus ovddidit dokumeanttaid

Jus gáibádus guoská dokumentii mas leat jávohisvuođageatnegas dieđut, gč § 5 a, ja dat jávohisvuođageasku ložžejuvvo go son geas lea jávohisvuođagáibádus miehtá dasa, de galgá gáibádus ávžžuhusa mielde ovddiduvvot sutnje cealkámuššii heivvolaš áigemeriin. Jus son ii vástit, de lohkkojuvvo dat ložžema biehttaleapmin.

Rievdaduvvon lágas geassemánu 11. b. 1982 nr. 47.

§ 11. Láhkaásahusat

Gonagas sáhttá addit dárbbašlaš láhkaásahusaid lága čađaheapmái, masa gullet njuolggadusat dan birra guđiid áššesurggiid dahje dokumeanttaid 5., 5a. ja 6. §§ mearrádusaid mielde sáhttá čuldojuvvot almmolašvuođas. Jus lea eahpádus, de sáhttá Gonagas maid addit láhkaásahusa das mii galgá lohkkojuvvot hálddašanorgánan. Son sáhttá dasto addit láhkaásahusa mii mearkkaša ahte dihto priváhta riektesubjeavttat galget lága mielde dássiduvvot hálddašanorgánain.

Áššesurggiin main eanaš dokumeanttaid sáhttá čuoldit almmolašvuođas 5., 5a. ja 6. §§ njuolggadusaid mielde, sáhttá Gonagas láhkaásahusa olis mearridit ahte buot galgá sáhttit čuoldit. Dákkár láhkaásahusa sáhttá addit dušše go dasa leat erenoamáš garra ákkat.

Rievdaduvvon lágain geassemánu 11. b. 1982 nr. 47, njukčamánu 8. b. 1985 nr. 10.

§ 12. Láhka boahtá fápmui dan rájes go Gonagas mearrida. Son sáhttá mearridit ahte láhka galgá dađis boahtit fápmui dárkilat dieđihuvvon hálddašansurggiin.

§ 13. Láhka ii geavahuvvo daid dokumeanttaid dáfus maid almmolaš orgána lea ráhkadan dahje gárvvistan dahje mat leat almmolaš orgánii boahtán dahje ovddiduvvon ovdal lága fápmuiboahtima.