Láhka njuoskaguliid gávppašeami birra

Ii áigáduvvon

Dát lea eahpeformálalaš jorgaleapmi dárogielas davvisámegillii. Jus čuožžila eahpádus lága dulkomis, de gusto láhka dárogillii, nu mo Stuorradiggi dan lea mearridan.

GUOVDDÁŠ LÁHKAÁSAHUSAT

SISDOALLU

Láhka njuoskaguliid gávppašeami birra.
§ 1. Njuoskaguolli mearkkaša dán lágas guliid (dárkileappot sallihiid/silddiid, ...
§ 2. Gonagas sáhttá mearridit ahte ii galgga leat lohpi buvttadit, ...
§ 3. Gullevaš departemeanta sáhttá dán lága § 2 vuođul ...
§ 4. Dakkár vuovdinorganisašuvnnas, mii dohkkehuvvo § 2 vuođul, galget ...
§ 5. Vuostáiváldinvejolašvuođaid geažil, dahje sállašiid ...
§ 6. Dakkár vuovdinorganisašuvdna, mii lea dohkkehuvvon § 2 vuođul, sáhttá ...
§ 6a. Máksimis dakkár buktagiid ovddas, mat leat buktojuvvon vuostáiváldái ...
§ 7. Dakkár vuovdinorganisašuvdna, mii lea dohkkehuvvon § 2 vuođul, ...
§ 7a. (Fámuhuhttojuvvon juovlamánu 4. b. 1992-mannosaš lágain nr. 124.)
§ 8. Jus dakkár mearrádus dahkkojuvvo, mii guoská § 2:i, sáhttá ...
§ 9. Son gii eaktodáhtolaččat dahje váruhemet rihkku ...
§ 10. (Fámuhuhttojuvvon suoidnemánu 11. b. 1986-mannosaš lágain nr. 51.)
§ 11. Dát láhka biddjojuvvo fápmui ođđajagimánu 1. b. 1952.

Láhka njuoskaguliid gávppašeami birra.

Gč. juovlamánu 18. b. 1970-mannosaš lága nr. 91. - Gč. ovddeš geassemánu 18. b. 1938-mannosaš lága nr. 14 oktan golggotmánu 3. b. 1947-mannosaš lasselágain, geassemánu 25. b. 1948-mannosaš lasselágain nr. 11, geassemánu 30. b. 1949-mannosaš lasselágain nr. 3 ja geassemánu 29. b. 1951-mannosaš lasselágain nr. 31.

§ 1. Njuoskaguolli mearkkaša dán lágas guliid (dárkileappot sallihiid/silddiid, šealggoreavvasiid ja skálžoealliid) ja vel daid osiid ja liigebuktagiid.

Gonagas sáhttá mearridit ahte láhka ollásit dahje muhtumassii maiddái galgá guoskat fállážiidda ja bleahkkaguliide (áhkáriidda) ja daid osiide ja liigebuktagiidda.

Rievdaduvvon cuoŋománu 29. b. 1959-mannosaš lágain nr. 5 ja guovvamánu 14. b. 1964-mannosaš lágain.

§ 2. Gonagas sáhttá mearridit ahte ii galgga leat lohpi buvttadit, vuovdit ja oastit dahje olgoriikii fievrridit njuoskaguliid nu mo namahuvvon § 1:s dahje dain ráhkaduvvon buktagiid – gos dal de guolit ležžet bivdojuvvon – jus njuoskaguliin ii leat guolásteaddjiid vuovdinorganisašuvdna vuosttamužžan gávppašan dahje dohkkehan gávppašeami, man njuolggadusaid gullevaš departemeanta lea dohkkehan. Dohkkehuvvon vuovdinorganisašuvnna vuovdin rehkenastojuvvo vuosttamuš gávppašeapmin. Vuosttamuš gávppašeapmin adnojuvvo maiddái dat go fanaseaiggát, bivdduseaiggát dahje eará mieleaiggát badjelasas váldá njuoskaguoli dahje mávssu njuoskaguolis, mii lea bivdojuvvon oasse- dahje proseantaeavttuin.

Dakkár gielddus sáhttá maiddái mearriduvvot gustot riikii buktojuvvon ealli guollái dahje eará varas njuoskaguollái, dás maiddái dakkár njuoskaguollái maid leat buktán gáddái olgoriikka guolástanfatnasis. Dat sáhttá maiddái mearriduvvot gustot buvttaduvvon njuoskaguollái maid leat buktán gáddái olgoriikka guolástanfatnasis.

Dán lágas vuolgán mearrádusat sáhttet maiddái gáržžiduvvot gustot dušše dihto guollešlájaid njuoskaguollái, mii lea bivdojuvvon, gáddái buktojuvvon dahje hámmanii buktojuvvon dihto guovlluin. Dakkár mearrádusat sáhttet maiddái ráddjejuvvot dihto áigodagaide ja dihto márkaniidda.

Dát láhka ii cakka iežas sállaša buvttadeami. Gonagas sáhttá mearridit ahte njuoskaguoli maid guolásteaddji ieš lea buvttadan, ja dakkár guoli buktagiid gávppašeapmi ja olgoriikii fievrrideapmi sáhttá čađahuvvot dušše dalle go njuoskaguolli ja buktagat, nu mo namahuvvon, leat ostojuvvon vuosttamuš gávppašeamis vuovdinorganisašuvnna bokte dahje vuovdinorganisašuvnna dohkkehemiin nu mo namahuvvon vuosttas lađđasis.

Dan válddi mii dán lága vuođul lea addojuvvon dohkkehuvvon vuovdinorganisašuvdnii, sáhttá organisašuvdna sirdit guovtti dahje eanet dohkkehuvvon vuovdinorganisašuvnnaid oktasašorgánii. Oktasašorgánas galget leat njuolggadusat maid gullevaš departemeanta lea dohkkehan.

Rievdaduvvon geassemánu 29. b. 1956-mannosaš lágain nr. 9, cuoŋománu 29. b. 1959-mannosaš lágain nr. 5, guovvamánu 14. b. 1964-mannosaš lágain ja geassemánu 10. b. 1977-mannosaš lágain nr. 63.

§ 3. Gullevaš departemeanta sáhttá dán lága § 2 vuođul dohkkehit guolásteaddjiid vuovdinorganisašuvnnaid njuolggadusaid go guolásteaddjit dahje fanas- dahje bivdduseaiggádat sáhttet searvat miellahttun njuolgga lahttuvuođain dahje lahttuvuođain fanasveaga bokte, báikkálaš vuovdinorganisašuvnna bokte dahje fágalaš guolásteaddjiidorganisašuvnna bokte ja go vuovdinorganisašuvdna lea vuođđuduvvon ráddjejuvvon ovddasvástádusain ja molsašuddi lahttologuin.

Vuovdinorganisašuvnna njuolggadusain galget leat mearrádusat čuovvovačča birra:

Vuovdinorganisašuvdna galgá sáhttit gáibidit divada buot njuoskaguliid ja daid buktagiid vuosttamuš gávppašeamis, maiguin § 2 vuođul gávppašuvvo organisašuvnna bokte dahje organisašuvnna dohkkehemiin, ja mii gullá vuovdinorganisašuvnna doibmii. Dát guoská maiddái njuoskaguollái mii lea buvttaduvvon § 2 njealját lađđasa vuođul. Organisašuvnna ovddastangoddi mearrida divada ja departemeanta dan fas dohkkeha. Divatmearrádusat galget boahtit ovdan vuovdinorganisašuvnna njuolggadusain ja gávpenjuolggadusain.

Rievdaduvvon juovlamánu 4. b. 1992-mannosaš lágain nr. 124.

§ 4. Dakkár vuovdinorganisašuvnnas, mii dohkkehuvvo § 2 vuođul, galget leat gávpenjuolggadusat mat sisttisetdollet organisašuvnna dábálaš vuovdineavttuid. Oastit galget geatnegahttit iežaset čuovvut vuovdinorganisašuvnnaid mearrádusaid.

Rievdaduvvon geassemánu 19. b.1969-mannosaš lágain nr. 54, cuoŋománu 2. b. 1976-mannosaš lágain nr. 13, geassemánu 21. b. 1985-mannosaš lágain nr. 78 ja juovlamánu 4. b. 1992-mannosaš lágain nr. 124 (fápmui biddjojuvvon ođđajagimánu 1. b. 1998 čakčamánu 19. b. 1997-mannosaš resolušuvnna nr. 1012 vuođul).

§ 5. Vuostáiváldinvejolašvuođaid geažil, dahje sállašiid jierpmálaš ávkkástallama geažil, sáhttá vuovdinorganisašuvdna mii lea dohkkehuvvon § 2 vuođul, mearridit gaskaboddasaš guolástangildosa dahje guolástangáržžidemiid. Gildosa ja gáržžidusaid sáhttet ráddjet muhtun guovlluide, muhtun bivddusluohkáide ja eará oasseváldi joavkkuide dahje muhtun guollešlájaide. Bivdingildosat ja gáržžidusat mat čuhcet guolásteapmái Ruonáeatnama, Islándda, Jan Mayena, Fearasulluid, Guovžasullo, Svalbárdda dahje eará gáidosat mearraguovlluin, dahje mat čuhcet fatnasiidda main lea bivdinlohpi daid lágaid vuođul, mat gusket guolásteapmái trolain, sáhttet dušše biddjojuvvot doibmii Gonagasa dohkkehemiin.

Hálddašanlága kapihtal VII ii galgga geavahuvvot mearrádusain mat leat dahkkojuvvon vuosttas lađđasa vuođul.

Rievdaduvvon geassemánu 19. b. 1969-mannosaš lágain nr. 54 ja cuoŋománu 2. b. 1976-mannosaš lágain nr. 13.

§ 6. Dakkár vuovdinorganisašuvdna, mii lea dohkkehuvvon § 2 vuođul, sáhttá gáibidit fatnasiid doalvut sállašiid mat gusket organisašuvnna doibmii, dihto oastiide ja dihto geavaheapmái, go dát orru leamen dárbbašlaš čađahit gávppi eanemusat gánnáhahttin guolásteaddjiide, dahje njuovžilit čađahit guolásteami, vuostáiváldima, buvttadeami ja viidáset gávppašeami, dás maiddái varasguolleháhkama sisriikii.

Gonagas sáhttá addit gullevaš departementii válddi geatnegahttit vuovdinorganisašuvnna mii lea dohkkehuvvon § 2 vuođul, gozihit ahte sállašat mannet dihto geavaheapmái.

Hálddašanlága kapihttalat V ja VII eai galgga geavahuvvot mearrádusain mat leat dahkkojuvvon vuosttas lađđasa vuođul.

Rievdaduvvon geassemánu 19. b. 1969-mannosaš lágain nr. 54 ja juovlamánu 4. b. 1992-mannosaš lágain nr. 125 (fápmui biddjojuvvon ođđajagimánus 1994).

§ 6a. Máksimis dakkár buktagiid ovddas, mat leat buktojuvvon vuostáiváldái nu ahte oktage § 2 vuođul dohkkehuvvon vuovdinorganisašuvnna mearrádus lea rihkkojuvvon, sáhttá organisašuvdna buot dahje oasi gáibidit máksojuvvot dahje duoguštit ja geavahit dan haddedássemin, dahje haddedoarjjan ja fievrridandoarjjan go lea sáhka lobálaččat buktojuvvon sállašiin. Sumit maid gáibidit máksojuvvot dahje duoguštit, ráddjejuvvojit dan lobihis vuoittu sturrosažžan, maid vuovdi lea dinen lobihis daguinis. Dán paragráfas namahuvvon mearrádusat leat bođumearrádusat hálddašanlága vuođul.

Lasihuvvon cuoŋománu 2. b. 1976-mannosaš lágain nr. 13.

§ 7. Dakkár vuovdinorganisašuvdna, mii lea dohkkehuvvon § 2 vuođul, galgá gozihit ahte dán lága mearrádusat ja láhkaásahusat mat leat addojuvvon dán lága vuođul, čuvvojuvvojit. Dárkkistus guoská maiddái njuoskaguollái mii buktojuvvo gáddái, dás maiddái dan njuoskaguollái, mii sirdojuvvo guolástusfatnasis nuppi fatnasii dahje sirdojuvvo guollebiebmamii dahje mearradollui, gávppašeami haga.

Departemeanta sáhttá addit láhkaásahusaid dárkkisteami birra, mii čađahuvvo vuosttas lađđasa vuođul, dás maiddái njuolggadusaid guollevuostáiváldi fitnodagaid dakkár girjema birra mii guoská álgoávdnasiid vuostáiváldimii ja mas leat dárkilis dieđut guollešlájaid, sálašhivvodaga, bivdoguovllu ja dakkáraččaid birra.

Lasihuvvon ođđajagimánu 19. b. 1990-mannosaš lágain nr. 2, rievdaduvvon juovlamánu 4. b. 1992-mannosaš lágain nr. 124 (paragráfalohku lea rievdaduvvon § 7 b:s), geassemánu 15. b. 2001-mannosaš lágain nr. 51.

§ 7a. (Fámuhuhttojuvvon juovlamánu 4. b. 1992-mannosaš lágain nr. 124.)

§ 8. Jus dakkár mearrádus dahkkojuvvo, mii guoská § 2:i, sáhttá gullevaš departemeanta addit daid lassemearrádusaid, mat dárbbašuvvojit dan čuovvuma čađaheapmái ja goziheapmái. Gullevaš departemeanta sáhttá maiddái addit mearrádusaid daid vuovdinorganisašuvnnaid rehketdoaluid dárkkisteami birra ja gáibidit daid statistihkalaš dieđuid, maid atná dárbbašlažžan.

Jus mearrádusat dahkkojuvvojit § 2 nuppi lađđasa dahje § 7 nuppi lađđasa vuođul, de sáhttet biddjojuvvot sierra eavttut, ee. addojuvvot mearrádusat dárkkistanjuhkosiid birra main leat eiseválddiid ja iešguđetlágan gávppašan- ja geavaheaddjiid beroštumiid ovddasteaddjit.

§ 9. Son gii eaktodáhtolaččat dahje váruhemet rihkku dán lága vuođul addojuvvon mearrádusaid dahje dasa váikkuha, sáhkohallá. Go giige rihkku mearrádusa mii lea addojuvvon § 7 nuppi lađđasa vuođul, de sáhttá sáhkohallat dahje dubmehallat giddagassii čohkkát gitta 6 mánnui, dahje gitta 2 jahkái jus leat erenoamáš čavgejeaddji dilit, jus mearrádusas jo ii čuččoš ahte ii ráŋggáštuvvo giddagassii.

Lága rihkkun adnojuvvo rihkkumuššan. Geahččaleapmi ráŋggáštuvvo seamma láhkai go ollašuhttojuvvon rihkkun.

Rievdaduvvon geassemánu 15. b. 2001-mannosaš lágain nr. 51.

§ 10. (Fámuhuhttojuvvon suoidnemánu 11. b. 1986-mannosaš lágain nr. 51.)

§ 11. Dát láhka biddjojuvvo fápmui ođđajagimánu 1. b. 1952.

Mearrádusat mat leat addjovvon geassemánu 18. b. 1938-mannosaš gaskaboddasaš lága vuođul njuoskaguliid gávppašeami birra oktan maŋŋelat rievdaduslágaiguin leat ain gustomin, jus dat eai gokko ge šattaš vuostálagaid dán lága mearrádusaiguin, dassážiigo dat fámuhuhttojuvvojit dahje lonuhuvvojit mearrádusaiguin mat leat addojuvvon dán lága vuođul.