1 Álggahus ja oktiigeassu
Lágas geassemánu 29. 1933 nr. 2 levgema birra gielddaid almmolaš visttiin lea mearriduvvon, ahte almmolaš visttiin dahje giddodagain gielddas dahje visttiin dahje giddodagain, maid váldoáššálaččat gielddalaš institušuvnnat geavahit, galgá geavahit dušše norgalaš leavgga dahje gávpot-, gieldda- dahje fylkkaleavggaid, maid Gonagas lea dohkkehan. Ráđđehus lea St.dieđáhusas nr. 33 (2001-2002) dieđihan, ahte áigu árvvoštallat galgágo láhka nuppástuhttojuvvot sámi leavgga gustojeaddji geavaheami mielde.
Sámi leavga dohkkehuvvui 13. Sámiid konfereanssas Åres borgemánu 15. 1986. Dáiddár Astrid Båhl lea sárgon leavgga. Váldomotiiva lea vižžojuvvon goavdásis, ja oarjelsápmelačča Anders Fjellnera (1795-1876) divttas «Beaivvi bártnit». Fjellner govvida sápmelaččaid beaivváža bárdnin ja nieidan. Leavgga gierdu govahallá beaivváža (ruoksat) ja mánu (alit). Leavgga ivnnit leat ruoksat (pantone 485 C), ruoná (pantone 356 C), fiskat (pantone 116 C) ja alit (pantone 286 C).
Sámi leavga lea sámiid čohkkejeaddji govastat riikkarájáid rastá, ja dat geavahuvvo dán áigái Norgga, Ruoŧa ja Suoma Sámedikkiin, fylkkagielddain, gielddain, organisašuvnnain, muhtun stáhtala š institušuvnnain ja ovttaskas dilálašvuođain. Leavga geavahuvvo virggálaš našuvnnalaš leavgabeivviin, sámi leavgabeivviin ja allaáiggálaš dilálašvuođain.
Sámiid konfereanssa mearrádusas lohká, ahte sámi leavgga geavaheapmi galgá čuovvut gullevaš riikkaid leavganjuolggadusaid, ja ahte leavga sáhttá geavahuvvot nugo eará našuvnnalašleavggat erenoamáš allaáiggálaš dilálašvuođain.
Olgoriikkadepartemeanta mearridii gaskaboddasa š njuolggadusaid sámi leavgga geavaheapmái ovdal vuosttas Sámedikki rahpama 1989s. Njuolggadusat gustojit duođalašvuođas dušše leavgga árvodássemii. Njuolggadusat muddejuvvojedje maŧŧá 1990s, ja čudjet:
«Sámiid leavga árvodássejuvvo našuvnnala šleavgga maŧábeallái. Dat seahtá mannat ovddabeallái fylkka- ja sullalaš leavggaid, dasgo lea dakkár joavkku govastat, mii riikkagottála ččat lávdá fylkkarájáid badjel. Sámiid leavga árvodássejuvvo Norgga Girku leavgga báldii, iešguđet lágideami dilit mearridit goabbá leavga galgá árvodássejuvvot ovddabeallái. Muđui háliiduvvo nammadit leavgga «sámiid leavgan», iige mihttekeahtes «sámeleavgan», dasgo dás lea sáhka golmma davvi riikka, Norgga, Suoma ja Ruoŧa sámiid oktasaš leavggas. Dakkár leavggas ii leat ollásit seamma sajádat go leavggas, mii livččii dušše Norgga sámiid várás. Maiddái háliiduvvo sámiid leavga gaskaboddasa ččat árvodássejuvvojit maŋábeallái Ruonáeatnama, Fearsulluid ja Ålándda leavggaid.»
Maiddái lea nevvojuvvon, ahte leavga galgá gieđahallojuvvot gudnevuollegašvuođain ja ahte galgá čuvvojuvvot čavges geavat gávppálaš oktavuo đain.
Gielda- ja guovlodepartemeanta ovddida dákko bokte evttohusa láhkavuođustit sámi leavgga geavaheami Norgga láhkamearrádusaide. Evttohus dahká dárbbalašlažžan nuppástuhttit lága geassemánu 29. 1933 nr. 2 levgema birra gielddaid almmolaš visttiin.