1.3.11 Riikkaidgaskasaš...

1.3.11 Riikkaidgaskasaš áŋgiruššamat

Riikkaidgaskasaš barggus lea deattuhuvvon vuosttažettiin bargu válljejuvvon ON-orgánaid ektui ja máilmmi davviguovlluid ektui. Lea maiddái dárbu bargat guoskevaš áššiiguin EU-vuogádaga ja Eurohpa ektui muđui, ja fállat veahki ovdáneapmái eará eamiálbmogiid gaskkas.

Eamiálbmotáššiid bissovaš forum doalai vuosttas sešuvnna New York:s miessemámus, ja Sámediggi searvvai dasa Norgga sáttágotti mielde. Sámediggi deattuhii man dehálaš lea ásahit ja ruhtadit bissovaš čállingotti Foruma váste. Foruma vuosttas jođiheaddjin válljejuvvui Ole Henrik Magga. Sámi parlamentáralaš ráđi Norgga beale sáttagoddi lea juolludan 300 000 ruvnno Bissovaš Foruma jođiheaddjái. Barggus ON Eamiálbmotjulggaštusain lea Sámediggi searvan norgalaš sáttagotti mielde bargojoavkku 7. ja 8. sešuvdnii Genevas.

Sámediggi lea ovddastan Barentsovttasbarggu eamiálbmogiid Barents Regiovdnaráđis ja Regiovdnakomiteas 2002:s. Sámediggi lea maid ovddastan Eamiálbmogiid bargojoavkkus Barentsovttasbarggus. Bargojoavkku lea nammadan Regiovdnaráđi ja das lea ráđđeaddi stáhtus regiovdnaráđi ja Barentsráđi ektui. Eamiálbmogiin ii leat oktage ovddasteaddji Barentsráđis. 2001:s mearridii Sámediggi ahte ásahuvvo eamiálbmotkantuvra Murmánskii, ja kantuvrra ásahanbargu lea álggahuvvon. Kantuvra galgá leat oktavuohtalađas eamiálbmogiid gaskka Barentsovttasbarggus ja galgá erenoamážit veahkehit eamiálbmogiid Ruošša bealde prošeaktaohcamiid ja diehtojuohkima ektui.

Sámedikki presideanta searvvai norgalaš sáttagotti mielde Arktálaš Ráđi Ministtarčoahkkimii Anáris golggotmánus. Ministtarkonfereansa lea bajimuš mearrádusorgána Arktálaš Ráđis ja dat dollojuvvo juohke nuppi jagi. Ráđđehus láve dávjá bovdet Sámedikki buktit árvalusaid, dahje searvat čoahkkimiidda ráhkkanemiide ovdal Arktálaš Ráđi čoahkkima, muhto Sámedikkis eai leat resurssat vuoruhit dán barggu. Dát ii mearkkaš dattetge dan ahte bargu ii livččii dehálaš Sámediggái. Sámi parlamentáralaš ráđđi koordinere barggu Standing Committee of Parliamentarians of Arctic Region

Arktálaš ráđis leat 21 áici, maid gaskkas Standing Committee of Parlamentarians of Arctic Region. Komitea ásahuvvui 1994:s., mas váldovuoruheapmin lei doarjut Arktálaš Ráđi ásaheami. Dan rájes lea komitea bargan aktiivvalaččat Arktálaš Ráđi barggu promoteremiin.

. Sámedikki presideanta Sven-Roald Nystø lea sámiid ovddasteaddji komiteas guokte jagi áigodaga, ja searvvai parlamentarihkkariid konferensii mii dollojuvvui Romssas borgemánus.

Geassemánus 2002 nammaduvvojedje prošeaktajoavkkut oassin Ráđđehusa eurohpapolitihkalaš prinsihpaid

Ovttasbargoráđđehusa eurohpapolitihkalaš pilára, mearriduvvon guovvamánu 21. b. 2002, lea vuođđuduvvon Ráđđehusa norgalaš eurohpapolitihka čađaheapmái stuorradiggeválgga 2005 rádjai.

čuovvoleamis. Sámediggi lea bovdejuvvon searvat prošeaktajovkui guovlulaš ja báikkálaš eiseválddiid ovttasbarggu ektui. Prošeaktajoavku loahpahii barggustis juovlamánus. Vuolggasajis lea jovkui addojuvvon bargun raporteret EEO-oktiiordnenlávdegoddái iežas árvvoštallamiid ja doaibmabidjoárvalusaid birra.

Sámediggi lea čuovvolan riikkaidgaskasaš barggu biologalaš šláddjivuođa konvenšuvnnain ja searvá dan virggálaš norgalaš sáttagoddái. Oasálaščoahkkin lea gozihan bargojoavkku rávvagiid mat barget kapihttaliin 8(j) eamiálbmotkapihttaliin, hui bures. Guovddáš hástalussan lei oažžut oasálaščoahkkima mielde čatnat barggu 8(j)-bargojoavkku siskkobealde eará guoskevaš ON proseassaide eamiálbmogiid ektui, erenoamážit go vuhtii váldá raporterema bissovaš forumii. Sámediggi lea váikkuhan ahte bargu biologalaš šláddjivuođa konvenšuvnnain, ja erenoamážit bargu kapihttaliin 8(j) čadnojuvvo eará guoskevaš riikkaidgaskasaš konvenšuvnnaide main lea sáhka eamiálbmotvuoigatvuođaid

ILO-konvenšuvdna nr 169, 1966 Konvenšuvdna siviila ja politihkalaš vuoigatvuođaid birra, arihkkalat 27 ja 1, 1966 Konvenšuvdna ekononomalaš, sosiálalaš ja kultuvrralaš vuoigatvuođaid birra, artihkkal 1, Riojulggaštus ja Agenda 21 kapihttal 26.

birra.

Sámediggi ii leat lihkostuvvan oažžut ráđđehusa mielde viidáset álgagiidda sierra eamiálbmot Agenda 21 hárrái, erenoamážit Johannesburg:a tohppačoahkkima ektui. Sámediggi lei dattetge mielde Johannesburg konfereanssas sierra sáhkavuoruin, ja oaččui dohkkehuvvot eamiálbmogiid vitála rolla ceavzilis ovdáneami barggus boahtteáiggis.