3.2.1 Ráđđádallamat ...
Underside | | Bargo- ja searvadahttindepartemeanta
3.2.1 Ráđđádallamat ja šiehtadallamat
Stáhtas lea ráđđádallan geatnegasvuohta sámiid ektui, ja muhtun oktavuođain das lea maid šiehtadangeatnegasvuohta. Nugo ILO eamiálbmotekspeartalávdegoddi oaivvilda, ja maid lea deaŧalaš deattuhit ahte Ráđđehusas lea álbmotrievttálaš geatnegasvuohta ráđđádallat (geahča ILO-raportta, njukčamánnu 2004). Ráđđádallan- ja šiehtadallangeatnegasvuohta vuolgá ILO-konvenšuvnnas nr. 169 (artihkkaliid 2, 4, 6, 7 ja 15 mielde), ON konvenšuvnnas siviila ja politihkalaš vuoigatvuođaid hárrái (artihkkaliid 1 ja 27 mielde), ja Vuođđolága §:s 110a.
Otnáš beaivvi rádjai eai leat čađahuvvon ráđđádallamat eaige šiehtadallamat riikkaidgaskasaš eamiálbmotrievtti ja Vuođđolága § 110a ektui. Ollu gerddiid leat oaidnán ahte dát lea váttásmahttán stuorradiggeproposišuvnnaid ja stuorradiggedieđáhusaid politihkalaš meannudeami, ja dan politihka hábmema mas lea mearkkašupmi sámi kultuvrii ja servodahkii. Ráđđádallan- ja šiehtadallanortnegiiguin sáhtášii garvit dán láhkai geavvamis. Dainna lágiin sáhtášii maiddái gávnnahit oktasaš áddejumi das makkár ovddidandárbbut sámi servodagas leat ja makkár stáhtus das lea, mii iešalddis nanosmahtášii dili.
Sámediggi ja Gielda- ja guovludepartemeanta leat šaddan ovttaoaivilii das ahte álggahit ráđđádallan- ja šiehtadallanprosedyraid ásahanproseassa. Ortnegiid ja prosedyraid hábmema oktavuođas lea čielga dárbu čađahit albma proseassa, nugo maiddái ILO-konvenšuvnna nr. 169 2. artihkkalis (1) gáibiduvvo. Mii leat šaddan ovttaoaivilii ahte ásahuvvo oktasaš hálddahuslaš bargojoavku man bargun lea ráhkadit raportta mas čilgejuvvo
ráđđádallamiid ja šiehtadallamiid vuođđu, ja
mas leat prosedyraárvalusat ja mihttomearit movt čađahit ráđđádallamiid ja šiehtadallamiid.
Sámediggi vuordá ahte Ráđđehus positiivvalaččat váikkuha dan ahte ráđđádallan- ja šiehtadallanprosedyrat ásahuvvojit čielga álbmotrievttálaš rámmaid siskkobealde. Dan seammás go ásahuvvojit čielga prosedyrat, lea Sámedikki mielas dárbu dynámalaččat geahččat movt dákkár ortnegiid sáhttá ovddidit.