2.8.5 Museat

2.8.5 Museat

Sámi museat leat deaŧalaš ásahusat sámi kulturárbbi hálddašeames boahttevaš buolvvaide, ja leat deaŧalaš mieldeváikkuheaddjin ođđaáigásaš sámi servodaga ovdánahttimis. Áigumuššan lea ahte museadieđáhus meannuduvvo guovvamánu 2005 dievasčoahkkimis. Dieđáhus ja mearrádus biddjojuvvo vuođđun boahtteáiggi strategalaš museapolitihkalaš bargui Sámedikkis.

Sámediggi lea sámi museaid ovddasvástádusa badjelasas váldima rájes gávdnan saji lasihit doaibmadoarjaga dáid museaide 17 %:in. Beroškeahttá das ahte stáhtabušeahtas eai leat fievrrideamit duohtavuođas movt ge lassánan. Sámediggi lea maiddái joavdan guhkás sámi museaid fágalaš nannemis ja oktiiortnemis museaođastusa bokte. Sámediggi lea dattetge sorjavaš lassiruđaid oažžumis go galgá sáhttit čađahit museaođastusa áigumušaid.

Fylkkagielddain lea ovddasvástádus guovllulaš doaibmaruđaid juolludeames sámi museaide. Dán ovddasvástádusa eai leat muhtun fylkkagielddat čuovvolan maŋŋá go Sámediggi válddii badjelasas hálddašanovddasvástádusa museain. Ovttasbargošiehtadusaid čuovvoleapmin Sámedikki ja Finnmárkku fylkkagieldda ja dasto Davvi-Trøndelága fylkkagieldda gaskka, leat dat fas addán doarjaga maiddái sámi museaide iežaset guovlluin. Sámi museat sáhttet maiddái ohcat prošeaktadoarjaga Sámedikki doarjjaruđaid bokte.

Máŋga fylkkagieldda hálddašan musea main lea sámi kultuvra ja historjá oassin iežaset doaimmas, leat dađistaga ohcan sirdojuvvot Sámedikki hálddašeapmái. Sámedikki mielas dat lea buorre. Jagi 2004 rájes lea Porsáŋggu musea čadnojuvvon Sámedikki hálddašeapmái. Mátta-Várjjaga gielda lea mearridan ahte dat háliida ahte Mátta-Várjjaga musea galgá Sámedikki hálddašeapmái. 2004:s lea Nuortasámi museai nammaduvvon gaskaboddosaš stivra, ja dat oažžu doaibmaruđaid Sámedikkis ja Mátta-Várjjaga gielddas ohcama vuođul. Stáhtabušeahtta 2005 árvalusas lea Nuortasámi musea ođđavistti ruhtadeapmi viimmat álggahuvvon.

Tabealla čájeha stáhtalaš doaibmadoarjaga ovdáneami sámi museaide 2001 rájes 2004 rádjai. Dasa lassin ožžot muhtun museat doarjaga fylkkagielddain ja gielddain.

Tabealla 2.4 

Musea2001200220032004
Saemien Sitje451 5601 180 0001 421 0001 460 000
Árran julevsámi musea2 315 0002 360 0002 443 0002 508 000
Gállogietti musea040 00050 00050 000
Guovdageainnu Gilišillju160 600230 000240 000246 000
Sámiid Vuorká-Dávvirat2 900 0003 400 0003 519 0003 605 000
Deanu Musea160 600230 000240 000246 000
Várjjat Sámi Musea529 2501 190 0001 232 0001 265 000
Jáhkovuona mearrasámi musea0150 000160 000200 000
Porsánggu musea161 00000246 000
Savio musea000200 000
Nuortasámi musea000340 000
Oktiibuot6 678 0108 780 0009 305 00010 366 000
  • Sámediggi válddii badjelasas hálddašanovddasvástádusa Porsáŋggu museas jagi 2004 rájes.

  • Nuortasámi musea lea ásahuvvomin ja oažžu 2004:s doaibmadoarjaga Sámedikki doarjjastivrras ohcama mielde.

Sámedikkis lea museaođastusbargguin joatkin sakka vuoruhuvvon. Bargu ođastusain 2004:s lea leamaš čohkkejuvvon guovtti museasiidda ektui Finnmárkkus.

Sámi museat, guovddáš ásahussan sámi kultuvrra ja historjjá duođašteames ja gaskkusteames, leat hui deaŧalaččat miellaguottuid duddjonbarggus. Dat movt nissonolbmuid ja almmáiolbmuid rolla sámi kultuvrras historjjá bokte čađahuvvo stuorát publikumii museain, váikkuha dán áigge miellaguottuid. Miellaguottut, dihtomielalažžan dahkan ja áddejupmi leat deaŧalaš oasit dásseárvopolitihkalaš barggus. Sámediggi áigu vuolggahit dán lágan dihtomielalažžan dahkama go lea oktavuođas museaiguin. Sámediggi áigu kártet ruđaid geavaheami kulturmuittuide ja museaulbmiliidda dásseárvo- ja sohkabealperspektiivvas.