5 Forslag til finansiering

Prosjektet fv. 359 Kaste – Stoadalen er føresett finansiert med fylkeskommunale midlar og bompengar. Det er lagt til grunn at 56,9 pst. av kostnadene blir finansiert med fylkeskommunale midlar og 43,1 pst. med bompengar. Med utgangspunkt i prosjektet sitt kostnadsoverslag på 313,7 mill. 2020-kr inkl. mva., inneber dette eit fylkeskommunalt bidrag på 178,4 mill. kr og eit bompengebidrag på 135,3 mill. kr.

Bompengar og bompengeopplegg

Finansieringsopplegget bygger på ein automatisk bomstasjon på ny fv. 359 og at eksisterande fv. 359 blir stengt øvst i Stoadalen, som vist i Figur 2.1 side 2. Det er føresett bompengeinnkrevjing i begge retningar.

Det er lagt til grunn at køyretøy i takstgruppe 2 (køyretøy over 3 500 kg ekskl. køyretøy i køyretøygruppe M1) skal betale dobbel takst av grunntaksten for takstgruppe 1 (køyretøy med tillatt totalvekt til og med 3 500 kg og køyretøy i køyretøygruppe M1). Vidare legg ein til grunn at køyretøy i takstgruppe 1 blir gitt 20 pst. rabatt med gyldig brikke og avtale. Det blir ikkje gitt brikkerabatt for køyretøy i takstgruppe 2.

Nullutsleppskøyretøy i takstgruppe 1 blir gitt 50 pst. rabatt i forhold til taksten for ordinære køyretøy etter rabatt, mens nullutsleppskøyretøy i takstgruppe 2 får 100 pst. rabatt (gratis). Det er vidare lagt til grunn eit passeringstak på 40 passeringar per månad for køyretøy i takstgruppe 1. Alle rabattar føreset gyldig brikke og avtale. Elles gjeld dei til ein kvar tid gjeldande takstretningslinjer for bompengeprosjekt.

Det er føresett at takstane blir justert i forhold til prisutviklinga, og at det regionale bompengeselskapet Vegfinans delfinansierer utbygginga og handterer trafikantbetalinga.

Det er lagt til grunn bompengeinnkrevjing i 15 år. I finansieringsutrekningane er det lagt til grunn etterskotsvis bompengeinnkrevjing i perioden 2024–2038.

Med dei føresetnadane som elles er lagt til grunn for finansieringsanalysen, legg dei lokalpolitiske vedtaka følgjeleg til grunn ein gjennomsnittstakst per passering på 20 kr i 2019-prisnivå. Dette er nødvendig gjennomsnittsinntekt for samtlige passeringar for at prosjektet skal være nedbetalt på 15 år. Dette medfører følgjande basistakstar:

• Takstgruppe 1: 25 kr

• Takstgruppe 2: 50 kr

Det er i utrekningane lagt til grunn at delen nullutsleppskøyretøy vil vere på opptil 15 pst. og ein brikkeandel på 90 pst. for takstgruppe 1. Det er lagt til grunn bortfall av inntekter for 8 pst. av passeringane pga. passeringstaket, avskrivingar og fritak etter takstretningslinjene.

Gjennomsnittstaksten ligg litt under grunntakst for takstgruppe 1, noko som er normalt i mange av dagens innkrevjingsordningar utanfor bystrøk. Årlege innkrevjings- og driftskostnader ligg på nivå med samanliknbare innkrevjingsordningar.

I tråd med føresetnadane i Prop. 1 S (2016–2017) vil fastsett gjennomsnittstakst bli brukt som grunnlag for justering av takstane. Ved endringar i omfanget av nullutsleppskøyretøy og/eller innføring av betaling for denne gruppa, vil takstane bli vurdert justert slik at gjennomsnittstaksten blir halde ved lag. Før start på innkrevjingen vil gjennomsnittstaksten bli vurdert ut frå kjende faktorar som låneopptak, faktisk lånerente, trafikk (ÅDT og fordeling mellom køyretøygrupper) og utbyggingskostnad. Forslag til takstjusteringar som følgje av dette føreset tilslutning frå Vestfold og Telemark fylkeskommune som garantist.

Andre føresetnader for finansieringa

Eventuelle kostnadsaukingar ut over ordinær prisstigning skal dekkast i samsvar med gjeldande retningslinjer for bompengeprosjekt. Dette inneber at kostnadsaukingar opp til 10 pst. skal dekkast med fylkeskommunale midlar og bompengar etter same prosentvise fordeling som i finansieringsplanen. I tråd med dei lokalpolitiske vedtaka skal kostnadsaukingar utover 10 pst. bli dekka av Vestfold og Telemark fylkeskommune.

Eventuelle kostnadsreduksjonar skal fordelast mellom fylkeskommunen og bompengeselskapet i forhold til partane sin del av finansieringa.

Dersom økonomien i prosjektet blir svakare enn planlagt, kan bompengeselskapet etter avtale med Vegdirektoratet auke gjennomsnittstaksten med inntil 20 pst. og forlenge innkrevjingsperioden med inntil 5 år.

Trafikkføresetnadane framgår av kap. 4. Følgjande basisføresetnader er elles lagt til grunn for finansieringsanalysen:

• Lånerente: 5,5 pst. dei første ti åra frå byggestart, deretter 6,5 pst.

• Årleg prisstigning: 2 pst.

• Årlege innkrevjings- og driftskostnader: 2,5 mill. kr

• Gjennomsnittsinntekt per passering: kr. 20

Med desse føresetnadane er innkrevjingsperioden rekna til om lag 15 år. Brutto bompengeinntekter er rekna til om lag 222 mill. 2020-kr der 135 mill. kr er føresett nytta til å dekke delar av investeringskostnadane, om lag 49 mill. kr til å dekke finansieringskostnader og om lag 38 mill. kr til å dekke innkrevjingskostnader og kostnader til drift av bompengeselskapet.

Det er rekna på et optimistisk alternativ med følgjande føresetnader:

• Kostnadene blir redusert med 10 pst.

• Årsdøgntrafikken er 10 pst. høgare enn planlagt

• Utrekningsteknisk lånerente blir redusert med eit prosentpoeng

• Elles er dei same føresetnadane som i basisalternativet lag til grunn

Med desse føresetnadane er innkrevjingsperioden rekna til 10,5 år. Alternativt kan gjennomsnittstaksten haldast tilnærma uendra utan justering for prisvekst gjennom heile innkrevjingsperioden, og innkrevjingsperioden ført vidare i om lag 15 år. Det siste føreset at reell prisvekst ikkje overstig to pst. årleg.

Det er også rekna med eit pessimistisk alternativ med følgjende føresetnader:

• 10 pst. kostnadsauke

• Årsdøgntrafikken i opningsåret er 10 pst. lågare enn planlagt

• Årleg trafikkvekst blir halvert i forhold til basisalternativet.

• Utrekningsteknisk lånerente blir auka med eit prosentpoeng

• Takstauke på 20 pst. utover prisstigning etter to år

Med desse føresetnadane er innkrevjingsperioden rekna til 20 år, dvs. ei auke på fem år i forhold til basisalternativet.

Gjelda auker i dette alternativet i alle år fram til ekstraordinær takstauke på 20 pst. er gjennomført, to år etter vegopning. Det inneber at gjennomsnittstaksten da blir auka til 24 kroner. Dei estimerte grunntakstane blir da omlag 30 kroner for takstgruppe 1 og 60 kroner for takstgruppe 2 (takstar gitt i 2019-prisnivå).

Maksimal lånegjeld er med desse pessimistiske føresetnadane rekna til 167 mill. kr rundt innkrevjingsstart og dei to påfølgjende åra, inntil takstane blir auka.