Mearkkašupmi 1, áirasis Willy Ørnebakk, Bargiidbellodaga sámediggejoavku

Oppalaš mearkkašumit

Bargiidbellodaga sámediggejoavku áigu mearkkašit ahte jahkedieđáhusa árvalusas livččii sáhttán leat buorebuš struktuvra, ja ahte muhtumin lea veaháš eahpečielggas leago dieđáhusas sáhka 2001 doaimmaid birra, vai 2002 doaimmaid birra. Prinsihpalaččat galggašii dán lágan dieđáhusas leat sáhka ovddit jagi birra.

Bargiidbellodaga sámediggejoavku imaštallá maiddái sakka go oktavuođa birra guovddáš eiseváldiide ii daddjojuvvo mihkkege dahje leat makkárge mearkkašumit, go 2001:s han ovddiduvvui hirbmat viiddis ja positiivvalaš prinsihppadieđáhus Norgga sámepolitihka birra – stuorradiggedieđáhus nr 55 – man oktavuođas Ráđđehus lea čuovvolan ollu Sámedikki álgagiin.

2.2.1.2. Sámi vuoigatvuođat

Bargiidbellodaga sámediggejoavkku mielas lea teakstaoassi Snøhvithuksema birra issoras negatiiva. Measta vajálduvvet áibbas dat positiivvalaš ealáhuslaš váikkkuhusat mat das leat guvlui. Joavku lea ovttaoaivilis ahte ekologalaš oktavuohta Jiekŋamearas lea álohii leamaš deaŧalaš sámi ássamii, muhto fertešii leat várrugas dajaldagaiguin maid sáhttá dulkot nu ahte sámit dat ovdahistorjjálaš áiggis leat hálddašan Jiekŋameara.

2.2.2. Oktavuohta Sámedikki ja guovddáš eiseváldiid gaskka

Bargiidbellodaga sámediggejoavku lea ovttaoaivilis ahte lea dárbu šiehtadallat Sámedikki ja ráđđehusa gaskka guovddáš sámepolitihkalaš áššiid oktavuođas. Bargiidbellodaga sámediggejoavku vuordá ahte Sámediggi ja ráđđehus čielggadeaba šiehtadallanmálle. Dán oktavuođas čujuhit Stuorradiggedieđáhussii nr 55 (2000–2001), mas áigumuššan lea láhčit viiddis proseassa Sámedikki ektui, mii guoská sámi áššiid meannudeapmái. Sámediggi ferte ieš maid vuoruhit barggu čilget iežas oainnu dasa mii guoská šiehtadallanmálle sisdollui. Čujuhit stuorradiggedieđáhussii nr 7 Sámedikki 1999 doaimma birra, mas Sámediggi ja Stuorradiggi čuovvoleamisteaskka rávveba ahte Sámediggi čielggada lagabui maid dat oaivvilda šiehtadallanmálliin.

Bargiidbellodaga sámediggejoavku ii sáhte leat ovttaoaivilis čuoččuhusain ahte Sámediggi kultursuorggis lea vásihan ahte poltihka ovdáneapmi lea bissánan. Baicce nuppeláhkái ahte Sámediggi lea ožžon stuorát ovddasvástádusa ollu áššesurggiin mat gusket sámi kultuvrra hálddašeapmái, earret eará lea ruđaid juohkin sámi girjebussebálvalusaide, Beaivváš Sámi Teáhterii ja ruđat sámi museaide sirdojuvvon Sámediggái.

Mii guoská Stuorradiggedieđáhussii biologalaš šláddjivuođa birra, de lea Sámedikki oaidnu váldojuvvon mielde ollislaččat mielddusin dieđáhussii.

2.2.3 Sámi jienastuslohku ja válggat

Bargiidbellodaga sámediggejoavku deattuha ahte ferte duođas váldit dan heajos sohkabeal ovddastusa Sámedikkis. Demokráhtalaš váttisvuohta lea dat go nissonolbmot leat menddo unnán sámi álbmotválljen orgánas, ja ferte guorahallat makkár doaibmabijuid ferte álggahit njulget dán fuones dili.

2.2.5.2 Vuođđoskuvla

Bargiidbellodaga sámediggejoavku lea ilus go guovttegielalašvuođa ruđat leat sakka lassánan jagis 2000 jahkái 2001.

2.2.7.1 Sámi kultuvra

Bargiidbellodaga sámediggejoavku čujuha ovdalis mearkkašupmái šiehtadallanmálle birra, geahča čuoggá 2.2.2.

2.2.8 Dearvvasvuođa- ja sosiálaulbmáluššamat

Bargiidbellodaga sámediggejoavku lea bidjan merkii ahte dearvvasvuođaministtar Tore Tønne áigu doallat 4 jahkásaš čoahkkima Sámedikkiin. Bargiidbellodaga sámediggejoavku vuordá ahte ođđa ráđđehus dán čuovvola.

2.3.1 Vuoigatvuođat

Bargiidbellodaga sámediggejoavku čujuha iežas mearkkašupmái čuoggás 2.1.2 sámi iešmearrideami birra.

2.3.6.2 Sámi ovddidanfoanda

Bargiidbellodaga sámediggejoavku lea duhtavaš Stoltenberg ráđđehusa álgagiin mii guoská árvoháhkanprográmma álggaheapmái sámi vuođđoealáhusaid váste.

Mearkkašupmi 2 áirasis Roger Pedersen, Sámi válgalihttu

Sámi válgalihttu ii sáhte jienastit jahkedieđáhusa, nugo sámediggeráđđi dan lea ovddidan. Danne go jahkedieđáhus bidjá čielga čanastagaid bargui dán áigodaga sámediggeplána mearrideami ektui. Sámediggeplána mearriduvvo áramusat čakčamánus 2002.

Jagi 2001 rehketdoallu váldojuvvo vuhtii.