2 Fritak frå meirverdiavgift ved uttak av næringsmiddel

2.1 Innleiing og samandrag

Departementet legg med dette fram eit forslag om fritak frå meirverdiavgift ved uttak av næringsmiddel som blir leverte utan vederlag til velgjerande føremål.

Forslaget inneber at avgiftspliktige aktørar i matbransjen ikkje skal rekne meirverdiavgift på uttak av mat- og drikkevarer som dei gir bort. Varene må bli leverte vederlagsfritt til ein mottakar som er registrert i Einingsregisteret. Mottakaren må dele ut varene på velgjerande grunnlag. Det er foreslått ein forskriftsheimel for å kunne avgrense nærare kven som kan vere mottakar av varene og kva som kan reknast som utdeling på velgjerande grunnlag. Departementet vil dessutan følgje opp forslag om dokumentasjonsreglar i forskrift.

Bakgrunnen for forslaget er mellom anna arbeidet til Regjeringa med å redusere matsvinn. Meirverdiavgift ved uttak kan føre til at bedrifter vel å destruere matvarer i staden for å gi dei bort til velgjerande føremål.

Forslaga i denne proposisjonen er overeins med forslaga som blei sette fram i høyringsnotat 29. mars 2016.

Departementet legg til grunn at forslaga ikkje vil få nemneverdige økonomiske eller administrative følgjer.

Departementet viser til forslag om endringar i meirverdiavgiftslova § 6-19.

2.2 Gjeldande rett

2.2.1 Generelt om meirverdiavgift og uttak

Meirverdiavgifta er ei generell avgift på innanlandsk forbruk av varer og tenester. Meirverdiavgifta sitt føremål er å skaffe staten inntekter, og den er ei av staten sine viktigaste inntektskjelder. For 2016 vil den bringe inn om lag 263,5 mrd. kroner.

Registrerte avgiftssubjekt krev opp meirverdiavgifta på vegner av staten, og alle ledd i omsetninga av varer og tenester skal som hovudregel rekna ut meirverdiavgift. Registrerte avgiftssubjekt har rett til å føre inngåande meirverdiavgift til frådrag i avgiftsoppgjeret sitt med staten. Meirverdiavgifta som det einskilde leddet betaler inn, blir rekna ut på grunnlag av meirverdien eller verdiveksten som er skapt i det leddet som skal betale inn. Frådragsretten gjer meirverdiavgifta nøytral ved omsetning av varer og tenester mellom registrerte avgiftssubjekt. Staten tek ikkje endeleg imot beløpet før vara eller tenesta er omsett til den som etter systemet er forbrukar, dvs. alle utan frådragsrett.

Meirverdiavgifta er ei avgift på transaksjonar, og den vanlegaste aktiviteten som utløyser avgiftsplikt er omsetning, jf. meirverdiavgiftslova § 3-1 første ledd. Meirverdiavgiftslova § 1-3 første ledd bokstav a definerer omsetning som levering av varer og tenester mot vederlag. Som vederlag reknar ein ikkje berre vanlege betalingsmiddel, men alle godtgjeringar av økonomisk verdi. Det blir òg rekna som omsetning når varer eller tenester blir leverte som heilt eller delvis vederlag for varer eller tenester (bytte).

Meirverdiavgiftslova § 4-1 første ledd slår fast at det er vederlaget som er utrekningsgrunnlaget for meirverdiavgifta ved omsetning av varer og tenester. Sjølve avgifta blir ikkje rekna med. Når det gjeld byttehandel, dvs. at vederlaget heilt eller delvis inneheld anna enn vanlege betalingsmiddel, er utrekningsgrunnlaget i utgangspunktet prisen på den leverte ytinga, jf. meirverdiavgiftslova § 4-3 første ledd.

Vidare må avgiftspliktige verksemder på nærare vilkår rekne meirverdiavgift på uttak av varer og tenester. Føremålet med reglane om uttak er at alt forbruk blir belasta med meirverdiavgift. Meirverdiavgift ved uttak skal dessutan sikre konkurransenøytralitet. Det er til dømes uttak når ei vare som normalt blir selt til kundar, blir teke ut av verksemda til privat bruk for den næringsdrivande. Reglane om uttak vil vidare innebere at kvart ledd i matverdikjeda har plikt til å rekne ut meirverdiavgift ved utdeling av matvarer på velgjerande grunnlag.

Plikta til å rekne meirverdiavgift på uttak av varer er nærare regulert i meirverdiavgiftslova § 3-21, medan uttak av tenester er nærare regulert i meirverdiavgiftslova § 3-22. Fleire særskilte føresegner om uttak er gitt i meirverdiavgiftslova § 3-23 til § 3-28. Det er òg i visse tilfelle gitt fritak frå plikta til å rekne meirverdiavgift, sjå meirverdiavgiftslova §§ 6-17 f.

Etter meirverdiavgiftslova § 4-9 er utrekningsgrunnlaget ved uttak den alminnelege omsetningsverdien for tilsvarande varer og tenester.

2.2.2 Uttak av varer

Meirverdiavgiftsplikta ved uttak av varer følgjer av meirverdiavgiftslova § 3-21. Det skal reknast meirverdiavgift når ei vare blir teke ut frå ei registrert eller registreringspliktig verksemd, jf. første ledd første punktum i føresegna. Både uttak til privat bruk og uttak til føremål utanfor lova er omfatta. At vara blir teke ut, inneber at bruken av vara i den avgiftspliktige verksemda heilt eller delvis blir avslutta. Eit døme på dette kan vere at ein innehavar av ein daglegvarebutikk tek matvarer med heim til familien sin. Avgifta skal rapporterast inn som utgåande avgift. Dersom eit avgiftssubjekt driv verksemd som dels er avgiftspliktig og dels ikkje er omfatta av meirverdiavgiftslova, og uttaket blir gjort frå den avgiftspliktige delen til den delen som er ikkje er avgiftspliktig, skal det reknast meirverdiavgift på uttaket.

Ein føresetnad for meirverdiavgiftsplikt ved uttak er at avgiftssubjektet har hatt rett til frådrag for inngåande meirverdiavgift ved anskaffinga eller framstillinga av vara, jf. meirverdiavgiftslova § 3-21 andre ledd første punktum. Meirverdiavgift skal likevel reknast, sjølv om det ikkje er rett til frådrag, dersom grunnen til dette er at vara ved anskaffinga er friteke for meirverdiavgift, jf. § 3-21 andre ledd andre punktum i føresegna.

Ei følgje av vilkåret om frådragsrett ved anskaffinga, er at plikta til å rekne meirverdiavgift på uttak er avgrensa proporsjonalt med retten til frådrag. Føresegna om forholdsmessig frådragsrett går fram av meirverdiavgiftslova § 8-2.

Det fins einskilde fritak frå plikta til å rekne meirverdiavgift på uttak av varer. Meirverdiavgiftslova § 6-17 gir heimel for fritak frå meirverdiavgift ved uttak av varer (og tenester) dersom tilsvarande omsetning har fritak etter kapittel 6 i meirverdiavgiftslova. Dette inneber til dømes at ein kioskeigar som tek med seg ei avis heim, ikkje skal rekne meirverdiavgift på uttaket. Meirverdiavgiftslova § 6-18 inneheld fritak frå meirverdiavgift ved uttak av varer (og tenester) til bedriftskantiner. Etter meirverdiavgiftslova § 6-19 andre ledd skal det vidare ikkje reknast meirverdiavgift når registrerte næringsdrivande leverer varer (og tenester) vederlagsfritt til frivillige organisasjonar som ledd i ein naudhjelpsaksjon i samband med ein naturkatastrofe. Det skal derfor ikkje reknast avgift dersom ein daglegvarebutikk gir bort matvarer til ein frivillig organisasjon som deltek i hjelpearbeid etter naturkatastrofar.

Meirverdiavgiftslova § 3-27 slår elles fast at uttak av varer (og tenester) som er unnatekne frå meirverdiavgiftslova, ikkje fører til plikt til å rekne meirverdiavgift.

2.2.3 Uttak av tenester

Meirverdiavgiftsplikta ved uttak av tenester følgjer av meirverdiavgiftslova § 3-22 første ledd. Det skal reknast meirverdiavgift når ei teneste blir teke ut frå ei registrert eller registreringspliktig verksemd til privat bruk eller til andre føremål utanfor den samla verksemda.

Vilkåret om at det berre skal reknast meirverdiavgift ved uttak av tenester som blir nytta privat eller til andre føremål utanfor den samla verksemda, gjeld ikkje for tenester som nemnt i meirverdiavgiftslova § 3-22 andre ledd (særskilte føremål og byggearbeid mv.). Med samla verksemd meiner ein verksemd både innanfor og utanfor meirverdiavgiftslova sitt område så lenge aktivitetane blir utøvde av eitt avgiftssubjekt.

Eit vilkår for uttak er at tenesta blir teke ut frå verksemda. Uttaksreglane vil derfor ikkje vere aktuelle når til dømes ein avgiftspliktig røyrleggar målar sitt eige hus. Dette er fordi målartenester ikkje er ein del av røyrleggaren sine ytingar til kundane sine. Tenesta må vere av ein art som anten blir omsett i verksemda, blir nytta i verksemda, eller på anna vis har ei tilknyting til verksemda. Tenester som ikkje er omfatta av verksemda sine vanlege gjeremål, utløyser derfor ikkje avgiftsplikt.

På same vis som for varer er det gitt fleire fritak frå plikta til å rekne meirverdiavgift på uttak av tenester. Mellom anna skal det ikkje reknast meirverdiavgift når registrerte næringsdrivande leverer tenester vederlagsfritt til frivillige organisasjonar som ledd i ein naudhjelpsaksjon etter ein naturkatastrofe, jf. § 6-19 andre ledd i meirverdiavgiftslova.

Meirverdiavgiftslova § 6-19 første ledd gir fritak frå meirverdiavgift ved uttak av tenester som blir ytt vederlagsfritt på velgjerande grunnlag. Fritaket er generelt i si utforming og det er mellom anna ikkje sett noko øvre grense for dei avgiftsfrie tenestene. Det er heller ikkje sett avgrensingar for kven som kan vere mottakar av tenestene.

2.2.4 Meir om uttak av varer og tenester til særskilde føremål i verksemda

Meirverdiavgiftslova § 3-23 har reglar om uttak av varer og tenester til særskilde føremål i verksemda. Føresegna gjeld varer og tenester som verksemda har hatt rett til å gjere frådrag for, men som seinare blir nytta i verksemda til eit særskilt føremål som det ikkje er rett til å gjere frådrag for. Særskild for meirverdiavgiftsplikta etter denne føresegna er at den rammar bruk innan den avgiftspliktige verksemda. Grunnen til dette er at bruken i stor grad ber preg av endeleg forbruk som i prinsippet skal avgiftsleggjast i eit meirverdiavgiftssystem.

Etter meirverdiavgiftslova § 3-23 bokstav a oppstår meirverdiavgiftsplikt når varer og tenester frå verksemda blir nytta til kost til eller naturallønning av innehavar, leiing, tilsette og pensjonistar i verksemda. Forutan kost i arbeidstida og i samband med losji, rammer føresegna òg ei rekkje andre vederlagsfrie ytingar frå verksemda til personar som nemnt. Andre ytingar som ikkje blir omfatta av denne føresegna, vil likevel bli omfatta av dei generelle reglane om uttak til privat bruk, sjå meirverdiavgiftslova § 3-21 og § 3-22.

Etter meirverdiavgiftslova § 3-23 bokstav b skal det òg svarast meirverdiavgift når varer og tenester frå verksemda blir nytta i verksemda til oppføring, vedlikehald, innleie og drift av fast eigedom som skal dekke bustads- eller velferdsbehov, som til dømes lausøyre og utstyr til slike eigedomar.

Det følgjer av meirverdiavgiftslova § 3-23 bokstav c at det skal reknast meirverdiavgift dersom varer og tenester frå verksemda blir nytta i verksemda til representasjon. Dette gjeld òg jubilé og julebord mv.

Det skal dessutan reknast meirverdiavgift når ei vare eller ei teneste frå den registrerte eller registreringspliktige verksemda blir nytta i verksemda til gåve eller utdeling som reklame. Dette følgjer av meirverdiavgiftslova § 3-23 bokstav d. Det skal likevel ikkje reknast meirverdiavgift dersom vara har ein bagatellmessig verdi. Med «bagatellmessig verdi» er det meint 100 kroner eller mindre, jf. meirverdiavgiftsforskrifta § 1-3-6. Beløpsgrensa knyter seg til ytinga si vanlege omsetningsverdi inklusive meirverdiavgift. Den gjeld dessutan for den einskilde mottakar av gåva/gåvene og viser ikkje til verdien av verksemda sine samla utdelingar. Verdigrensa er mellom anna grunna i at utdeling av normale smaks- og vareprøver ikkje skal bli avgiftspliktig. At avgiftsplikta ikkje gjeld dersom vara har ein bagatellmessig verdi, inneber at ein daglegvarebutikk kan gi bort varer frå si varebehaldning utan å måtte rekne meirverdiavgift, så lenge verdien for den einskilde mottakaren ikkje er meir enn 100 kroner.

2.3 Utanlandsk rett

2.3.1 EU

Alle medlemslanda i EU har eit meirverdiavgiftssystem. Hovuddirektivet for meirverdiavgift, Rådsdirektiv 2006/112/EF (meirverdiavgiftsdirektivet), set krav til og rammer for medlemslanda sine regelverk på området, men det er opp til nasjonale styresmakter korleis innhaldet i direktivet skal gjennomførast i nasjonal rett.

Meirverdiavgiftsdirektivet sitt system samsvarer på mange vis med det norske systemet. På same vis som i Noreg skal det som hovudregel reknast meirverdiavgift ved all omsetning og uttak av varer og tenester.

Hovudregelen om meirverdiavgiftsplikt ved vareomsetning følgjer av artikkel 2 nr. 1 bokstav a i direktivet som slår fast at levering av varer mot vederlag er avgiftspliktig. Plikta til å rekne meirverdiavgift ved uttak av varer går fram av artikkel 16 første ledd. Når ein næringsdrivande tek ei vare ut frå verksemda til privat bruk for seg sjølv eller sine tilsette, til bruk som gåve eller meir generelt til føremål som er verksemda uvedkommande, skal uttaket vurderast som levering av vare mot vederlag. Det er eit vilkår at det heilt eller delvis var rett til frådrag for meirverdiavgifta på den aktuelle vara eller deler av ho. Meirverdiavgift skal reknast av innkjøpsprisen for vara eller tilsvarande vare på det tidspunktet uttaket finn stad, jf. artikkel 74. Etter artikkel 16 andre ledd skal uttak til verksemda sin eigen bruk av gåver av mindre verdi og vareprøver ikkje bli vurdert som levering mot vederlag.

Europakommisjonen sin meirverdiavgiftskomité (VAT Committee) har gitt retningsliner for avgiftshandsaminga når matvarer blir gitt bort til fattige. Retningslinene må sjåast på som rådgivande fråsegn frå komiteen og er ikkje rettsleg bindande. Komiteen legg til grunn at det er levering av varer mot vederlag når matvarer blir gitt til fattige. Meirverdiavgift skal likevel ikkje reknast dersom uttaket etter nasjonal rett er ei gåve av mindre verdi. Vidare uttaler komiteen at dersom uttaket er levering mot vederlag, skal grunnlaget for utrekning vere vara sin innkjøpspris justert etter tilstanden varene er i når uttaket av gåva finn stad.

Fleire av EU sine medlemsland har innført ulike former for fritak og unntak for meirverdiavgift når matvarer blir gitt bort på velgjerande grunnlag.

2.3.2 Danmark

I Danmark er hovudregelen at registrerte næringsdrivande skal rekne meirverdiavgift når ei vare blir teke ut frå den registrerte verksemda til privat bruk, til verksemda sitt personale, til bruk som gåve eller til andre føremål utanfor den registrerte verksemda, jf. den danske meirverdiavgiftslova § 5. Meirverdiavgift skal etter § 28 stk. 1 i lova reknast ut etter vara sin innkjøpspris eller framstillingspris.

Danske skattestyresmakter (Skat) gav ei fråsegn 23. oktober 2015 om grunnlaget for meirverdiavgift ved utlevering av overskotsmat til innsamlingsorganisasjonar. Skat uttala at matvareprodusentar, matvaregrossistar og supermarknader som leverer overskotsmat til innsamlingsorganisasjonar mot ein pris per eining, til dømes per kilo/tonn, kan nytte denne prisen som utrekningsgrunnlag for meirverdiavgift ved omsetninga. Utleveringa av matvarer mot vederlag blir ikkje rekna som uttak, men som omsetning, uavhengig av om prisen er symbolsk. Meirverdiavgift skal berre reknast av den symbolske verdien. Skat legg vekt på at det gjeld overskotsvarer som verksemda normalt ville ha destruert og som derfor utgjer ein negativ verdi for verksemda.

2.4 Høyringa

2.4.1 Om høyringsnotatet

Departementet sende eit forslag om fritak frå meirverdiavgift ved uttak av næringsmiddel på høyring 29. mars 2016. Forslaget gjekk ut på at det ikkje skal reknast uttaksmeirverdiavgift når ein næringsdrivande som er avgiftspliktig, leverer næringsmiddel vederlagsfritt til ein mottakar for vidare utdeling på velgjerande grunnlag. Mottakaren må vere registrert i Einingsregisteret. Det blei vidare framsett forslag om krav til dokumentasjon frå mottakaren på at varene er tekne i mot for utdeling på velgjerande grunnlag.

Høyringsfristen var 15. april 2016. Høyringsnotatet blei sendt til 123 høyringsinstansar og blei dessutan publisert på regjeringa sine nettsider. Totalt har departementet teke imot 31 høyringsfråsegner. Følgjande 23 instansar har gitt realitetsmerknader til forslaget:

• Klima- og miljødepartementet

• Skattedirektoratet

• Miljødirektoratet

• Sentralskattekontoret for storbedrifter

• Skatt nord

• Skatt øst

• Den norske Revisorforening

• Hovedorganisasjonen Virke

• Næringslivets Hovedorganisasjon NHO

• NHO Mat og Drikke

• NHO Handel

• Dagligvarehandelens Miljøforum AS

• Framtiden i våre hender

• Frivillighet Norge

• Kvekersamfunnet

• Matsentralen Oslo

• Matvett AS

• Norsk Folkehjelp

• Nortura SA

• Orkla ASA

• Samvirkesenteret

• Tine SA

• Øyafestivalen

2.4.2 Generelle syn frå høyringsinstansane

Høyringsinstansane som har gitt innspel er positive til forslaget om eit fritak.

NHO uttalar:

«NHO er svært positiv til at regjeringen foreslår å fjerne et avgiftsmessig insentiv til å kaste mat fremfor å gi den bort på veldedig grunnlag. Vi mener dette er et riktig tiltak for å bidra til å redusere problemet med matsvinn.»

Frivillighet Norge uttalar:

«Vi er positive til at formålet med lovendringen er å legge til rette for utdeling av næringsmidler til veldedige formål. Mange frivillige organisasjoner har behov for mat til sine ulike aktiviteter, og forslaget fjerner en barriere for samarbeid mellom næringsliv og frivillige organisasjoner som både kan bidra til å minke matsvinn og styrke aktiviteter i frivilligheten.»

Matsentralen Oslo uttalar:

«Vi imøteser den foreslåtte lovendringen med stor glede. Dette er etter vår mening et langt og viktig steg i riktig retning, både ut i fra et miljø- og et sosialt perspektiv, og vil resultere i at mer mat spises og ikke kastes.»

Skattedirektoratet uttalar:

«Skattedirektoratet er i utgangspunktet positiv til at det innføres et merverdiavgiftsfritak for vederlagsfri levering av matvarer på veldedig grunnlag. Det dreier seg i hovedsak om matvarer som på kort tid blir ukurante noe som påvirker bruttofortjenesten i form av svinn, dvs. varer som uansett ikke blir merverdiavgiftsberegnet. Merverdiavgiftsfritaket vil bryte med prinsippet om at alt forbruk skal avgiftsbelastes, men vil også være et bidrag i arbeidet med å redusere matsvinn.»

Fleire instansar foreslår endringar når det gjeld sjølve avgrensinga av fritaket. Det som flest instansar har merknader til, er dei foreslegne vilkåra om vederlagsfridom, velgjerd og kven som kan vere mottakar av varene. Det har òg kome merknader til forslaget om dokumentasjon. Vidare har det kome merknader som gjeld administrasjon og kontroll av ordninga. Merknadene blir omtalte under, i samband med handsaminga av dei aktuelle spørsmåla.

I høyringsrunden har enkelte høyringsinstansar sett fram merknader som ikkje direkte er knytte opp mot forslaga som er lagt fram i denne proposisjonen. Departementet har ikkje gått nærare inn på desse innspela her.

2.5 Vurderingar og forslag

2.5.1 Innleiing

Departementet viser til at reglane om uttak har ein sentral plass i meirverdiavgiftssystemet. Dei medverkar til at forbruk blir belasta med meirverdiavgift og dermed til konkurransenøytralitet. Reglane inneber til dømes at forbruk av varer som er knytt opp til svart omsetning, ikkje kan forklarast bort som store gåveutdelingar. Plikta til å betale meirverdiavgift når varer blir tekne ut av den avgiftspliktige verksemda, er etter departementet sitt syn ein viktig føresetnad for at meirverdiavgifta skal vere ei generell avgift på innanlands forbruk av varer og tenester.

Etter departementet si oppfatning er det like fullt einskilde tilhøve knytt til matvarer som taler for at ein bør lempe uttaksmeirverdiavgifta. Ulike ledd i verdikjeda har ofte brukande matvarer som likevel ikkje kan seljast til etterfølgjande omsetningsledd eller til endeleg forbrukar. Dette kan vere på grunn av interne standardar for vidare distribusjon, datomerking for haldbarheit eller skadd emballasje. I slike høve kan aktørane velje å gi bort eller å destruere maten. Det skal reknast meirverdiavgift når mat blir gitt bort til velgjerdsarbeid, medan destruksjon av matvarer eller varesvinn ikkje i seg sjølv fører til plikt til å rekna ut meirverdiavgift. Omsynet til konkurransenøytralitet gjer seg i mindre grad gjeldande for matvarer som elles ville ha blitt destruerte. Det er derfor gode grunnar for å fjerne plikta til å rekne ut og betale meirverdiavgift ved utdeling av matvarer. Meirverdiavgifta vil dermed ikkje skunde til destruksjon av matvarene. Departementet viser òg til regjeringa si målsetting om å redusere matsvinnet. Forslaget om eit fritak frå meirverdiavgift ved uttak kan vere eit bidrag i dette arbeidet.

Departementet viser til at det ikkje er sett fram motførestellingar til eit fritak i høyringsrunden.

Det er behov for ei nærare avgrensing av fritaket som er foreslått, sjå punkta 2.5.3 til 2.5.7.

Det blir vist til forslag til endringar i § 6-19 andre ledd i meirverdiavgiftslova.

2.5.2 Avgiftssubjektet

2.5.2.1 Forslag i høyringsnotatet

Departementet foreslo at alle avgiftssubjekt skal kunne bruke fritaket.

2.5.2.2 Synet til høyringsinstansane

Ingen av høyringsinstansane hadde merknader til dette.

2.5.2.3 Departementet sitt forslag

Departementet vidarefører forslaget i høyringsnotatet om at fritaket skal gjelde for næringsmiddel som blir leverte vederlagsfritt. Departementet har vurdert behovet for ei regulering av kva for avgiftssubjekt som skal omfattast av fritaket. Omsetning kan skje frå avgiftssubjekt i primærnæringa, næringsmiddelindustrien og daglegvarebransjen, og frå detaljistar og grossistar. Det finst serveringsstader som omset mat- og drikkevarer for såkalla «take away», og somme stader i landet blir «matkassar» omsett til private hushald.

Departementet reknar med at næringsdrivande innanfor alle desse områda vil ha næringsmiddel som ikkje kan omsetjast, til dømes på grunn av haldbarheitstida eller emballasjen si tilstand. Då kan det vere aktuelt å gi bort maten framfor å destruere den. For at føremålet med fritaket skal bli nådd, finn departementet at det ikkje er grunn til å setja nærare krav til kva for avgiftssubjekt som skal vere omfatta av fritaket.

Det blir vist til forslag til endringar i § 6-19 andre ledd i meirverdiavgiftslova.

2.5.3 Varer som fritaket skal omfatte

2.5.3.1 Forslag i høyringsnotatet

I høyringsnotatet blei det foreslått at fritaket burde gjelde næringsmiddel, slik omgrepet allereie er definert i meirverdiavgiftslova. Dette omfattar alle mat- og drikkevarer.

2.5.3.2 Synet til høyringsinstansane

NHO Mat og Drikke uttalar:

«NHO Mat og Drikke er glade for at bedriftene ikke behøver å foreta en vanskelig grenseoppgang, men at alle varer som er å anse som næringsmidler etter merverdiavgiftsloven § 5-2 vil bli omfattet av fritaket, også varer som har lang tid igjen til holdbarhetstiden utløper og for øvrig er å anse som ordinære salgsvarer.»

Den norske Revisorforening meiner at behovet for å avgrense fritaket til næringsmiddel burde vore nærare belyst, og at andre varer enn næringsmiddel burde vore omfatta, til dømes klede, sko og hushaldsartiklar.

2.5.3.3 Departementet sitt forslag

Departementet vidarefører forslaget i høyringsnotatet om at fritaket skal gjelde for næringsmiddel.

Føremålet for arbeidet med eit fritak var mellom anna arbeidet med å redusere matsvinn. I punkt 31.4 i Prop. 1 LS (2015–2016) Skatter, avgifter og toll 2016 blei forslaget grunngitt på følgjande vis:

«Gjeldende uttaksregler innebærer at det skal beregnes merverdiavgift dersom aktører innen dagligvarebransjen mv. leverer næringsmidler vederlagsfritt på veldedig grunnlag. Det er opplyst at virksomheter i dagligvarebransjen ofte velger å destruere nyttbare matvarer som vurderes til ikke å utgjøre salgsvare, framfor å dele ut varene vederlagsfritt på veldedig grunnlag. Bransjeaktørene har holdt fram at merverdiavgiftsbelastningen ved slike utdelinger gir et insentiv til å destruere matvarene.»

På bakgrunn av dette har departementet lagt til grunn at fritaket berre skal gjelde mat- og drikkevarer. Andre varer, som til dømes klede, sko, leiker, utstyr mv., blir dermed ikkje omfatta av forslaget. Eit fritak for mange ulike varer ville kunne hatt store konsekvensar for mellom anna proveny og konkurransenøytralitet. Det har ikkje vore aktuelt å vurdere dette i denne omgangen.

Omgrepet «næringsmiddel» er allereie brukt i meirverdiavgiftslova. Omgrepet er definert i meirverdiavgiftslova § 5-2 andre ledd og i meirverdiavgiftsforskrifta § 5-2-1 første ledd. I følgje desse føresegnene skal næringsmiddel omfatte alle mat- eller drikkevarer og alle andre varer som har ein kvalitet som gjer dei eigna til å bli konsumert av menneske og som blir omsette til slikt konsum. Kravet til konsum inneber at vara må bli teke inn i kroppen igjennom fordøyingssystemet. Dette inneber at tannkrem og munnvatn mv. ikkje er næringsmiddel i denne samanhengen. Kravet om at vara skal vere eigna til å bli konsumert av menneske siktar til kvalitetskrav i lov eller med heimel i lov, til dømes i lov 19. desember 2003 nr. 124 om matproduksjon og mattrygghet mv. (matloven). Dersom det oppstår tvil om ei vare er eit næringsmiddel, kan det vektleggast at vara er eit næringsmiddel etter definisjonen i generell forskrift 8. juli 1983 nr. 1252 for produksjon og omsetning mv. av næringsmidlar, jf. meirverdiavgiftsforskrifta § 5-2-1 andre ledd. Legemiddel, tobakksvarer, alkoholhaldige drikkevarer og vatn frå vassverk er ikkje «næringsmiddel», jf. meirverdiavgiftslova § 5-2 tredje ledd.

Omgrepet næringsmiddel, slik det er definert etter nemnde føresegner, er etter departementet si oppfatning ei føremålstenleg avgrensing for kva slags varer som bør vere omfatta av eit fritak. Det er eit innarbeida omgrep i regelverket for meirverdiavgift og vil etter departementet si meining skape klare grenser for fritaket. I forslaget om fritak i meirverdiavgiftslova § 6-19 er derfor omgrepet næringsmiddel brukt. Det betyr til dømes at vaskemiddel, hygieneartiklar, dyrefôr og medisinar ikkje vil vere omfatta av fritaket, fordi desse varene ikkje vil vere definerte som næringsmiddel.

Departementet har vidare vurdert om fritaket berre skal gjelde næringsmiddel som av ulike årsaker ikkje er eigna til sal. Fritaket vil representere eit unntak frå hovudregelen om at alt forbruk bør bli skattlagd likt. Dette taler for ei snever avgrensing.

Eit alternativ er å knytte vilkår til næringsmidla si haldbarheitstid slik som den er oppgitt i merkinga av varene. På grunn av praktiske utfordringar ved distribusjonen av varene, reknar departementet med at fritaket sitt føremål i så fall ikkje vil bli innfridd. Departementet legg til grunn at det ofte vil kunne ta noko tid frå levering av næringsmidla til dei ender opp hos mottakaren eller den endelege forbrukaren. Fritaket må derfor leggje til rette for at næringsmidla kan leverast slik at vidare distribusjon er praktisk mogleg innanfor gitte fristar og i tråd med gjeldande regelverk for mattryggleik.

Departementet legg òg til grunn at aktuelle leverandørar av næringsmiddel har ei eigeninteresse i å få vederlag for dei varene som er eigna til sal. Departementet reknar med at næringsmidla som blir leverte vederlagsfritt til velgjerande føremål, i all hovudsak vil vere overskotsmatvarer som nærmar seg slutten av haldbarheitstida, eller som av andre årsaker ikkje kan omsetjast på ordinær måte, til dømes på grunn av at emballasjen er skada, vara er merka feil og liknande. Det kan òg vere sesongvarer. Departementet foreslår derfor ikkje å avgrense fritaket etter kvaliteten til næringsmidla eller andre eigenskaper.

Departementet foreslår at alle varer som er å rekne som næringsmiddel etter meirverdiavgiftslova § 5-2, blir omfatta av fritaket.

Det blir vist til forslag til endringar i § 6-19 andre ledd i meirverdiavgiftslova.

2.5.4 Kravet om vederlagsfri levering

2.5.4.1 Forslag i høyringsnotatet

Departementet foreslo i høyringsnotatet at fritaket skal gjelde for næringsmiddel som blir leverte vederlagsfritt. Det blei vist til at det er avgiftspliktig omsetning når det blir levert ei vare eller ei teneste som heilt eller delvis vederlag for ei vare eller ei teneste (bytte). Departementet la til grunn at leverandørar som tek imot ei yting attende for levering av varer, på ordinær måte må betale meirverdiavgift for sin leveranse i byttehandelen.

2.5.4.2 Synet til høyringsinstansane

Matsentralen skriv at den er ein non-profit-organisasjon som ikkje har inntekter direkte knytt til drift, men som får økonomisk støtte frå ei rekkje kjelder og tek inn ei symbolsk medlemsavgift frå mottakarorganisasjonar, daglegvarekjeder og næringsmiddelprodusentar. Støtta er eit fast årleg beløp, som ikkje er knytt opp mot mengda mat som blir teke i mot. Matsentralen ønskjer at det vil gå tydeleg fram av forskrifta at økonomisk støtte til drift som ikkje er avhengig av volum, ikkje blir rekna som vederlag i denne samanhengen. Matsentralen ønskjer dessutan å kunne informere om hovudsamarbeidspartnarane sine på nettsidene sine med logo. I tillegg ønskjer Matsentralen å ha ei nøytral og logofri liste over dei bedriftene som leverer varer.

Virke skriv at det som departementet legg til grunn om reklame byggjer på at den aktuelle leveransen har ein salsverdi. Dette vil skape ekstra byråkrati, og kan medverke til å undergrave føremålet om minska matsvinn. Virke spør korleis reklameverdien i tilfelle skal reknast ut, så lenge det er forslag om at kravet i bokføringsforskrifta om å oppgi verkeleg verdi og vederlag ikkje gjeld.

Den norske Revisorforening meiner at når leverandørane må vurdere kvar ei form for motyting, som til dømes profilering på mottakaren sine nettsider, avgrensar dette fritaket si rekkevidde monaleg og gjer det byrdefullt å innrette seg etter reglane. Den norske Revisorforening foreslår å sette ei nedre grense slik at det ikkje er nødvendig å vurdere profileringstenester som er av mindre omfang. Logo og informasjon om gåva på mottakaren si nettside bør ikkje diskvalifisere for avgiftsfritak.

Orkla ASA peiker på at det i nokre tilfelle må vurderast konkret om det er eit element av reklame som gjer at den aktuelle leveransen ikkje blir omfatta av fritaket.

Skatt Øst meiner at temaet vil føre til ei konkret bevisvurdering, og at vektlegginga av dei ulike momenta vil kunne vere utfordrande. Det blir sett som føremålstenleg at det blir gitt utdjupande retningsliner til skattekontora om dette.

2.5.4.3 Departementet sitt forslag

Departementet vidarefører forslaget i høyringsnotatet om at fritaket skal gjelde for næringsmiddel som blir leverte vederlagsfritt.

Dersom det ligg føre både levering av varer og eit vederlag, vil transaksjonen bli rekna som omsetning. I meirverdiavgiftslova § 1-3 første ledd bokstav a er omsetning definert som levering av varer og tenester mot vederlag. Dersom ein aktør i matbransjen tek i mot vederlag for sin leveranse av næringsmiddel, vil dette derfor måtte reknast som omsetning og det skal reknast avgift på vanleg måte.

For å bli rekna som omsetning etter meirverdiavgiftslova, blir det ikkje stilt krav om at vederlaget må vere ordinære betalingsmiddel. Det vil derfor òg vere avgiftspliktig omsetning når det blir levert ei vare eller ei teneste som heilt eller delvis vederlag for ei vare eller ei teneste (bytte). Aktørar som gir bort matvarer, kan i nokre tilfelle få ei motyting av ein viss verdi, til dømes reklame. Det kan mellom anna vere reklame når leverandøren sin logo blir marknadsført eller når informasjon om gåva blir gitt på mottakaren sine internettsider. Departementet legg til grunn at leverandørar som får ei yting attende for levering av varer, må betale meirverdiavgift for sin leveranse i byttehandelen, jf. meirverdiavgiftslova § 4-3. Det vil måtte vurderast for den einskilde mottakaren om til dømes marknadsføring av leverandøren sin logo er ei motyting for levering av matvarer eller for anna økonomisk støtte. Verdien av ein bestemt reklame vil òg måtte vurderast konkret. Dette gjeld generelt for byttehandlar der reklametenester og liknande er motytingar, og er ikkje ei særskild problemstilling i denne samanhengen. Departementet legg likevel til grunn at verdien har ei viss betyding for om det kan reknast for å vere ytt ei teneste. Til dømes kan ei logofri liste med namn på leverandørar av næringsmiddel på internettsidene til ein mottakar ha så liten reklameverdi at det ikkje kan reknast som ei tenesteyting, men snarare som informasjon om verksemda til mottakaren.

Det vil dessutan måtte vurderast konkret om næringsmidla fullt ut utgjer vederlag for motytinga (reklame), og dermed er avgiftspliktig omsetning i byttehandel. Departementet understreker at det foreslegne fritaket vil gjelde uavhengig av om leverandøren i tillegg til det som blir omfatta av fritaket, òg har avgiftspliktig omsetning til mottakaren. Fritaket for meirverdiavgift kan derfor bli brukt på det som er vederlagsfrie utdelingar. Departementet viser til Rt. 2012 s. 744, der Høgsterett kom til at skattytar sine utbetalingar delvis var vederlag for kjøp av marknadsføringstenester og delvis var ei gåve.

Departementet viser til punkt 2.5.5 under for det som gjeld krav til mottakaren si utdeling.

Departementet viser til forslag til endringar i § 6-19 andre ledd i meirverdiavgiftslova.

2.5.5 Krav til mottakaren

2.5.5.1 Forslag i høyringsnotatet

I høyringsnotatet blei det foreslått at fritaket skulle gjelde for matvarer som blei leverte vederlagsfritt til ein mottakar for vidare utdeling på velgjerande grunnlag. Det blei stilt krav om at mottakaren måtte vere registrert i Einingsregisteret.

2.5.5.2 Synet til høyringsinstansane

Brorparten av høyringsinstansane er positive til kravet om at mottakaren skal vere registrert i Einingsregisteret.

Samvirkesenteret er samd i departementet sitt forslag og viser til at dette vil leggje til rette for større fleksibilitet når det gjeld val av organisasjons-/føretaksform.

«Et eksempel på at dagens definisjon er for snever er der hvor flere frivillige organisasjoner/institusjoner finner det rasjonelt å etablere et formelt samarbeid om mottak og videre utdeling til sine respektive brukere. Dersom organisasjonene må reise kapital i form av innskudd for å realisere det felles formålet, er foreningsmodellen ikke mulig, og f.eks. samvirkeforetak eller aksjeselskap vil være løsningen. Det allmennyttige aspektet ved formålet og samarbeidet kan likevel ivaretas i slike foretaksformer, ved at det stilles krav om at det i vedtekter mv. fremgår at medlemmene ikke tar ut overskudd/utbytte.»

Nokre instansar foreslo ei ytterlegare innsnevring.

Norsk Folkehjelp, Frivillighet Norge og Skatt Øst meiner at mottakarkretsen bør snevrast inn til organisasjonar som er registrerte i Frivilligregisteret. Frivillighet Norge viser mellom anna til at ei slik løysing vil gjere lovverket meir føreseieleg og gi ei enklare, raskare og betre samhandling mellom det offentlege og frivilligheita. Skatt Øst viser til at registrering i Einingsregisteret er gratis og at den ikkje vil ha ein reell avgrensingseffekt utover mot private. Norsk Folkehjelp meiner at mottakar må vere registrert i Frivilligregisteret kategori 4 Sosiale Tenester for å sikre at innsamlinga dekker reelle humanitære behov og hindre misbruk av ordninga.

Kvekersamfunnet foreslår at berre velgjerande og allmennyttige institusjonar og organisasjonar kan vere mottakarledd.

Når det gjeld kravet til utdeling,opplyser Frivillighet Norge at fleire organisasjonar har aktivitetar som ikkje er direkte utdeling av næringsmiddel, men kor til dømes sal av mat som dei har fått gratis, genererer inntekter som blir brukte til ideelle føremål. Frivillighet Norge legg til grunn at slike aktivitetar blir omfatta av unntaket så framt dei ikkje inneber marknadsføring av givar eller genererer profitt til mottakar. Det blir vist til følgjande sitat frå Ot.prp. nr 59 (2006–2007) punkt 5.5.4:

«Departementet legger til grunn at yting av gratistjenester til veldedige og almennyttige institusjoner og organisasjoner som hovedregel vil måtte anses ytt på veldedig grunnlag.»

Skatt Øst meiner at ein bør krevje at næringsmidla ikkje blir selde vidare og at dette bør bli bekrefta av mottakaren.

2.5.5.3 Departementet sitt forslag

Departementet vidarefører forslaget i høyringsnotatet om at mottakar skal vere registrert i Einingsregisteret. Etter departementet sitt syn er det på den eine sida viktig at krava til mottakarleddet ikkje blir så strenge at det motverkar føremålet med fritaket. På den andre sida kan omsynet til kontroll med at fritaket ikkje blir misbrukt, vere ein grunn til at dette bør regulerast nærare.

Dersom det blir gitt fritak for utdelingar til kven som helst, er det ein fare for at utdelingar blir brukte til å skjule (svart) omsetning og uttak til privat bruk. Omsynet til kontroll gjer at fritaket bør ha som vilkår at varene blir gitt til ein mottakar som det er enkelt å identifisera og finne att. Dette vil vere mottakarar som er registrerte i eller går fram av offentlege register. Utan nærare kjennskap til mottakaren vil det vere vanskeleg for avgiftsstyresmaktene å kontrollere at varene faktisk er delte ut vederlagsfritt og ikkje brukt privat eller selt.

Departementet går ut frå at leveransar av større volum av næringsmiddel som regel skjer til eit mellomledd for vidare utdeling til den endelege forbrukaren. Det vil derfor ikkje i særleg grad påverke intensjonen med forslaget dersom fritaket blir avgrensa mot utdelingar direkte til den endelege forbrukaren.

Departementet reknar dessutan med at om næringsmiddel blir leverte vederlagsfritt direkte til forbrukar, så vil dette i stor grad vere omfatta av fritaket i meirverdiavgiftslova § 3-23 bokstav d som gjeld gåver av bagatellmessig verdi, sjå omtalen i punkt 2.2.4 over. Bagatellmessig verdi er 100 kroner eller mindre, jf. meirverdiavgiftsforskrifta § 1-3-6.

Departementet foreslår derfor at for å få fritak for meirverdiavgift ved levering av næringsmiddel ut over ein bagatellmessig verdi, må avgiftssubjektet bruke eit mellomledd mellom seg og den endelege forbrukaren. Til dømes vil fritaket dermed ikkje gjelde dersom avgiftssubjektet deler ut varer direkte til forbrukarar på gata eller i heimen deira. Det vil heller ikkje gjelde dersom varene til dømes blir delte ut for konsum til tilsette eller frivillige i ein hjelpeorganisasjon. Dersom mottakaren er ein institusjon, vil likevel kravet til vidare fordeling vere oppfylt når næringsmidla blir leverte til bebuarane.

Mottakaren kan levere varene direkte til forbrukarar, men kan òg levere varene til ein annan mottakar for vidare distribusjon til forbrukarar.

Departementet har vidare vurdert om det er føremålstenleg å avgrense mottakarkretsen til velgjerande og allmennyttige institusjonar og organisasjonar. Omgrepet er allereie brukt i meirverdiavgiftslova, men departementet sitt syn er at dette vil gi for snever avgrensing av fritaket. Etter departementet sitt syn vil det same gjelde krav om at mottakar skal vere registrert i Frivilligregisteret.

I Einingsregisteret finst næringsdrivande som er registrerte for meirverdiavgiftspliktig verksemd, som har registrerte tilsette eller er registrerte i Føretaksregisteret. Mange næringsdrivande enkeltpersonføretak, foreiningar og andre økonomiske einingar utan registreringsplikt, vel òg registrering i Einingsregisteret på frivillig grunnlag. Einingsregisteret er regulert ved lov 3. juni 1994 nr. 15 om Enhetsregisteret. Ved registrering får føretaket/eininga eit organisasjonsnummer. Opplysningane som finst i Einingsregisteret, er mellom anna organisasjonen sitt føretaksnamn, adresse, føremål, organisasjonsform, daglig leiar/innehavar eller tilsvarande kontaktperson og eventuelt opplysningar om styremedlemmar osv.

Skatteetaten vil på denne måten lett kunne finne fram til dei enkelte mottakarane for å verifisere at levering har funne stad. Kombinert med krava til dokumentasjon som er foreslått, sjå punkt 2.5.7 under, vil Skatteetaten kunne kontrollere at dei nærare vilkåra for fritaket er oppfylte. Ein næringsdrivande som leverer næringsmiddel til ein mottakar som ikkje er registrert i Einingsregisteret, vil altså måtte rekne meirverdiavgift på uttaket.

Etter ei totalvurdering foreslår departementet at mottakaren av næringsmiddel skal vere registrert i Einingsregisteret. Praktiseringa kan likevel vise at det er nødvendig å avgrense krava til mottakaren ytterlegare. Departementet vil derfor foreslå ein heimel for å gi nærare føresegner om dette i forskrift.

Departementet har lagt til grunn for fritaket at det skal skje ei utdeling frå mottakarleddet på velgjerande grunnlag. Kravet til velgjerd blir handsama i punkt 2.5.6 Når det gjeld utdelinga, er det ein føresetnad for fritaket at denne er vederlagsfri, det vil seie utan motytingar av noko slag, jf. punkt 2.5.4. over. Det er dermed ikkje slik at mottakar kan selje mat som han har fått gratis. Departementet vil kome attende til vurdering av dokumentasjonskrav under punkt 2.5.7.

Det vil måtte vurderast konkret om til dømes ei årleg medlemsavgift som blir betalt til mottakar vil føre til at føresetnaden om vederlagsfri utdeling ikkje er oppfylt. Tilhøve som at det er ei avgift som er lik for alle og som ikkje er avhengig av volum av leverte varer, vil tyde på at ei medlemsavgift ikkje kan reknast som vederlag for varene. I så tilfelle vil ikkje ei slik avgift vere til hinder for at leveringa blir omfatta av fritaket.

Det blir vist til forslag til endringar i § 6-19 andre ledd i meirverdiavgiftslova.

2.5.6 Krav til velgjerd

2.5.6.1 Forslag i høyringsnotatet

Departementet foreslo at fritaket skal gjelde for utdelingar på velgjerande grunnlag.

2.5.6.2 Synet til høyringsinstansane

NHO viser til at det kan oppstå problem rundt kva som kan bli rekna som velgjerande grunnlag, til dømes ved utdeling til skular eller barnehagar, men reknar med at dette vil bli nærare fastlagt i forskrift.

Orkla ASA skriv at grensa for velgjerande grunnlag kan diskuterast og at denne ikkje er klart avgrensa i høyringsnotatet.

Sentralskattekontoret for storbedrifter (SFS) skriv at det bør bli gitt retningsliner for kva som blir kravd for at eit føremål skal bli rekna som velgjerande.

Den norske Revisorforening uttalar:

«Når formålet med utdelingen må være veldedighet, kommer fritaket ikke til anvendelse når utdelingen skjer til andre allmennyttige formål.

Også organisasjoner og foreninger som ivaretar allmennheten vil kunne nyttiggjøre seg matvarer som ellers ville blitt kastet. Ved utarbeidelse av forskriftsbestemmelse bør det derfor vurderes om det er nødvendig å definere veldedig grunnlag til «stor personlig og velferdsmessig betydning for den enkelte.»

Norsk Folkehjelp, Frivillighet Norge og Kvekersamfunnet foreslår som nemnt at mottakar må vere registrert i Frivilligregisteret eller vere ein velgjerande og allmennyttig organisasjon. Desse instansane meiner at vilkåret om velgjerd då kan fjernast fordi det vil vere overflødig. Norsk Folkehjelp peiker på at omgrepet er sterkt skjønnsprega og vil krevje mykje tolking, samt at det medverkar til å stigmatisere forbrukaren og derfor strid mot verdigrunnlaget i organisasjonen, med fleire, som er opptatt av likeverd.

2.5.6.3 Departementet sitt forslag

Departementet ser det som nødvendig at fritaket blir avgrensa til velgjerande grunnlag for at det ikkje skal få eit for vidt bruksområde. Uttaksreglane vil medverke til å sikre at forbruk blir belasta med meirverdiavgift. Det er viktig med avgrensingar av fritaket for å unngå at meirverdiavgiftsgrunnlaget blir uthula. Departementet held derfor fast på forslaget i høyringsnotatet om ei avgrensing av fritaket med grunnlag i velgjerd.

Meirverdiavgiftslova § 6-19 første ledd gir fritak frå plikta til å rekne meirverdiavgift ved uttak av tenester som blir ytt vederlagsfritt på velgjerdande grunnlag. I lovforarbeida til denne føresegna, punkt 5.5.4 i Ot.prp. nr. 59 (2006–2007), blei det mellom anna uttalt følgjande om dette omgrepet:

«Departementet er videre enig med arbeidsgruppen i at tjenester som ytes gratis til privatpersoner som venner og bekjente i utgangspunktet ikke vil kunne anses å være ytt på veldedig grunnlag. For at fritaket skal komme til anvendelse på tjenester ytt overfor private, må det foreligge særlig kvalifiserte forhold hvor mottaket av tjenesten vil ha stor personlig og velferdsmessig betydning for den enkelte.»

Vilkåret som er foreslått, inneber at det må reknast ut og betalast meirverdiavgift på uttaket dersom næringsmiddel blir leverte vederlagsfritt til venner og kjende eller i andre samanhengar der føremålet ikkje kan reknast som velgjerd. På same vis vil til dømes naturallønning falle utanfor fritaket. Andre utdelingar som er tufta på økonomi og forteneste, vil heller ikkje vere omfatta av fritaket.

Departementet foreslår at det blir gitt ein heimel til å gi føresegner i forskrift om kva som kan reknast som velgjerande utdelingar. Etter departementet sitt syn bør dette byggje på praktiske erfaringar, og departementet vil kome attende til spørsmålet om det viser seg at det er behov for nærare presisering.

Det blir vist til forslag til endringar i § 6-19 andre ledd i meirverdiavgiftslova.

2.5.7 Dokumentasjon

I høyringsnotatet blei det foreslått at avgiftssubjektet må skaffe ei stadfesting frå legitimert representant hos mottakar om at varene er tekne imot for utdeling på velgjerande grunnlag. Dette kravet skulle gå fram av bokføringsforskrifta og komme i tillegg til opplysningar som blir kravde med heimel i bokføringsforskrifta § 5-7. Departementet foreslo samstundes at krava om å oppgi vederlag, betalingsforfall og verkeleg verdi ikkje skal gjelde i desse høva.

Høyringsinstansane har enkelte merknader til forslaget. Departementet vil vurdere desse merknadene i samband med arbeidet med å vedta forskriftsendringane.

2.6 Økonomiske og administrative følgjer

Forslaget inneber at avgiftssubjekta ikkje skal rekne ut og betale inn meirverdiavgift ved vederlagsfri levering av næringsmiddel når vilkåra for fritak er oppfylte. Meirverdiavgifta vil dermed ikkje verke som ei tilskunding til å destruere næringsmiddel som i staden kan bli gitt bort. Det vil bli foreslått krav til dokumentasjon i forskrift, og departementet vil vurdere merknader frå instansane om administrative følgjer i samband med dette. Departementet kan elles ikkje sjå at fritaket vil føre med seg nokon vesentleg auke i administrative byrder for avgiftssubjekta.

Departementet legg til grunn at forslaget ikkje vil få nemneverdige økonomiske eller administrative følgjer for avgiftsstyresmaktene, men vil likevel gjere merksam på at arbeidet med kontroll kan bli noko meir utfordrande. Det blir vist til Skattedirektoratet sin uttale i høyringa. I denne uttala går det fram at kontroll av fritaket kan vere tidkrevjande fordi det inneheld skjønnsprega kriterier.

Departementet legg til grunn at fritaket frå plikta til å betale meirverdiavgift ved uttak vil ha avgrensa provenyverknader gitt dei vilkåra og avgrensingane forslaget inneheld.

2.7 Iverksetjing

Departementet foreslår at endringane i meirverdiavgiftslova tek til å gjelde 1. juli 2016.