3 Omtale av utgifter under departementa

Nedanfor er det gjeve ein kort omtale av det einskilde departement og statsbankane, med sikte på å syne utviklinga under utgiftsområda dei seinare åra. Under kvart programområde vert rekneskapen for 2001, 2002 og 2003 vist saman med nysaldert budsjett for 2003. Departementa og verksemder har budsjettfullmakter til mellom anna å overskride løyvingar mot meirinntekter og til å overføre unytta løyving til neste budsjettår. Utnyttinga av slike budsjettfullmakter kan være ei årsak til at rekneskapen vil avvike frå det nysalderte budsjettet.

3.1 Konstitusjonelle institusjonar

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit mindreforbruk på 66,2 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert mindreforbruket redusert med om lag 44,2 mill. kroner, til eit mindreforbruk på om lag 22,0 mill. kroner. Stortinget og Riksrevisjonen utgjer største delen av programkategori 00.40. Årsaka til mindreforbruket i 2003 er i hovudsak at ein del større investeringsprosjekt er skuva på i tid, og at driftsoppgåver vert utsette medan ombygginga går føre seg. Løns- og prisauka har vore lågare enn føresett. Vidare har det vore lågare reiseaktivitet enn planlagt og færre møte i utlandet. Utover det syner rekneskapen for programområde 00 for 2003 berre små avvik frå budsjett.

Trenden i rekneskapen

Frå 2001 har utgiftene på programomkategori 00.10 og 00.20 minka med 14 prosent frå 137,9 mill. kroner til 118,0 mill. kroner, noko som kjem av at delar av utgifta frå 2002 vart flytta til programområde 01. Programkategori 00.10 Det kongelege hus vart overført frå Finansdepartementet til Arbeids- og administrasjonsdepartementet i 2002. Den tidlegare programkategorien 00.20 Slottsforvaltninga vart avvikla. Dei tilsette og forvaltninga av dei statseigde kongelege eigedomane vart frå og med 01.01.2002 fordelte mellom det Kongelege Hoff, jf. kapittel 0001 post 50 og Statsbygg, jf. kapittel 1581 Eigedomar til kongelige formål. Som følgje av denne omorganiseringa har departementet fått eit heilskapleg ansvar for løyvingane til kongehuset.

For programkategori 00.40 Stortinget og underliggande institusjonar har Stortinget for tida store utbetringar og ombyggingar i bygningsmassen. Dette arbeidet vil nå ein topp i 2004.

3.2 Utanriksdepartementet

Utanriksdepartementet har to budsjettområde, programområde 02 Utanriksføremål og programområde 03 Internasjonal hjelp.

Dette programområdet omfattar driftsutgifter for utanrikstenesta (ekskl. administrasjon av utviklingshjelpa som inngår i programområde 03 Internasjonal hjelp), presse- og kulturtiltak og norske medlemskontingentar til internasjonale organisasjonar.

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit mindreforbruk på 234,2 mill. kroner i 2003.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert mindreforbruket redusert med om lag 155,8 mill. kroner, til eit mindreforbruk på om lag 78,4 mill. kroner. Avvik mellom disponibel løyving og rekneskap i 2003 var i hovudsak knytt til refusjonar og andre meirinntekter på til saman om lag 50 mill. kroner, og mindreutgifter knytt til finansieringsordninga under EØS-avtalen og til Noregs medlemskontingentar til internasjonale organisasjonar. Auken i overførte løyvingar var 206 mill. kroner i forhold til året før.

Trenden i rekneskapen

I perioden 2001 til 2003 har det vore ein nedgang i utgiftene på omlag 4 prosent, frå 2 137,0 mill. kroner i 2001 til 2 060,8 mill. kroner i 2003.

3.3 Utdannings- og forskingsdepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på 696,1 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert meirforbruket redusert med om lag 548,4 mill. kroner, til eit meirforbruk på om lag 147,7 mill. kroner. Meirforbruket kjem óg av at fleire kundar enn forventa fekk lån og stipend frå Lånekassa.

Trenden i rekneskapen

I perioden 2001-2003 har utgiftene auka med om lag 14 prosent. Auken kjem mellom anna av at det har vorte løyvd ekstra midlar til universitets- og høgskolesektoren i samband med gjennomføring av Kvalitetsreforma. Vidare har det blitt løyvd ekstra midlar til satsingar på mellom anna forsking, utdanningsstøtte og kvalitetsutvikling i grunnskolen.

Auken kjem òg av vekst i regelstyrte ordningar. Mellom anna har det vore stor vekst i talet på studentar som søkjer og får støtte frå Lånekassa. På området utdanningsfinansiering har det i tillegg vore ein auke på grunn av tekniske endringar rundt lånetransaksjonar i samband med innføring av ny ordning for utdanningsstøtte (konverteringsordninga).

3.4 Kultur- og kyrkjedepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på 154 mill. kroner

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert meirforbruket redusert med om lag 153 mill. kroner, til eit meirforbruk på om lag 1 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

I perioden 2001 – 2003 har det vore ein nominell utgiftsvekst på 12,8 prosent, frå 4 928,5 mill. kroner i 2001 til 5 559,6 mill. kroner i 2003.

Utgiftene til kulturføremål under programkategori 08.20 var 3 448,6 mill. kroner i 2003. Dette er ein auke på 158 mill. kroner eller 4,8 prosent frå året før. Utgiftene til film- og medieføremål under programkategori 08.30 auka med 23,2 mill. kroner til 727 mill. kroner.

Utgiftene over statsbudsjettet til kyrkja under programkategori 08.40 var i 2003 på 1 109 mill. kroner. Dette er ein auke på 128,8 mill. kroner eller 13 prosent frå året før. Utgiftsveksten har si årsak i at Statens senter for arkiv, bibliotek og museum tok over reise- og bustadtelefonutgiftene for prestane frå 2003, årsverkning i 2003 av lønnsoppgjøret i 2002 og årsverkning av dei 35 nye årsverka i prestetenesta som vart oppretta frå 1. juni 2002. Den samla effekten av dette er 103 mill. kroner. Utgiftene til prestetenesta er på 607 mill. kroner og utgjør hovuddelen av løyvingane under programkategorien.

På kulturområdet syner statsbudsjettet for 2003 ei hovudsatsing innafor museums- og bibliotekområdet. Det vart gjeve auka tilskott til 39 distriktsmuseum for å gje utvida driftsgrunnlag og stimulera til konsolidering og nettverksbygging musea imellom, til etablering av fagorganet ABM-utvikling frå 1. januar 2003 og til utvikling av Nasjonalmuseet for kunst som vart etablert som stifting 1. juli 2003. Overføringane til Nasjonalbiblioteket til bygningsmessig oppgradering i Mo i Rana, og til utvikling av avdelinga i Oslo og til Norsk lyd- og blindeskriftbibliotek for å sikre tilstrekkeleg produksjon av folkebiblioteklitteratur og studielitteratur for syns- og lesehemma, vart og auka.

Kultur- og kyrkjedepartementet prioriterte å halde oppe løyvingsnivået til viktige kulturføremål som musea, orkestra og andre kulturinstitusjonar og faste tiltak. Driftssituasjonen for desse er svært sårbar med ein dominerande del av driftsbudsjetta knytt til faste utgifter. Det vart difor naudsynt å redusere løyvingane på statsbudsjettet til Frifond og lokale og regionale kulturbygg. Desse to føremåla vart likevel sikra ein god vekst frå 2002 til 2003 som følgje av auka speleoverskott frå Norsk Tipping AS.

Departementet la inn midlar til vidareføring av ”Den kulturelle skulesekken” for å gje skulebarn auka tilgang til kulturytringar av alle slag, samstundes som prosjektet og vart tilført om lag 60 mill. kroner frå spelemidlane. På kunstnarområdet vart det signalisert at ein ønskjer ei omprioritering frå garantiinntekter til arbeidsstipend, noko som vart følgt opp ved at 12 nye arbeidsstipend for kunstnarar vart oppretta i 2003.

3.5 Justisdepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på om lag 835 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert meirforbruket redusert med om lag 856 mill. kroner, slik at ein istaden får eit mindreforbruk på om lag 21 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

I perioden 2001 – 2003 har det vore ein nominell utgiftsvekst på 17,8 prosent frå 11 838,5 mill. kroner i 2001 til 13 939,9 mill. kroner i 2003.

Om lag 82 prosent av utgiftene på 06-området i 2003 er gått til straffesakskjeda, dvs. til politiet, påtalemakta, rettsvesenet og kriminalomsorga. Hovudmåla i justissektoren for 2002-2003 har vore redusert kriminalitet, god og effektiv konfliktløysing og førebygging, auka tryggleik og rettstryggleik for enkeltpersonar og grupper, eit godt og tilgjengeleg regelverk, redusert sårbarheit i samfunnet og ei ope og kvalitetsbevisst justisforvaltning.

Også i 2003 stod omorganisering og fornying av justissektoren sentralt. Reformane gjeld i fyrste rekkje samanslåing av domstolar i fyrsteinstans, arbeidet med vidareføring av politireforma, overføring av ansvaret for tinglysing i fast eigedom frå domstolane til Statens kartverk og samanslåing av Direktoratet for sivilt beredskap og Direktoratet for brann- og eltryggleik. I tillegg er det i 2003 arbeidd med å førebu ein reduksjon i talet på sivile forsvarskrinsar frå 40 til 20 med verknad frå 1.1.2004.

Det vart innført endringar i rettshjelpslova frå 1.9.2003 ved å heve inntektsgrensa med 20 000 kroner og å avvikle ordninga med eigendelar. I 2003 vart det i løpet av året gitt ekstra løyvingar til å dekke politiet sine auka utgifter til sikringstiltak og meirutgifter på asyl- og utlendingsområdet.

3.6 Kommunal- og regionaldepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit mindreforbruk på 1 791 mill. kroner.

Tek ein for programområde 13 og 14 omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert mindreforbruket redusert med om lag 430 mill. kroner, til eit mindreforbruk på om lag 1 360 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

I perioden 2001 – 2003 har utgiftene samla for programområde 13 og 14 gått ned med om lag ½ prosent, frå 77 944,4 mill. kroner i 2001 til 77 574,7 mill. kroner i 2003.

Mindreutgifta under kategori 13.20 Innvandring har hovudsakeleg si årsak i eit volumavvik i høve til føresetnadene for løyvingane til drift av statlege mottak, tilbakevendingsstøtte og reiseutgifter til og frå utlandet. Kategorien dekkjer mellom anna integreringstilskotet, som vert betalt ut til kommunane når flyktningar vert busett, drift av statlege asylmottak og drift av Utlendingsdirektoratet og Utlendingsnemnda. Talet på asylsøkjarar har auka mykje dei siste åra. I tråd med dette har utgiftene og løyvingane på feltet blitt høgare. I 2002 kom det 17 500 asylsøkjarar. 2003 var det fyrste året sidan 1995 at talet på asylsøkjarar har vorte lågare enn året før. I 2003 søkte 15 600 personar asyl i Noreg, ein nedgang på 11 prosent frå 2002. Likevel auka utgiftene på feltet. I 2003 var utgiftene 5 185 mill. kroner mot om lag 4 728 mill. kroner i 2002. Det er ein auke på om lag 10 prosent, noko som i hovudsak kjem av ein auking i talet på utbetalingar av integreringstilskotet og eit høgare belegg i statlege mottak enn året før.

Meirforbruket under kategori 13.40 Samiske formål i høve til budsjettet for 2003 kjem av ei løyving frå Utanriksdepartementet ført på inntektssida som ei meirinntekt på 1,2 mill. kroner og eit meirforbruk på om lag 0,4 mill. kroner på Kompetansesenteret for rettane til urfolk på grunn av uventa utgifter i desember. Departementet vil krevje tilsvarande mindreforbruk i 2004.

Årsaka til mindreforbruket under kategori 13.50 Regional- og distriktspolitikk kjem i hovudsak av forlenging av allereie i gang sette prosjekt under kapittel 552, post 21 Kunnskapsutvikling, informasjon o.a., og kapittel 552, post 72 Nasjonale tiltak for regional utvikling. Dei ubrukte midla er overførte til neste budsjettår. Ved nysalderinga av budsjettet for 2003 vart det løyvd 50 mill. kroner på kapittel 2425, post 74 Dekning av tap på risikolån og garantiar til delvis etterfylling av SND/Innovasjon Norge sine tapsfond for den distriktsretta risikolåneordninga (St.prp. nr. 22 ( 2003-2004)). Ved ein feil vart ikkje dei løyvde tapsfondmidla utbetalte til SND før årsskiftet.

Årsaka til meirforbruket under kategori 13.70 Overføringar gjennom inntektssystemet kjem i hovudsak av kapittel 571, post 68, forsøk med rammefinansiering av øyremerka tilskot. Departementet har fullmakt til å omdisponere mellom denne posten og dei øyremerka tilskota som inngår i forsøket. Årsaka til auken i 2003 var ei eingongsløyving til fylkeskommunane i samband med at staten tok over ansvaret for spesialisthelsetenesta (sjukehusreforma).

Om lag halvparten av mindreforbruket under programområde 14 Bustader, bustadmiljø og bygningssaker er knytt til omsorgsbustader og sjukeheimsplassar under eldreplanen. På grunn av det store talet bueiningar har det teke lengre tid å planleggje og ferdigstille byggeprosjekta enn lagt til grunn ved budsjetteringa, og svært mange tilsegn har difor ikkje kome til utbetaling. Departementet har vurdert å justere utbetalingsprofilen, men har kome til at den ikkje skal bli endra. Årsaka til dette er at Handlingsplan for eldreomsorga vart avslutta i 2003 og at Opptrappingsplan for psykisk helse vert avslutta i 2004. Etter dette vil det ikkje bli gitt nye tilsegn og berre stå igjen midlar til utbetalingar av tilsegn som er gitt tidlegare. Det var òg lågare låneutbetalingar enn budsjettert, fordi det mellom anna var ein sterk nedgang av marknadsrenta på bustadlån i 2003.

Dei samla utgiftene under programområde 14 Bustad, bustadmiljø og bygningssaker var om lag 17 233 mill. kroner i 2003 mot om lag 18 641 mill. kroner i 2002. Dette er ein nedgang på om lag 8 prosent. Årsaka til nedgangen er i hovudsak eit lågare rentenivå enn budsjettert. Det har vært ein samla utgiftsauking på 6 prosent frå 2001 til 2003.

3.7 Sosialdepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit mindreforbruk på omlag 62 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert mindreforbruket redusert med om lag 21 mill. kroner, til eit mindreforbruk på om lag 41 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

Den store skilnaden mellom rekneskapen for 2001 og 2002 har samanheng med at Sosialdepartementet vart skild ut som eige departement i frå det tidligare Sosialdepartementet frå 2002. Skilnaden mellom rekneskapen på kategorinivå for 2002 og 2003 har samanheng med at det vart gjennomført endringar i kontoplanen under Sosialdepartementet frå 2003.

3.8 Helsedepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap under programområde 10 syner eit meirforbruk på om lag 300 mill. kroner og eit meirforbruk på om lag 195 mill. kroner på programområde 30.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert meirforbruket redusert med 241 mill. kroner, til eit meirforbruk på om lag 60 mill. kroner. For programområde 30 kan følgjande 3 poster i hovudsak forklare meirforbruket: Kapittel 2711, post 78 Opptreningsinstitusjonar o.a. med om lag 40 mill. kroner, kapittel 2751, post 70 Legemidlar med om lag 75 mill. kroner og kapittel 2752, post 70 Refusjon av egen betaling, frikortordninga med om lag 70 mill. kroner.

Frå 1. januar 2003 er det innført ei ny skjermingsordning, eigendelstak 2, for utgifter til visse helsetenester som ikkje går inn under frikortordninga. Den nye skjermingsordninga omfattar fysioterapi, visse former for tannbehandling, opphald ved opptreningsinstitusjonar og behandlingsreiser til utlandet (klimareiser). Utgiftstaket er sett til 4 500 kroner for 2003.

Utgiftene til skjermingsordninga i 2003 på 7,2 mill. kroner vart vesentleg lågare enn venta. Dette har mellom anna si årsak i at ordninga er ny og førebels relativt lite kjend. Ved behandling av St.prp. nr. 21(2003-2004) vart løyvinga sett ned frå 90 mill. kroner til 10 mill. kroner, jf. Innst. S. nr. 88 (2003-2004).

Trenden i rekneskapen

I perioden 2002 – 2003 har det for programområde 10 vore ein nominell utgiftsvekst på 9,6 prosent frå 57 855,3 mill. kroner i 2002 til 63 375,1 mill. kroner i 2003. Den store auken i utgifter frå 2001 har si årsak i sjukehusreforma. For programområde 30 har utgiftsveksten frå 2001 til 2003 vore 17,3 prosent.

3.9 Barne- og familiedepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap i 2003

Rekneskapen for 2003 syner for programområde 11 eit mindreforbruk på om lag 61 mill. kroner. Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar under programområde 11, vert mindreforbruket auka med om lag 18 mill. kroner, til eit mindreforbruk på om lag 79 mill. kroner. Rekneskapen for programområde 28 syner eit meirforbruk på 35,6 mill. kroner, eller 0,4 prosent.

Trenden i rekneskapen

I perioden 2001 – 2003 har det for programområde 11 vore ein nominell utgiftsvekst på 12 prosent, frå 23 498 mill. kroner i 2001 til 26 319 mill. kroner i 2003. For programområde 28 har det vore ein utgiftsvekst på 10,5 prosent, frå 8 256,5 mill. kroner i 2001 til 9 122,3 mill. kroner i 2003. Utgiftene under kapittel 2530 var 611 mill. kroner eller 7,2 prosent høgare i 2002 enn i 2003, mellom anna som følgje av veksten i fødselspengegrunnlaget på 7,0 prosent, dvs. 2,5 prosent ut over den generelle lønnsveksten. Folketrygdordninga med stønad til svangerskapspengar vart frå 1.7.2003 utvida til å omfatte sjølvstendig næringsdrivande kvinner. Meirutgiftene i 2003 vart i saldert budsjett rekna til 0,5 mill. kroner. Rekneskapstala syner at utgiftene som følgje av regelendringa var om lag 1 mill. kroner.

Barnetrygd/kontantstøtte

I perioden 2002-2003 auka utbetalingane til kontantstøtte med 65 mill. kroner. Utviklinga kjem i hovudsak av at satsen for full kontantstøtte vart auka med 657 kroner i månaden frå 1.8.2003. Dette tilsvarer småbarnstillegget i barnetrygda som vart avvikla frå same dato. Utbetalingane til barnetrygd synte ein nedgang på 278 mill. kroner, hovudsakleg som følgje av at det ordinære småbarnstillegget for barn 1-3 år vart avvikla frå 1.8.2003.

Barnehagar

I perioden 2002-2003 har det vore ein auke i utbetalingane av driftstilskot til barnehagar, frå 5,66 mrd. kroner til 7,33 mrd. kroner. Stimuleringstilskotet/investeringstilskotet auka i same periode frå 60,5 mill. kroner til 284,3 mill. kroner.

Tilskot til einslege mindreårige flyktningar og asylsøkjarar

Løyvinga dekkjer det særskilte tilskotet som vert betalt ut til kommunane når ein einsleg mindreårig asylsøkjar eller flyktning vert busett. I tillegg omfattar løyvinga refusjon frå staten av utgifter til barnevern gjennom fylkeskommunane. Posten er ei overslagsløyving og ordninga er regelstyrt.

I saldert budsjett for 2003 var løyvinga på 211,0 mill. kroner. I nysalderinga fekk posten ei tilleggsløyving på 57,4 mill. kroner, jf. Innst. S. nr 76 (2003 – 2004). Rekneskapen for 2003 syner eit mindreforbruk på om lag 16 mill. kroner. Mindreutgifta kjem i hovudsak av ubrukte midlar på fullmakter gitt til fylkesmennene som gjeld refusjon for fylkeskommunane sine utgifter til barnevern for einslige mindreårige flyktningar og asylsøkjarar. Dei ubrukte midlane har mellom anna si årsak i at fylkesmennene på slutten av året ikkje hadde nok tid til å gjere utbetalingar på fullmakter gitt etter nysalderinga av budsjettet.

3.10 Nærings- og handelsdepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på 2 185 mill. kroner.

Når ein tek omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og auking av overførte løyvingar, vert meirforbruket auka med om lag 286 mill. kroner, til om lag 2 471 mill. kroner.

Arbeidsområdet omfattar forvalting og tilrettelegging av tiltak for nærings-, handels- og skipsfartspolitikk. For 2003 vart det samla løyvd om lag 40,2 mrd. kroner til desse føremåla (inkl. lånetransaksjonar), og rekneskapsført om lag 42,4 mrd. kroner. Hovudårsaka til meirforbruket var utgiftsføring utan løyving av 2,5 mrd. kroner som Statens Bankinvesteringsfond fekk tilført for å ivareta staten sitt engasjement ved fusjonen av DnB Holding ASA og Gjensidige NOR ASA. Fullmakt til slik rekneskapsføring vart gitt ved Stortingsvedtak 4. juni 2003, jf. St.prp. nr. 59 og Innst. S. nr. 212 (2002-2003). Elles vart det eit mindreforbruk på om lag 565 mill. kroner til finansiering av låneordningar under Statens nærings- og distriktsutviklingsfond (SND). 475 mill. kroner av mindreforbruket gjaldt løyvinga til lån til distriktsretta ordning. Desse midlane vert overført til 2004.

Trenden i rekneskapen

Rekneskapstala for programområde 17 har svinga mykje i fireårsperioden 2000-2003, frå 31,3 mrd. kroner som lågast i 2000 opp til 45,7 mrd. kroner i 2001. Endringane kan i hovudsak tilskrivast finansieringa av innlånsordningane i SND årsaka av skifte mellom kort- og langsiktige innlån frå statskassa avhengig av rente- og avdragsvilkåra. Svingingane i låneopptaka påverkar innbetalinga av avdrag og renter på inntektsbudsjettet til Nærings- og handelsdepartementet/SND.

Når ein held lånetransaksjonar og andre 90-postar utanom, er Nærings- og handelsdepartementet sine utgifter redusert frå om lag 5,5 mrd. kroner i 2001, til om lag 5 mrd. kroner i 2002 og om lag 4,8 mrd. kroner i 2003. Endringane har i fyrste rekkje samanheng med at det vart gjeve store løyvingar til sluttutbetalingar av verftsstøtte i 2001 og 2002.

3.11 Fiskeridepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på 101,4 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar vert meirforbruket vesentlig redusert, med om lag 136 mill. kroner til eit mindreforbruk på om lag 35 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

I perioden 2001 – 2003 har det vore ein nominell utgiftsvekst på 11,7 prosent frå 2 463,5 mill. kroner i 2001 til 2 753,3 mill. kroner i 2003. Forbruket under programkategori 16.10 Administrasjon har auka dei siste åra. Dette har samanheng med auka løyvingar for å dekkje behovet for auka utgreiingskapasitet og auka kontingentar i internasjonale organisasjonar. Marin forsking er eit prioritert område, og løyvingane under programkategori 16.20 Forsking og utvikling har auka over fleire år, dersom ein ser bort frå løyvingane til bygging av nytt havforskingsfartøy. Forbruket på programkategori 16.30 Fiskeri- og havbruksforvaltning er redusert frå 2001 til 2002, men er auka frå 2002 til 2003. Dette har først og fremst samanheng med endringar i ramma til Fiskeriavtalen og tilskotsordningar under SND. Forbruket under programkategori 16.60 Kystadministrasjon har vore relativt stabilt dei siste åra.

Hovudprioriteringane i budsjettet til Fiskeridepartementet er styrkt sjøtryggleik, tilrettelegging for auka verdiskaping og modernisering, effektivisering og forenkling i offentleg sektor.

Det er dei siste åra gjennomført fleire store omorganiseringar under Fiskeridepartementet sitt område. Opprettinga av eit mattilsyn frå 1. januar 2004 og utskiljing av Fiskeridirektoratets Ernæringsinstitutt frå 1. januar 2003 har store konsekvensar for Fiskeridirektoratet. Bortfallet av oppgåvene knytt til sjømattilsyn har gjort det naudsynt med ei omorganisering av direktoratet for å sikre optimal ressursutnytting tilpassa dei framtidige oppgåvene til etaten.

Frå 1. januar 2003 har Kystverket overteke ansvaret for den statlege beredskapen mot akutt ureining. I samband med dette er det gjort ei rammeoverføring frå Miljøverndepartementet på 69,085 mill. kroner.

3.12 Landbruksdepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på om lag 245 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert meirforbruket redusert med om lag 255 mill. kroner, til eit mindreforbruk på om lag 10 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

Rekneskapen syner at dei nominelle utgiftene i 2001 ligg på om lag same nivå som i 2003. Dette gir dermed ein reell nedgang i utgiftene under programområde 15 Landbruk og mat frå 2001 til 2003.

Det er ei hovudoppgåve for Landbruksdepartementet å sikre borgarane trygge matvarer og fremme mangfald og forbrukaromsyn. Løyvinga over programkategori 15.10 Matvarekvalitet, dyrehelse o.a. syner ein auke frå 722 mill. kroner i 2001 til 919 mill. kroner i 2003. Dette er ein auke på om lag 27 prosent. Auken i løyving har samanheng med dei store utfordringane på dette området dei siste åra, samt arbeidet med omorganiseringa av matforvaltninga og opprettinga av Mattilsynet frå 1.1.2004.

Rekneskapen under programkategori 15.20 Forsking og utvikling syner ein auke på 2 prosent frå 2001 til 2003. Tala viser ein auke frå 2001 til 2002, medan vi ser ein liten reduksjon frå 2002 til 2003. Landbruksdepartementet har i 2003 prioritert forsking på de tematiske satsingane i Forskingsmeldinga. Dette gjeld områda trygge matvarer og klima og energi som og inngår i Handlingsplanen for landbruksforsking. Departementet har fylgt opp den gjennomførte evalueringa av mat- og landbruksforskinga gjennom arbeid med samanslåingar og endra tilknytingsform for fleire av institutta.

Innanfor programkategori 15.30 Næringsutvikling og miljø utgjer løyvinga til gjennomføring av jordbruksavtalen hovuddelen. Løyvinga til dette føremålet er redusert dei siste åra. Det er òg gjennomført endringar i landbrukspolitikken gjennom strukturelle tilpassingar som skal stimulere til auka effektivitet og konkurransekraft. God utnytting av marknadsmoglegheitene, ny teknologi, auka mangfald, ein balansert marknad, strukturelle endringar og fornuftige kostnadstilpassingar vil i aukande grad avgjere om måla for inntektsutviklinga kan nåast. Regjeringa legg vekt på at yrkesutøvarane er sjølvstendig næringsdrivande og at ein må ta større omsyn til bruk kor jordbruksproduksjonen utgjer eit viktig bidrag til inntekta.

3.13 Samferdsledepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit mindreforbruk for programområde 21 på 324 mill. kroner og eit lite mindreforbruk for programområde 22.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar vert mindreforbruket under programområde 21 redusert med om lag 202 mill. kroner til eit mindreforbruk på om lag 122 mill. kroner. For programområde 22 vert mindreforbruket redusert til 0,5 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

I perioden har det for område 21 vore ein nominell auke i utgifter på om lag 44 prosent frå 20 566 mill. kroner i 2001 til 29 665 mill. kroner i 2003. Utgiftene var noko lågare i 2002 samanlikna med 2001, medan det var ein auke i utgiftene frå 2002 til 2003. På programområde 22 var det ein auke i utgiftene frå 2001 til 2002 og ein stor nedgang frå 2002 til 2003.

Årsaka til det høge nivået på løyvingane i 2003 var enda organisering av verksemder. 1. januar 2003 vart forvaltningsverksemda Luftfartsverket og produksjonsverksemda i Statens vegvesen omdanna til aksjeselskap – Avinor AS og Mesta AS. Staten ved Samferdsledepartementet tok frå same dato over aksjane i Flytoget AS frå NSB AS.

Slike organisasjonsmessige endringar har store konsekvensar for statsbudsjettet og statsrekneskapen ved sjølve etableringa av selskapa. Budsjetta til desse selskapa er tekne ut av statsbudsjettet. Det påverkar også statsrekneskapen ved utbyteinnbetalingar og endringar i eigenkapitalen. I 2003 vart det rekneskapsført til saman 9,3 mrd. kroner i eigenkapital til Avinor AS og Mesta AS. Det vart utgiftsført 670 mill. kroner i samband med overtakinga av Flytoget AS frå NSB AS. Vidare vart det i 2003 løyvd til saman 1,1 mrd. kroner for å auke eigenkapitalen i Flytoget AS, NSB AS og Posten Norge AS.

På Samferdsledepartementet sitt område går det meste av løyvingane til veg, jernbane og kjøp av ulike samferdsletenester. Løyvingane til vegføremål har auka i perioden 2001-2003, også om ein ser bort frå eingongsutgifta i 2003 til eigenkapital i Mesta AS. Rekneskapen syner med unntak av 2002 eit mindreforbruk. For Jernbaneverket har løyvingane dei siste åra vore på om lag same nivået, men med ein viss auke frå 2002 til 2003. Rekneskapen har ikkje vist store avvik samanlikna med løyvingane.

Inntektssida på samferdsleområdet er påverka av betaling av renter og avdrag på lån gitte til selskap som Samferdsledepartementet forvaltar. Jernbaneverket og Statens vegvesen har inntekter m.a. frå sal av utstyr og ulike tenester som er vanskelege å budsjettere nøyaktig. Den einaste av etatane som er eigafinansiera, er Post- og teletilsynet. Post- og teletilsynet har eit reguleringsfond som handterer rekneskapsmessige avvik frå budsjettet. Luftfartstilsynet finansierer også ein del av verksemdene sine med gebyr.

3.14 Miljøverndepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit mindreforbruk på 156 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar vert mindreforbruket redusert med om lag 87 mill. kroner til eit mindreforbruk på om lag 69 mill. kroner.

Mindreforbruket under programkategori 12.10 i 2003 kjem av at prosjektet for modernisering av nikkelverket på Kola vart forsinka med ca. 2 år i forhold til tidlegare føresetnader. Det låge forbruket under programkategori 12.20 heng i fyrste rekke saman med låg utbetalingstakt på statlege tileigningar i samband med bandlegging av friluftsområde, fylkesvise verneplanar og barskogvernet. Tileigningane for rovdyr har òg vore lågare enn venta.

Mindreforbruket under programkategori 12.40 kjem mellom anna av færre innsamla bilvrak enn venta i 2003. Utbetalt refusjon for innlevert spillolje vart òg lågare enn venta samstundes med at refusjonsordninga for HFK ikkje vart starta. Meirforbruket under programkategori 12.50 er dekt opp gjennom overføringar frå 2002 budsjettet.

Trenden i rekneskapen

I perioden har det for vore ein nominell reduksjon i utgiftene på om lag 4 prosent frå 2 801 mill. kroner i 2001 til 2 677 mill. kroner i 2003.I perioden 2001-2003 vart det gjennomført større endringar i programkategoriane på budsjettet til Miljøverndepartementet. Dei viktigaste endringane omfattar opprettinga av ein ny programkategori 12.30 for kulturminne og kulturmiljø i 2002 og samlinga av alle "fagkapitla" til departementet under kap. 1400 under programkategori 12.10 same året. Dessa kapital låg tidlegare under kvar sin programkategori.

Opprettinga av den nye programkategorien for kulturminne og kulturmiljø innebar at kap. 1429 vart overført frå programkategori 12.20 og at kapitla 1441, 1443 og 2422 som tidligare var førte under denne kategorien vart flytta til programkategori 12.40. Talmaterialet i tabellen ovanfor er korrigert for desse endringane slik at kolonne for rekneskap 2001 kan samanliknas med kolonne for rekneskap 2002 og 2003, samt budsjett 2003. Det er derimot ikkje tatt omsyn til samlinga i eit kapittel av departementets sine fagkapittel som låg under kvar av programkategoriane under programkategori 12.10.

Utviklinga i rekneskapstala heng mellom anna saman med innlemming av fagkapitla under kvar programkategori som er omtale ovanfor.

Utvilklinga under programkategori 12.10 heng elles saman med tilskotet til modernisering av nikkelverket på Kola. Under programkategori 12.20 er utviklinga prega av utbetaling i samband med tileigningar i samband med fylkesvise verneplanar, skogvern og nasjonalparkar. I 2002 vart Norsk kulturminnefond oppretta med ein fondskapital på 200 mill. kroner under programkategori 12.30.

Utviklinga under programkategori 12.40 heng saman med at utbetaling av tilskot til kommunale avløpsanlegg er blitt trappa ned og avslutta i 2003. Løyving til tiltak mot oljevern vart frå 2003 flytta til Kystdirektoratet.

3.15 Arbeids- og administrasjons- departementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit mindreforbruk på 206 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert mindreforbruket 320,9 mill. kroner. Om lag 558 mill. kroner i mindreforbruk kjem av netto minking til pensjonar o.a. Dette er i hovudsak ei følgje av auka innbetaling av bustadlån for medlemmer av Statens Pensjonskasse og nedgang i netto utbetalte pensjonar. Meirforbruket på programkategori 01.10 Fylkesmannsembeta på om lag 246 mill. kroner har si årsak i ei særskild forskotteringsordning med motsvarande meirinntekter.

Trenden i rekneskapen

Frå 2001 har utgiftene på programområdet minka med 69 prosent frå 15 441,2 mill. kroner til 4 792,2 mill. kroner. Dette kjem i særleg grad av dei reduserte utbetalingane på programkategori 01.40 Pensjonar o.a., der det er ein nedgang på om lag 9 910 mill. kroner. Nedgangen gjeld i hovudsak to forhold. Kap. 1544 Bustadlån til statstilsette står aleine for om lag 5,8 mrd. kroner, noko som kjem av ei mindre konkurransedyktig utlånsrente i Statens Pensjonskasse i 2003. For det andre var det i 2003 ekstraordinære premieinnbetalingar frå Posten Noreg AS, NSB AS m.fl. i tillegg til ordinær heving av premiane. Overflyttinga av ventelønskapitlet til programkategori 19.00 Arbeidsmarknad i 2002 kan òg forklare ein del av reduksjonen i utgiftene. Programkategori 01.50 Konkurranse- og prispolitikk syner ein nedgang på 71 prosent frå 224,9 mill. kroner til 65,1 mill. kroner. Dette kjem i hovudsak av at kapittel 1560 Pristilskott, post 70 Til regulering av forbrukarprisane vart avvikla med verknad frå 01.01.2002. Programkategori 01.60 Statsbygg syner ein nedgang på 32 prosent frå 1 913,2 mill. kroner til 1 305,5 mill. kroner. Denne nedgangen kjem i hovudsak av større krav til driftsresultat i Statsbygg (kap. 2445.24).

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på 410,2 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert meirforbruket redusert til om lag 14 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

Frå 2001 har utgiftene på programområdet auka med 6 prosent frå 7 019,1 mill. kroner til 7 473,0 mill. kroner. Programkategori 19.00 Arbeidsmarknad syner ein auke på 6 prosent frå 6 492,0 mill. kroner til 6 876,4 mill. kroner. Aetats sal av bedriftstenester (kap. 1593.01) vart nedlagd i slutten av 2001. Overflyttinga av ventelønskapitlet frå programområde 01 Fellesadministrasjon o.a. i 2002 kan forklare ein vesentleg del av utgiftsauken. Det vart gjennomført om lag 4 200 fleire tiltaksplassar i 2003 samanlikna med 2001. Utgiftsauken i 2003 kjem også av at personalressursane i Aetat vart styrkte med om lag 420 årsverk dette året.

Programkategori 19.10 Arbeidsmiljø og tryggleik syner ein auke på 13 prosent frå 527,1 mill. kroner til 596,6 mill. kroner. Om lag halvparten av auken er knytt til tilskot til forskingsprogram under Noregs forskingsråd (kap. 1575.50). Produktregistret vart overført til Miljøverndepartementet 1.1.2002. Frå same tidspunkt vart Noregs brannskole, kapittel 1577 overført frå Utdannings- og forskingsdepartementet til Arbeids- og administrasjonsdepartementet. Arbeidsforskingsinstituttet, jf. tidlegare kapittel 1574, vart omgjort til aksjeselskap 1.7.2002. Direktoratet for brann- og eltryggleik og Noregs brannskole vart overførte til Justisdepartementet då Direktoratet for samfunnstryggleik og beredskap vart skipa 1.9.2003.

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på 111 mill. kroner.

Årsaka er mellom anna at utbetalingane til dagpengar dei siste månadene i 2003 vart større enn venta. Det vart også meirutgifter til attføringspengar, fordi talet på personar med rett til yrkesretta attføring auka meir enn venta.

Trenden i rekneskapen

I perioden 2001 til 2003 har det vore ei utgiftsvekst på 53 prosent, frå 13 508 mill. kroner i 2001 til 20 717 mill. kroner i 2003. Frå 2001 til 2003 auka utbetalingar til dagpengar (kap. 2541.70) med 67 prosent frå 6,6 mrd. kroner til 11,1 mrd. kroner. Utgiftsauken kjem i hovudsak av at talet på ledige med dagpengerett auka i perioden.

Utbetalingane under ordninga med statsgaranti for lønnskrav ved konkurs (kap. 2542.70) har i perioden 2001 til 2003 nær dobla seg, frå 369,4 mill. kroner til 695,5 mill. kroner. Årsaka er at det var fleire saker, fleire store konkursar med mange tilsette og høgare lønnskrav. Utgiftene til yrkesretta attføring (kap. 2543.70/71) har frå 2001 til 2003 auka med 37 prosent frå 6,5 mrd. kroner til 8,9 mrd. kroner. Utgiftsauken kan i hovudsak forklarast med ein auke i talet på yrkeshemma personar med rett til attføringspengar, og at utgifter til einskilde attføringsstønader er blitt større.

Modernisering av offentleg sektor

Ansvaret for å gjennomføre kvart einskilt tiltak i moderniseringsarbeidet ligg først og fremst i kvart fagdepartement. Det er stor breidde i moderniseringsarbeidet, og i departementa er det sett i gang rundt 200 tiltak som hjelper til å nå måla om brukarretting, effektivisering og forenkling. Tiltaka omfattar både departementsinterne og tverrgåande prosjekt. I tillegg er det ei stor mengd moderniseringsprosjekt i gang i underliggjande verksemder og ute i kommunane.

I 2003 har moderniseringsarbeidet vore sentrert rundt 5 hovudområde: 1) Betre kommunale tenester med hovudfokus på kommunalt sjølvstyre, 2) Betre skole, som omfattar reformene i heile utdanningssystemet, 3) ”Inkluderande arbeidsliv” i vid forstand, som bl.a. omfattar ein sterkare profil på arbeidet med å samordne arbeid, trygd og sosiale tenester der Regjeringa følgjer opp Stortinget sine vedtak, 4) Meir effektiv statleg tenesteproduksjon vert mellom anna oppnådd ved større sjølvstende og friare tilknytingsform for statlege tenesteprodusentar og 5) Betre statsforvaltning, som omfattar delegering, etatsstyring, ny personalpolitikk og innkjøpspolitikk, økonomiforvaltning og budsjettsystem. Eksempel på gjennomførte tiltak i 2003 er:

• Regjeringa fremja ei stortingsmelding om statlege tilsyn i 2003, og Stortinget slutta seg i hovudsak til Regjeringa sine tilrådingar.

• Forslag til ny konkurranselov vart lagt fram for Stortinget hausten 2003. Stortinget har vedteke lova som tek til å gjelde frå 1. mai 2004.

• Arbeidet med revisjon av økonomiregelverket for staten vart avslutta i 2003. Det reviderte reglementet tok til å gjelde 1. januar 2004.

• Pensjonskommisjonen fullførte arbeidet sitt i 2003 og la fram innstillinga si i januar 2004, med forslag til hovudmål og prinsipp for eit samla pensjonssystem der det vert teke omsyn til prinsippa om at systemet skal vere langsiktig, stabilt og oversiktleg, og skal hjelpe til å møte utfordringane knytte til ei aldrande befolkning og tiltakande tidleg pensjonering.

• Regjeringa la fram strategien sin for tilrettelegging av ein IKT-infrastruktur som støttar opp under ein effektiv og brukarstyrt offentleg sektor i februar 2003. I fyrste omgang er Regjeringa gått i gang med å sikre gjenbruk av data i offentleg sektor, å samordne bruken av elektronisk signatur og å etablere horisontale nettbaserte læringsnettverk som skal vere med å spreie kunnskap om moderniseringstiltak mellom einingar innan stat og kommune.

• Statskonsult er omdanna til eit statleg heileigd aksjeselskap frå 1. januar 2004.

• Stortinget vedtok våren 2003 lov om frittståande skolar, som erstatta den tidlegare privatskolelova. Hovudprinsippa i denne lova vert i høyringsutkastet foreslått utvida frå å gjelde grunnskolar til også å gjelde for godkjenning av vidaregåande skolar.

Arbeidsmarknadstiltak og oppfølging av arbeidsledige

Reglane for dagpengar vart endra med verknad frå 1.1.2003. Føremålet med endringane var eit meir effektivt dagpengesystem med gode insentiv til å søkje jobb og ta del i arbeidslivet utan store negative verknader for inntektssikring. Reglane vart mellom anna endra ved ei nedkorting av dagpengeperioden (frå tre til to år). Nasjonale og internasjonale analysar viser at overgangen frå arbeidsløyse til jobb kan auke med 30 – 60 prosent når arbeidsløyseperioden nærmar seg slutten. Samstundes fekk Aetat større ressursar for å kunne følgje opp dagpengemottakarar betre.

3.16 Finansdepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på om lag 315 mill. kroner

Tek ein omsyn til refusjonar, andre meirinntekter og endring i overførte løyvingar under området, vert meirforbruket redusert med om lag 260 mill. kroner til eit meirforbruk på 55 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

Frå 2001 har utgiftene under programområde 23 auka nominelt med om lag 16 prosent frå 6 879 mill. kroner til 7 982 mill. kroner. Det har vore sterkast vekst i utgiftene under programkategori 23.10 og 23.40.

Veksten i rekneskapen frå 2001 til 2003 under programkategori 23.10 kjem i hovudsak av løyvingar til eit Finansmarknadsfond på 90 mill. kroner i 2002 og 111,1 mill. kroner i 2003.

Under programkategori 23.20 kjem veksten i rekneskapen frå 2001 til 2003 i hovudsak av kostnader knytte til større prosjekt for omorganisering, samt kostnader knytte til utvikling av IT-prosjekt i skatteetaten.

Under programkategori 23.30 kjem veksten i rekneskapen frå 2001 til 2003 i hovudsak av kostnader knytte til oppbygging av ny statistikk for transaksjonar med utlandet (UT-prosjektet), og kostnader knytte til utvikling av ein internettbasert innrapporteringskanal for næringslivet (AltInn).

Under programkategori 23.40 kjem veksten i rekneskapen frå 2001 til 2003 i hovudsak av ein auke i kompensasjon for meirverdiavgift til kommunar og fylkeskommunar, samt innføring av kompensasjon for meirverdiavgift til frivillige organisasjonar og NRK.

Programområde 24 Statlig gjeld og fordringar, renter og avdrag o.a. vert omtalt under kap. 5 Staten sin balanse og kommentarar til finanspostar i denne stortingsmeldinga. Inntektene frå skattar og avgifter vert omtalt i kap. 2.

3.17 Forsvarsdepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit meirforbruk på 1 269,4 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert meirforbruket redusert med 945 mill. kroner til eit meirforbruk på om lag 324 mill. kroner.

Trenden i rekneskapen

I perioden frå 2001 til 2003 har det vore ein nominell utgiftsvekst på om lag 14 prosent, frå 26 797 mill. kroner til 30 545 mill. kroner. Rekneskapen for Forsvaret i 2003 syner eit mindreforbruk på ca. 1,4 prosent av samla disponibel løyving til Forsvaret, medrekna overføringar frå 2002. Dette utgjer til saman 404 mill. kroner som fordeler seg med 258 mill. kroner på driftsmidlar (1,27 prosent av driftsbudsjettet) og 147 mill. kroner på investeringsmidlar (1,64 prosent av investeringsbudsjettet). Dette er overført til 2004. Resultatet av rekneskapen i 2003 syner ei positiv utvikling i høve til tidlegare års store mindreforbruk på materiellinvesteringar.

3.18 Olje- og energidepartementet

Avvik mellom budsjett og rekneskap syner eit mindreforbruk på 1 130,4 mill. kroner.

Tek ein omsyn til refusjonar, meirinntekter og endring i overførte løyvingar, vert mindreforbruket redusert med 35 mill. kroner til eit mindreforbruk på om lag 1 095 mill. kroner. Under programkategori 18.00, 18.10 og 18.30 syner rekneskapen for 2003 samla, relativt små avvik i forhold til budsjettet. Under programkategori 18.20 er det eit mindreforbruk, som i hovudsak henger saman med at det under kap. 1825, post 70 Tilskott til elektrisitetssparing i private hushald, ikkje vart utbetalt til alle søkjarane som hadde motteke tilsegn i 2003. Ein stor del av tilsegna vil venteleg verte utbetalt i 2004. Mindreforbruket under programkategori 18.70 er i all hovudsak relatert til lågare investeringar for SDØE på Gassled, Troll Gass, Snøhvit og Snorre enn budsjettert.

Trenden i rekneskapen

Under programkategori 18.00 og 18.10 skil 2001 seg ut i forhold til dei andre åra. Dette kjem av at det i 2001 vart gitt eit ansvarleg lån til Statoil ASA i samband med sal av om lag 15 prosent av SDØE-eigardelane til Statoil (programkategori 18.10), samt utgifter knytte til sal av SDØE-eigardelar og delprivatiseringa av Statoil ASA (programkategori 18.00) som vart utbetalt i 2001 og 2002.

Utgiftene under programkategori 18.60 i 2001 heng saman med ekstraordinære kostnader i samband med kompensasjon for avvikling av Beiarn, Bjellågen og Melfjord, kompensasjon for langsiktige avtalar med kraftkrevjande industri og innskotskapital i Statkraft SF.

Under programkategori 18.70 har mellom anna nedsal av SDØE-eigardelar gitt reduksjon i utgiftene, medrekna investeringar.

3.19 Statsbankane

Statens lånekasse for utdanning

Samla uteståande krav i Statens lånekasse for utdanning var per 31.12.2003 76,8 mrd. kroner, ein auke på 4,2 mrd. kroner frå 31.12.2002. Summen gjeld lån til utdanning, renter og gebyr. Av lån til utdanning er 20,2 mrd. kroner ikkje renteberande, resten er renteberande.

I 2003 står det ute 3,2 mrd. kroner i ubetalte renter. Av dette er 2,4 mrd. kroner forfalne renter, der det vil kome på morarente. I tillegg har Statens lånekasse for utdanning uteståande 65,4 mill. kroner i ubetalte gebyr, ein auke på 5,9 mill. kroner frå 2002.

Den Norske Stats Husbank

Samla var uteståande fordringar i Husbanken på 101,1 mrd. kroner ved utgangen av 2003, fordelt på om lag 115 200 lån. Av desse uteståande fordringane utgjer 71,5 mrd. kroner oppføringslån, 21,3 mrd. kroner etableringslån/startlån og kjøpslån, og 8 mrd. kroner utbetringslån. Husbanken har og uteståande lån til rentedekking, restkrav o.a. for om lag 0,3 mrd. kroner. Fordringar knytt til oppføringslån og kjøpslån har gått ned, fordringar knytt til etableringslån/startlån og utbetringslån har auka frå 2002 til 2003. Uteståande fordringar har i sum gått ned med 1,1 mrd. kroner frå 2002 til 2003.

Husbanken hadde i 2003 eit tap på 26,7 mill. kroner. Med tilbakeføring av tap som følgje av innbetalingar/ingåtte avtalar som utgjorde 6,8 mill. kroner, var netto tap på utlån 19,9 mill. kroner. Av samla brutto tap er 17,6 mill. kroner knytt til personlege låntakarar.