4 Nærare om utviklinga i grunnbeløp og løner dei seinare åra
Tabell 4.1 viser utviklinga i grunnbeløpet og i inntektene før skatt for minstepensjonistar og lønstakarar i perioden 2001 - 2006. Berekningane gjeld pensjonsytingar frå folketrygda. Dei fleste pensjonistane har inntekter i tillegg til pensjonsinntekta. Utviklinga i desse inntektene er ikkje med her.
Tabell 4.1 Utvikling i grunnbeløpet, minstepensjonane, gjennomsnittleg alders- og uførepensjon og inntekta for lønstakarar. Prosentvis endring frå året før, gjennomsnittleg endring per år 2001 - 2006 og endring i prosent frå 2001 til 2006.
| 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | Endring per år 2001-2006 | Endring 2001-2006 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Grunnbeløp | 4,6 | 5,2 | 5,1 | 3,9 | 3,3 | 3,5 | 4,3 | 22,8 |
| Minstepensjon for einslege | 4,6 | 5,2 | 5,1 | 3,9 | 3,3 | 3,5 | 4,3 | 22,8 |
| Minstepensjon for ektepar/sambuande | 4,6 | 5,2 | 7,4 | 6,01 | 4,9 | 4,0 | 5,6 | 30,8 |
| Alderspensjon i gjennomsnitt1 | 5,5 | 6,2 | 6,6 | 5,4 | 4,8 | 4,8 | 5,6 | 31,0 |
| Uførepensjon i gjennomsnitt | 4,3 | 7,0 | 6,7 | 3,3 | 3,9 | 3,7 | 4,8 | 27,1 |
| Lønstakarar i alt | 4,8 | 5,7 | 4,5 | 3,5 | 3,3 | 4,1 | 4,3 | 22,9 |
| Industriarbeidarar i NHO- området | 4,9 | 5,0 | 3,5 | 3,6 | 3,4 | 3,6 | 4,0 | 20,6 |
| Statstilsette | 4,2 | 5,9 | 4,3 | 3,7 | 3,4 | 4,5 | 4,3 | 23,8 |
| Kommunetilsette | 3,5 | 6,0 | 4,4 | 3,8 | 3,4 | 4,1 | 4,2 | 23,6 |
1 Gjennomsnittleg alderspensjon har auka med meir enn grunnbeløpet. Dette kjem av at alderspensjonistane i aukande grad har tent opp tilleggspensjon. Gjennomsnittleg pensjon er rekna ut frå rekneskapet.
Kjelde: Det tekniske berekningsutvalet NOU 2007: 3 og Arbeids- og velferdsdirektoratet.
Pensjonane aukar til vanleg tilsvarande veksten i grunnbeløpet. Likevel auka pensjonane for ektepar og sambuande sterkare enn grunnbeløpet i åra 2003-2006. Årsaka er at grunnpensjonen for ektepar og sambuande auka frå 0,75 G til 0,8 G frå 1. mai 2003, til 0,825 G frå 1. mai 2004 og til 0,85 G frå 1. mai 2005. Den siste endringa fekk heilårsverknad i 2006.
Som det går fram av tabellen, auka grunnbeløpet og pensjonane for dei einslege minstepensjonistane i perioden 2001-2006 med gjennomsnittleg 4,3 prosent per år, som er på linje med utviklinga for lønstakarar i alt i same tidsrom. For ektepar og sambuande med minstepensjon var veksten sterkare av di grunnpensjonen blei trappa opp.
Den historiske utviklinga av pensjonane med vidare går fram av tabellane i vedlegget til proposisjonen. Dei syner mellom anna utviklinga av minstepensjonane frå 1970 både i nominell og reell verdi. Det går fram at minstepensjonen har hatt ein særleg sterk realvekst. Dette heng saman med at satsane for særtillegget er trappa opp gjennom åra.