8 Samordning av tilsynsverksemda

8.1 Vurderingar og tilrådingar frå utvalet

Spørsmålet om samordning er svært viktig i utforminga av statleg tilsyn med kommunesektoren. Det har komme tydelege signal frå kommunesektoren om at staten i tilsynssamanheng ikkje opptrer tilstrekkeleg samordna. Rettsgrunnlaget ein har i dag for tilsynet, er basert på heimlar i særlovgivinga og er verken samanhengande eller einsarta. Den praktiske gjennomføringa av tilsyn skjer heller ikkje på ein samordna måte.

Det er fleire grunnar til at samordning er viktig. For det første er det uheldig dersom ulik verkemiddelbruk mellom sektorar (til dømes ved at éin sektor i større grad enn andre nyttar pålegg eller andre sanksjonar) fører til vridingar i prioriteringane i kommunane. Somme tilsyn kan på den måten på ein utilsikta måte gripe inn i det kommunale sjølvstyret.

For det andre må ein prøve å unngå at ulike pålegg motverkar kvarandre. Eit døme på korleis pålegg kan motverke kvarandre, er at lovpålagde krav som skal ta omsyn til dei som bur på ein kommunal institusjon, kan bli skadelidande dersom kommunen blir pålagd å stengje institusjonen av omsyn til dømes til rettane til arbeidstakarane. Tilsynet må ta omsyn til at kommunen er ei verksemd med ansvar for fleire oppgåver.

Ein tredje grunn til at samordning av statleg tilsyn med kommunesektoren er viktig, er at ein må unngå at summen av pålegg overstig dei økonomiske rammene som er til disposisjon. Dette spørsmålet reiser vanskelege dilemma. Dersom tilsynsmyndigheita ikkje vel å ta omsyn til økonomien til kommunen, og den aktuelle kommunen får pålegg/tvangsbøter, vil økonomien blir enda meir forverra. Kommunen kan da komme i ein situasjon der han anten blir tvinga til å redusere tenestetilbodet på andre sektorar eller til å bryte økonomiføresegnene i kommunelova.

Ofte blir det signalisert frå kommunane at det ikkje er samanheng mellom dei oppgåvene kommunane har blitt pålagde, og ressursane dei har. Utvalet viser til at ei undersøking som Norsk institutt for by- og regionforskning ( NIBR-rapport 2004:4 Statlig tilsyn med kommunesektoren ) har gjort for Tilsynsutvalet, indikerer at utøvinga frå fylkesmannen av tilsyn forholdsvis sjeldan utløyser store kostnader for kommunane.

Utvalet rår til at tilsynsmyndigheita ved bruk av sanksjonar i førevegen må vurdere dei verknadene sanksjonen kan ha for verksemda elles til kommunen. Dette er tilråding nr. 15 frå utvalet. Utvalet rår vidare til i tilråding nr. 16 at fylkesmannen bør få kompetanse til å samordne statleg tilsyn med kommunane. Denne samordninga bør omfatte tilsynet både fylkesmannen og andre har med kommunepliktene, og tilsynet andre statlege tilsynsorgan har med aktørpliktene til kommunane. Både praktiske sider ved tilsynsarbeidet og bruken tilsynet gjer av reaksjonar, bør inngå i denne samordninga. Andre tilsyn enn fylkesmannen skal ha ei plikt til å vere med i samordningsprosessen, men vedtakskompetansen deira blir ikkje endra. Fylkesmannen må etablere og vidareutvikle samordningsmekanismar som er knytte til praktiske sider ved tilsynet og bruken av reaksjonar. Andre statlege organ enn fylkesmannen skal varsle fylkesmannen i førevegen om bruk av sanksjonar med vesentlege verknader for kommunen. Alle statlege tilsyn skal ved bruk av sanksjonar ha dialog med kommunen om utforminga av sanksjonen og om korleis kommunen skal følgje opp denne. Dialogen skal skje i regi av fylkesmannen.

Utvalet meiner at det er kommunen sjølv som må gjere dei nødvendige vurderingane av ressursar han har, og oppgåver han er pålagd. Å gi fylkesmannen som tilsynsmyndigheit ei slik rolle er i realiteten å gi ein statleg embetsmann innpass i den kommunale prioriteringa og oppgåveløysinga. Det er ikkje ei oppgåve for statlege organ å saldere oppgåveporteføljen til ein kommune. Dersom det er eit misforhold mellom oppgåver og ressursar, er det Stortingets oppgåve å sørgje for at det blir skapt jamvekt i dette forholdet. Utvalet meiner likevel at tilsynsmyndigheita ved bruk av sanksjoner i førevegen må vurdere dei verknadene sanksjonen kan ha for verksemda elles til kommunen, og at alt statleg tilsyn med kommunesektoren må samordnast.

8.2 Høyringsinstansane

Høyringsinstansane gir brei støtte til at det bør vere ei form for samordning av statleg tilsyn med kommunesektoren. Høyringsinstansane er likevel delte når det gjeld korleis denne samordninga skal skje, og kor langt samordninga skal gå. Dei fleste høyringsinstansane som uttaler seg om spørsmålet om tilsynet bør ta omsyn til kommuneøkonomien, deler synet i utvalet om at det ikkje er ei oppgåve for tilsynet å saldere oppgåvene til ein kommune dersom han ikkje har ressursar til å oppfylle alle pålegg frå ulike tilsyn.

Ein del høyringsinstansar reiser spørsmål om korleis samordninga som utvalet føreslår, kan gjennomførast i praksis. Somme reiser spørsmål om tilrådinga inneber noko vesentleg nytt i forhold til den samordninga som ein har i dag.

Fylkesmannen i Hedmark uttaler til dømes:

«Et tilsyn basert på dialog er imidlertid ikke noe nytt, det er hovedregelen for hvordan tilsynet praktiseres i dag. Både når det gjelder gjennomføring av tilsynet og i oppfølgingen der det er funnet avvik fra myndighetskravene, skjer det en løpende meningsutveksling med kommunene. Bare unntaksvis er det snakk om sanksjoner. Fylkesmennene har bred erfaring med problemstillinger knyttet opp mot å balansere mellom innbyggernes rettssikkerhet og hensynet til kommuneøkonomien. Fylkesmennene vil derfor, etter vårt syn, ha et godt grunnlag for å møte de utfordringer en sterkere samordningsrolle vil innebære.»

Fylkesmannen i Sør-Trøndelag meiner at det vil ha ein verdi at samordninga blir lovfest:

«Vi er enig i at fylkesmannen må gis kompetanse til å samordne statlig tilsyn med kommunene, og at samordningen må omfatte både praktiske sider ved tilsynsarbeidet og reaksjonsformen som skal brukes. Det vil også være et framskritt at samordningsfunksjonen (utøvelse og deltakelse) nedfelles i lov. [...] Fylkesmannens kjennskap til den enkelte kommune vil være et viktig element som må trekkes inn ved sektortilsynenes vurdering og fastsetting av sanksjoner.»

Mange høyringsinstansar støttar tilrådinga frå utvalet om at tilsynsmyndigheita ved bruk av sanksjonar i førevegen må vurdere dei verknadene sanksjonen kan ha for verksemda elles til kommunen.

Fylkesmannen i Vestfold uttaler til dømes dette:

«Fylkesmannen støtter samordningstilrådningene nr 15 og 16. Kommunene møter fortsatt en fragmentert stat, med mange spesialiserte organer, med hver sine regimer for regulering, tilsyn og kommunekontakt. Mangelfull samordning gir dårlige vilkår for å realisere statlig politikk gjennom kommunene og uklare rammer for det lokale folkestyret, sviktende grunnlag for å avstemme oppgaver og ressurser, og sviktende tillit og grunnlag for samarbeid mellom staten og kommunene. Alle kommunene har fortsatt samme ansvarsområder på vegne av staten. Men de er svært ulike [...] de foreslåtte samordningsmekanismene løser ikke reelle konflikter som kan oppstå mellom å rette opp avvik og knappe ressurser, men gir en fornuftig ramme for dialog om vanskelige situasjoner, når de måtte oppstå.. [...] På den annen side tror vi forslagene om at et tilsyn må vurdere virkninger en eventuell sanksjon kan ha for kommunens øvrige virksomhet, om at fylkesmannen må varsles og om at tilsynet i slike tilfelle skal ha dialog med kommunen i regi av fylkesmannen, er konstruktive. [...] Slik samordning kan videre gi bedre grunnlag for tilbakemeldinger til besluttende og bevilgende myndigheter sentralt, bl.a. gjennom avdekking av «systemfeil» som kan ha negative konsekvenser for kommunenes handlingsrom og faktiske omstillingsevne.»

Fylkesmannen i Vest-Agder gir uttrykk for vanskelege sider ved tilrådinga:

«Selv om intensjonen er å se ev. sanksjoner i en større sammenheng for dermed å unngå utilsiktede og ev. enda større skader, må det unngås at det ikke sanksjoneres grunnet f.eks. kommunens økonomi, oppgavemangfold, bemannings/rekrutteringssituasjon el.. Slike formildende forhold vil nok enhver kommune anføre, og det vil være meget vanskelig for fylkesmannen å forholde seg til slike argumenter og påvisninger. Slike helhetlige vurderinger i forkant må ikke redusere den kraften som forutsettes å ligge i tilsynets konklusjoner.»

Enkelte høyringsinstansar meiner at framlegget frå utvalet til § 60e i kommunelova har fått ei uklar utforming. Fylkesmannen i Møre og Romsdal uttaler til dømes:

«Eg legg i samband med dette til grunn at utvalet si tilråding ikkje inneber at krava til regeletterleving i den enkelte kommune skal reduserast av omsyn til det totale omfanget på reaksjonar mot avvik eller kommunen sin økonomi. Slik den føreslåtte § 60e i kommunelova er utforma kan det likevel i praksis oppstå tvil om kommunen kan krevje at reaksjonar vert sløyfa som følgje av slike omsyn.»

Det daverande Arbeids- og sosialdepartementet er oppteke av at dialogen som utvalet føreslår at tilsynet, i regi av fylkesmannen, skal ha med kommunen, ikkje må føre til at samordninga blir gjord unødvendig tung. Departementet meiner det kan oppfattast som unødig byråkratiserande dersom samarbeidet og dialogen i enkeltsaker skal flyttast opp på fylkesmannsnivå. Også Arbeidstilsynet er oppteke av dette. Det daverande Arbeids- og sosialdepartementet viser til at Arbeidstilsynet alt i dag mange stader har etablert eit godt samarbeid med fylkesmennene. Det daverande Arbeids- og sosialdepartementet viser også til den nyleg vedtekne regionaliseringa av Arbeidstilsynet i sju nye regionar som er delte inn etter fylkesgrensene, og at denne inndelinga delvis er grunngitt med behovet for samarbeid med fylkesmennene. Det daverande Arbeids- og sosialdepartementet og Arbeidstilsynet er også opptekne av at kommunane og fylkeskommunane blir behandla likt med private tilsynsobjekt.

8.3 Merknader og framlegg frå ­departementet

8.3.1 Grunngivinga for og innhaldet i ­samordninga

Departementet deler oppfatninga i utvalet om at spørsmålet om samordning står svært sentralt i utforminga av statleg tilsyn med kommunesektoren.

I tillegg til at det er behov for samordning mellom ulike sektorar som kommunane har ansvaret for, vil det også vere behov for samordning mellom ulike forvaltningsnivå. Til dømes kan det oppstå feil i gråsonene mellom den statlege spesialisthelsetenesta og den kommunale helsetenesta.

Ikkje minst i eit brukarperspektiv, der ein og same brukar gjerne vil ha behov for ulike tenester, er det viktig at tilsynet mellom ulike tenester blir samordna. Til dømes vil det kunne vere behov for å sjå tilsyn med opplæring eller innanfor barnevernet i samanheng med situasjonen til barn og unge innanfor kommunehelsetenesta. Det er også viktig at ulike pålegg ikkje motverkar kvarandre. Sektorbaserte tilsyn vil kunne ta omsyn til sektorspesifikke behov for samordning, men ikkje omsynet til samordning på tvers av sektorar. Fylkesmannsmodellen vil betre samordningsbehov innanfor ulike sektorar som kommunane har ansvaret for, men vil i mindre grad medverke til samordning innanfor same sektor på tvers av forvaltningsnivå.

Dei tre grunnane som utvalet peiker på for at samordning av tilsynet er viktig, bør vere grunnlag for utforminga av samordningsføresegnene og samordningsprosedyrane for statleg tilsyn med kommunesektoren. Det er dei kommunale folkevalde som skal prioritere den kommunale ressursbruken, ikkje embetsmenn og tilsette i statlege tilsyn. Tilsynet skal såleis ikkje gripe inn i det kommunale sjølvstyret. Det er også sentralt å unngå at ulike pålegg motverkar kvarandre, og ein må unngå at summen av pålegg overstig dei økonomiske rammene som er til disposisjon.

Departementet vil også peike på ein skilnad mellom kommunar og private tilsynsobjekt, som tilseier at desse prosessmessig blir behandla noko ulikt: Kommunane har i mindre grad enn private tilsynsobjekt høve til å påverke inntektene og utgiftene sine. Kommunane har ansvar for eit breitt spekter av oppgåver, der både inntekter og utgifter i stor grad er påverka av statlege avgjerder.

Departementet støttar derfor tilrådinga frå utvalet om ei føresegn om samordning av statleg tilsyn i kommunelova. Ei lovføresegn om slik samordning bør gi fylkesmannen rett til å samordne tilsynsverksemda til staten og samstundes innebere ei plikt for andre tilsynsmyndigheiter til å vere med i samordninga.

Somme høyringsinstansar har reist spørsmål om kva føresegna inneber av nytt i forhold til den praksisen ein har i dag om samordning. Departementet ser det som eit viktig poeng at føresegna i lovs form legg eit samordningsansvar til fylkesmannen, og at både fylkesmannen og andre tilsynsetatar i lovs form blir pålagde plikt til ulike former for samordning og samarbeid.

Departementet meiner det er grunn til å vurdere om fylkesmannen skal ha ei vidare samordningsrolle enn berre prosessuell samordning. Dei prosessuelle sidene ved samordninga vil i mindre grad innebere ei reell samordning av statleg tilsyn med kommunesektoren. Reell samordning bør sikre at tilsynet skjer til beste for dei samla oppgåvene til kommunane og fylkeskommunane. Samordning inneber å sikre at summen av pålegg ikkje overstig dei økonomiske rammene. Departementet meiner likevel at sjølv om det skulle vere eit misforhold mellom oppgåver og ressursar, er det ikkje ei oppgåve for tilsynet å sørgje for at det blir skapt jamvekt i dette forholdet. Departementet støttar argumentasjonen til utvalet på dette punktet.

Statleg tilsyn med kommunesektoren kan likevel ikkje av den grunn la vere å vurdere dei verknadene eit pålegg kan ha. Det må vere eit mål å unngå at tilsyn på éin sektor får utilsikta konsekvensar på andre sektorar. Derfor støttar departementet tilrådinga frå utvalet om at det blir teke inn ei føresegn i kommunelova om at fylkesmannen samordnar praktiske sider og bruk av reaksjonar ved statleg tilsyn retta mot kommunen eller fylkeskommunen. Å plassere dette ansvaret på éin stad vil vere eit viktig ledd i samordninga av statleg tilsyn med kommunesektoren. Samordninga til fylkesmannen bør både omfatte tilsyn med plikter som rettar seg mot kommunesektoren (kommuneplikter), og tilsyn med kommunesektoren som rettar seg mot alle aktørar på området (aktørplikter).

Når det gjeld innretting av dei ulike reaksjonane som tilsynet kan gi, er det rom for dialog med kommunen og andre statlege organ som dette kjem ved. Dette kan gjelde både tidspunktet for når eit pålegg må oppfyllast, og dei vurderingane som tilsynsmyndigheita må gjere i prosessen frå avvik er konstatert til vedtak om pålegg blir gitt. Dialogen mellom tilsynet og kommunen kan også vere grunnlaget for ein diskusjon om korleis kommunen over tid kan følgje opp fleire pålegg som ikkje kan oppfyllast samstundes. Fylkesmannen bør likevel ikkje få kompetanse til å hindre gjennomføringa av pålegg frå andre tilsynsetatar. Poenget må vere å finne løysingar som gjer at alle pålegg kan oppfyllast, til dømes ved at det blir etablert ein plan for korleis ein kan få forholda i samsvar med krava i reglane. I denne dialogen og samordninga må alle tilsynsorgana ha ei plikt til å vere med.

Departementet støttar også tilrådinga frå utvalet om at andre tilsynsetatar må varsle fylkesmannen i førevegen om bruk av pålegg eller andre sanksjonar med vesentlege verknader for kommunen, slik at fylkesmannen er informert om tilsynsbyrda kommunen har. Andre tilsynsetatar enn fylkesmannen må derfor bli gitt ei plikt til å halde fylkesmannen informert.

Somme av høyringsinstansane har reist spørsmål om kva rettsverknader framlegget frå utvalet til § 60 e om samordning skal ha. Slik departementet ser det, vil det vere ein saksbehandlingsfeil dersom føresegna ikkje blir følgd. Etter vanlege forvaltningsrettslege prinsipp vil eit vedtak om pålegg likevel vere gyldig når det er grunn til å rekne med at ein eventuell feil ikkje kan ha vore utslagsgivande for innhaldet i vedtaket. Om feilen kan ha vore utslagsgivande på innhaldet i vedtaket, må vurderast konkret. Eit moment i vurderinga kan vere i kor stor grad vedtaket om pålegg er knytt til objektive vilkår i lovgivinga og ikkje til omgrep som meir byggjer på skjøn. Er avgjerda knytt til objektive vilkår i lovgivinga, skal det mykje til for å kjenne avgjerda om pålegg ugyldig. Eit anna moment som kan ha noko å seie for vurderinga, er om det finst fleire moglege alternative utformingar av pålegget. Er det fleire alternativ, kan tilsynet tenkjast å ha valt ein annan type pålegg dersom dialogen etter § 60 e hadde vorte gjennomført. I så fall taler dette for å kjenne vedtaket om pålegg ugyldig. Eit anna forhold som kan tale for at vedtaket om pålegg blir kjent ugyldig, er dersom det faktisk viser seg at vedtaket motverkar eit pålegg som er gjort av eit anna tilsyn.

Enda eit moment er kor alvorleg lovbrotet til kommunen er. Ved alvorlege lovbrot frå kommunen si side er det større grunn til å tru at tilsynet i alle tilfelle ville ha komme til same resultat og gjort eit vedtak med same innhald om pålegg enn ved mindre alvorlege lovbrot.

I kongeleg resolusjon av 17. september 2004 har Arbeidstilsynet fått i oppgåve å koordinere HMS-tilsynet med verksemder på land. I resolusjonen er det lagt til grunn ei styrkt koordinering overfor næringslivet. Det skal gjennomførast ei mest mogleg samla og effektiv oppfølging av HMS-arbeidet i arbeidslivet, og det må sikrast ein einskapleg framgangsmåte overfor verksemdene.

Arbeidstilsynet skal, som den koordinerande instansen, ha ei aktiv rolle overfor dei andre HMS-etatane. Koordineringa skal sikre at vedtak innanfor ansvarsområda til dei ulike myndigheitene ikkje er i motstrid til kvarandre eller på andre måtar grip inn i verksemda på ein uheldig måte ut frå ei heilskapleg vurdering av helse, miljø og tryggleik. Koordineringa inneber inga endring av den formelle vedtakskompetansen som går fram av gjeldande lovgiving og gitte delegeringar.

Arbeidstilsynet har i resolusjonen fått ansvar for konkret koordinering av arbeidet med

• vedlikehald og vidareutvikling av styrande dokument for tilsyn

• felles opplæring av tilsynspersonell

• vidareutvikling og drift av felles tilsynsdatabase og oppfølging av at han blir brukt i samband med planlegging av tilsyn

• større og landsdekkjande kampanjar og aksjonar og å sørgje for at det blir utvikla ein fleirårig plan som viser kva for kampanjar som skal gjennomførast i etatane – koordineringsansvaret inneber også å sørgje for at kampanjar som er retta mot same målgruppe, eller tilgrensande spørsmål blir koordinerte

• vidareutvikling og drift av felles nettstad

• vidareutvikling og leiing av felles regelverksgruppe.

Arbeidstilsynet er ansvarleg for at det blir utarbeidd og vidareutvikla styrande dokument som gjer greie for korleis koordineringsansvaret som er nemnde i punkta ovanfor, skal takast hand om i praksis.

Departementet ser det ikkje som naturleg å regulere samordninga frå fylkesmannen av statleg tilsyn med kommunesektoren i kongeleg resolusjon. Reglane om samordning har sterk samanheng med dei andre reglane om statleg tilsyn med kommunesektoren som er føreslått tekne inn i kommunelova, og bør derfor regulerast i kommunelova. Desse reglane om samordning vil dessutan påleggje kommunane ei samarbeidsplikt. Dette kan ikkje gjerast gjennom kongeleg resolusjon. Reglane bør derfor lovfestast.

8.3.2 Samordning i praksis

I tillegg til at ein samordnar måten ulike tilsynsetatar bruker pålegg og andre sanksjonar på, kan samordning rette seg mot dei meir praktiske sidene ved tilsynsverksemda. Dette kan gjelde planlegging og gjennomføring av tilsyn. Under planlegging og gjennomføring av tilsynsverksemda kan ein nytte mange samordningstiltak.

Døme på slike samordningstiltak kan vere sektorovergripande tilsynsgrupper, koordinering av tilsynsverksemda lagd til éin tilsynsetat, felles databasar for tilsynet og samordning av tilsynsaktiviteten gjennom bruk av tilsynskalendrar.

Gjennom slik samordning av tilsynsaktivitetane kan tilsynet gjerast mindre ressurskrevjande både for dei statlege tilsynsorgana og for kommunane som tilsynsobjekt. Det kan utarbeidast ein felles tilsynsplan, tidspunkt for tilsynsmøte med kommunen kan koordinerast, og informasjon frå ulike sektorar kan samlast i ein felles tilsynsrapport. Gjennom erfaringskonferansar der kommunane (både dei som har vore gjenstand for tilsyn, og andre) og ulike tilsynsetatar deltek, kan erfaringar med samordna tilsyn evaluerast og vidareutviklast. På denne måten kan erfaringane bli ein del av planleggingsgrunnlaget for neste års tilsyn og aktivitetar. Resultata frå tilsynet gjennom året kan også vere grunnlaget for rapportering til sentrale styresmakter. Formidling av faglege resultat og erfaringar frå kvar enkelt tilsynsetat kan også vere ein viktig del av konferansen og vere grunnlaget for rettleiinga frå tilsynsetatane av kommunane. Når det gjeld forholdet mellom tilsyn og rettleiing elles, viser departementet til kapittel 9.

Departementet finn det ikkje tenleg å regulere i kommunelova kva praktiske samordningstiltak som skal nyttast. Slik departementet ser det, bør det liggje ein fleksibilitet i samordninga av desse sidene ved tilsynsverksemda som tilsynsorgana sjølve bør kunne utnytte.

Fylkesmannen har i fylkesmannsinstruksen (kongeleg resolusjon av 8. januar 1981) fått ein generell samordningsfunksjon overfor kommunesektoren. Av instruksen går det mellom anna fram at fylkesmannen skal medverke til å samordne, forenkle og effektivisere den statlege verksemda i fylket. Fylkesmannen skal vidare arbeide for at det skjer eit best mogleg samarbeid mellom kommunane, fylkeskommunen og den lokale statsforvaltninga, og hjelpe statlege etatar med å behandle spørsmål som blir tekne opp med kommunane eller fylkeskommunen. Samordningsansvaret gjeld også for statlege etatar i fylket som er plasserte utanfor fylkesmannsembetet, og som har eit oppfølgingsansvar overfor kommunesektoren.

Kommunal- og regionaldepartementet, i samarbeid med det daverande Arbeids- og administrasjonsdepartementet, samla våren 2004 inn opplysningar om samhandlinga og samordninga ved fylkesmannsembeta mot andre tilsynsorgan. Opplysningane viser at dei aller fleste fylkesmannsembeta har ein viss grad av samordning mot tilsyna som er knytte til helse, miljø og tryggleik, det vil seie Arbeidstilsynet, Statens forureiningstilsyn og Direktoratet for samfunnssikkerhet og beredskap (DSB). Det ser likevel ut til å vere liten grad av skriftlege rutinar eller avtalar for samordninga mellom fylkesmannsembetet og andre tilsynsetatar. Utvalet viser til at i den grad denne typen skriftleg dokumentasjon eksisterer, så er det overfor Arbeidstilsynet og DSB i tilknyting til HMS-området. Slik departementet ser det, er det viktig at det blir vidareutvikla samarbeidsmodellar mellom ulike statlege tilsyn. Fylkesmannen må på grunnlag av den informasjonen fylkesmannen får frå andre tilsynsorgan, vurdere om det bør etablerast ein dialog mellom fylkesmannen, andre tilsynsorgan og den aktuelle kommunen og drøfte utforminga av eventuelle pålegg eller andre sanksjonar og måten kommunen følgjer opp på. Fylkesmannen må ta initiativ til kontakt mellom partane og sikre at synspunkta til kommunen kjem fram, og at ein får klarlagt dei verknadene pålegga eller andre sanksjonar vil ha på verksemda elles til kommunen.

Departementet er samd med dei høyringsinstansane som uttaler at samordninga og dialogen som skal skje i regi av fylkesmannen, ikkje må føre til unødvendige tunge prosedyrar.

Slik departementet ser det, må det statlege tilsynsapparatet som heilskap aktivt arbeide for å gjere staten meir samordna i tilsynssamanheng. Men departementet støttar likevel framlegget frå utvalet om at det av praktiske årsaker bør liggje visse avgrensingar i samordningsplikta. Det bør derfor berre vere dersom tilsynsorgan vedtek pålegg eller andre sanksjonar med vesentlege verknader for kommunen eller fylkeskommunen at tilsynsorganet skal varsle fylkesmannen.

Departementet vil i det vidare arbeidet vurdere om det er aktuelt å påleggje fylkesmannen i lov å varsle overordna organ. Dette kan vere aktuelt dersom eit tilsyn går lenger enn til å kontrollere om lovlegskapen av kommunen sine plikter pålagt i lov eller i medhald av lov. Det kan og vere aktuelt dersom det ikkje er mulig å oppnå einigheit mellom kommunen, tilsynsmyndigheita og fylkesmannen, til dømes fordi ulike pålegg er i motstrid eller ikkje samstundes kan følgjast opp, eller dersom kommunen sine økonomiske rammer blir overstige.

Departementet viser elles til lovframlegget § 60 e Samordning og til merknadene til lovforslaget i kapittel 11.