6 Opptaket til det einskilde universitet

Universiteta har vurdert behovet for opptaksregulering komande studieår på grunnlag av ein gjennomgang av den samla opptakskapasiteten og ressurssituasjonen ved dei einskilde fakulteta. Det er fremja forslag til opptakstal på det enkelte fag og nivå. Forslaga frå universiteta skal mellom anna gjere greie for om det er hindringar med omsyn til personale, lokale og driftsmidlar som sett grenser for institusjonen sin opptakskapasitet. Dei er óg bedne om å gjere greie for i kva grad det er mogleg å fordele om ressursar, der det er fag med ledig kapasitet.

Opptaksregulering til universiteta bør som før vere på fakultet-/avdelingsnivå og ikkje til det enkelte fag, dersom dei fleste faga under fakultetet har avgrensa kapasitet. Studentane søkjer normalt opptak til universiteta på fakultetsnivå og ikkje opptak til det enkelte faget. Unntaket for dette er til dømes opptak til profesjonsstudia. Men sjølv om ramma for studentopptaket er tilpassa den samla ressursramma på fakultetet, vil det vere enkelte fag som er sterkt pressa, mens andre har betre kapasitet.

I Innst S nr 257 (1995-96) uttalte Kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen:

«Flertallet mener at institusjonene kan styre studenttilgangen til det enkelte faget i de tilfeller hvor studenter som skal starte på et cand.-mag-studium, selv er instilt på å endre rekkefølgen på sine fagstudier i samråd med studiestedet.»

I samsvar med dette har regulering av einskilde fag ved lukka fakultet berre skjedd der laboratorieøvingar, feltarbeid eller liknande har gjort dette naudsynt. Når det no er lukka fakultet, har departementet lagt til grunn at styret for institusjonane kan fordele studentane på enkelte fag innanfor dei tildelte rammene for opptak.

Departementet viser til Budsjett-innst S nr 12 (1996-97) der eit fleirtal i Kyrkje-, utdannings- og forskingskomiteen (medlemmene frå Arbeiderpartiet, Senterpartiet og Kristeleg Folkeparti) ba om at universiteta i samråd med departementet vurderer ei gradvis vriding frå lågare grad til høgre grad etter kvart som det blir mogleg. I tråd med denne fråsegna har Universitetet i Bergen oppretta fleire plassar på høgre grad ved intern omdisponering av ressursar. Departementet meiner at Universitetet i Oslo bør prioritere hovudfag i noko større mon enn det styret har foreslått, sjå nedanfor.

Med heimel i Lov om universitet og høgskolar § 39, 2.ledd kan departementet fastsette adgangsregulering når det er nødvendig etter ei samla vurdering av utdanninga i landet. Dei to siste åra har søkinga til høgre utdanning gått tilbake. Nedgangen i søkjinga har størst konsekvensar for utdanningsinstitusjonar i distrikta. Departementet har i den samanheng vurdert lukking av allmennfakulteta ved universiteta i Sør-Noreg for på den måten å oppretthalde studenttilgangen ved Universitetet i Tromsø og ved høgskolar i distrikta. Universitetet i Oslo har sjølv foreslått lukking, og departementet slutter seg til dette. Dei har likevel ikkje noko problem med å oppfylle måltala frå St prp nr 1 (1997-98). Men departementet vil auke opptakskapasiteten noko på hovudfag, og vil setje den noko ned på lågare grad ved SV-fakultetet. Dette er ei endring i forhold til styret sitt vedtak. Universitetet i Bergen meiner at sjølv om dei held allmennfakulteta opne, vil ein likevel ikkje få fleire studentar ved desse fakulteta enn det er kapasitet til å ta imot. Auka fråfall eller opphald i studia gjer at universitetet må halde ein monaleg høg opptakskapasitet for å nå måltala sine. For å sikre at tilstrøyminga ikkje blir større enn universitetet reknar med, gjer departementet framlegg om å lukke allmennfakulteta, men med den opptakskapasitet universitetsdirektøren la til grunn, og som styret baserte vedtaket om opning på. Noregs teknisk- naturvitskaplege universitet har gjort framlegg om å lukke mange av dei mest etterspurde faga ved allmennfakulteta. Sjølv om universitetet også i 1998 reknar med å få nokre fleire studentar enn måltalet, vil ikkje departementet gjere framlegg om å lukke fakultet i denne delen av landet.

Vi gjer merksam på at dei 310 studieplassane innan IT-fag som er foreslått oppretta i revidert nasjonalbudsjett, ikkje er fordelt og derfor ikkje tatt med i desse rammene. Departementet vil fordele desse plassane særskilt, og opptaksrammene vil bli auka i samsvar med dette. Sjå omtale under kap. 4.

Ved ei ekstraløyving som oppfølging av Handlingsplan for helse- og omsorgspersonell, er det vedtatt å etablere 30 nye studieplassar i medisin i Nord-Noreg. Departementet har tatt opp etableringa med Universitetet i Tromsø, som førebels har sagt at dei ikkje kan ta imot fleire medisinstudentar frå hausten 1998. I samarbeid med Sosial- og helsedepartementet vil det bli tatt ny kontakt med Universitetet i Tromsø og Troms fylkeskommune som sjukehuseigar, for å sjå på om det er sjansar for å auke opptaket allereie i år. Mellom anna vil ein vurdere alternativ med desentralisert klinikkundervisning. Desse studieplassane kjem i så fall i tillegg til den ramma som er foreslått i det følgjande. Dersom det ikkje er praktisk mogleg å få etablert plassane så raskt, vil dei bli kjøpt i utlandet, førebels for eitt kull. Desse plassane vil kome i tillegg til den ordninga med kjøp av studieplassar i utlandet som Noregs teknisk- naturvitskaplege universitet har hand om.

6.1 Merknader til tabellane om opptaksrammer

Universiteta er opne der dei ikkje med samtykke frå Stortinget har avgrensa opptaket av omsyn til kapasitets- og ressurssituasjonen. Tabellane om opptak til dei enkelte universiteta viser berre dei avgrensingane som ligg føre på det enkelte fakultet. Dersom fakultetet er ope, er det summen av opptaksrammene til dei adgangsregulerte faga som er gitt.

6.2 Universitetet i Oslo

Kollegiet ved Universitetet i Oslo har 24. mars gjort vedtak om opptaksregulering og opptaksrammer for studium av lågare grad, for hovudfagsnivå og for profesjonsstudium. Departementet foreslår dei avgrensingane som går fram av tabellen.

Merknader

Det historisk-filosofiske fakultet

I St prp nr 1 (1997-98) er måltalet for studentar redusert med 398. Dette gjer at fakultetet må redusere opptaksrammene for lågare grad for studieåret 1998/99. Studia på lågare grad får ei total opptaksramme på 1500 plassar.

Det samfunnsvitskaplege fakultet

I St prp nr 1 (1997-98) er måltalet for studentar redusert med 325. Fakultetet må redusere opptaksrammene for lågare grad for studieåret 1998/99. Dette gir ei total opptaksramme på lågare grad ved fakultetet på 1260 studentar.

Universitetet har foreslått ein reduksjon berre til 1380, og vil finne ressursar til dette ved å seinke opptaksramma for høgre grad med 60 studieplassar. Universitetet vurderer det slik at det vil vere stor pågang til studium på lågare grad, og at ein stor del av dei som søkjer høgre grad likevel vil få opptak der.

Departementet ønskjer å oppretthalde opptaksramma til høgre grad, slik at den blir lik ramma for 1997. Departementet vurderer det slik at ei opptaksramme på 1260 til lågare grad vil vere høg nok, da det har vore ein stor reduksjon i søkinga til høgre utdanning.

Opptaksramma for psykologi er ikkje endra frå 1997.

Det matematisk-naturvitskaplege fakultet

I St prp nr 1 (1997-98) er måltalet for studentar redusert med 138. For studieåret 1998/99 fører det til ein reduksjon i opptaksrammene for lågare grad. Total opptaksramme for studium på lågare grad ved fakultetet blir sett til 1210 plassar.

Utover dette foreslår universitetet å redusere opptaksramma med 10 plassar på lågare grad, som kompensasjon for pålagd auke i opptaksramme for hovudfag i informatikk med 5 plassar for opptak til studieåret 1997/98.

Auken i opptaksramma for hovudfag frå 545 til 560 skuldast i hovudsak ei auke på informatikk frå 140 til 155 hovudfagsplassar, etter at departementet har tildelt nye studieplassar.

Det juridiske fakultet

Auken i opptaksramma med 25 gjeld grunndelen til jusstudiet, og kjem av at det no er fleire studentar som har studierett enn den nye studieordninga er dimensjonert for. Dette gjeld spesielt studentar frå andre fakultet som vil ta juss som siste delen av cand.mag. grad.

Opptaksramma til den nye profesjonsdelen er, etter ei vurdering av fakultetet sine ressursar, sett til 300. Fjorårets opptaksramme for profesjonsstudiet gjaldt overgangsordninga blandingsgrunnfag, og ramma var då 200.

Opptaksramma for høgre grad er auka frå 10 til 20. Dei 10 nye plassane gjeld forvaltingsinformatikk hovudfag. Dette hovudfaget har tidlegare ikkje vore adgangsregulert.

Det teologiske fakultet

Profesjonsstudiet og studium på lågare grad blir haldne opne, for studium på høgre grad er rammene lik føregåande år.

Det medisinske fakultet

Opptaksrammene blir dei samme som i fjor. Frå og med opptak til studieåret 1998/99 blir det ikkje teke opp fleire studentar til 1. avdeling sjukepleievitskap, men 40 studentar til 2. avdeling. Universitetet har bede om at det ikkje vert opptak til kandidatstudiet i arbeidshelse dette året heller.

Det odontologiske fakultet

Opptaksramma for spesial-/spesialistutdanning blir redusert frå 25 til 10. Det har allereie vore opptak til desse studia. Talet på dei som blir tatt opp, vil variere frå år til år.

Det utdanningsvitskaplege fakultet

Opptaksramma på lågare grad er seinka med 260. Det skuldast at 190 studieplassar er ført over til profesjonsstudium, slik at talet der er auka tilsvarande. I St prp nr 1 (1997-98) er måltalet for studentar redusert med 57, til 503. For studieåret 1998/99 må reduksjonen skje ved kutt i opptaksrammene for lågare grad.

Universitetet ønskjer å redusere opptaksramma for teiknspråk med 10 studieplassar. Ut frå at det er eit stort behov for folk med kompetanse i teiknspråk, foreslår departementet at fjorårets opptaksramme på 20 studieplassar oppretthaldast.

For profesjonsstudiet er det ei auke på 240 studieplassar. Det meste av denne auken skuldast nye definisjonar i tabellverket, sjå over. Dei andre endringar skuldast endringar i organiseringa av studia.

Opptaksramma for hovudfag er 135. 35 av desse er opptak til mastergradprogram.

6.3 Universitetet i Bergen

Kollegiet ved Universitetet i Bergen har 19. februar gjort vedtak om opptaksregulering og opptaksramme for studium av lågare grad, hovudfagstudium og profesjonstudium for studieåret 1998-99. Departementet foreslår dei avgrensingane som går fram av tabellen.

Merknader

Det historisk-filosofiske fakultet

Universitetsdirektøren foreslo å sette opptaksramma for lågare grad til 1000 studieplassar. Det store fråfallet på lågare grad gjer at opptaksramma frå i fjor nær kan oppretthaldast sjølv om ein tar omsyn til reduksjonen i måltalet frå departementet på 233 plassar.

Styret vurderte det slik at storleiken på opptaksramma for lågare grad vil gjere at alle kvalifiserte søkjarar vil få plass, slik at ein kan opne fakultetet. Dersom det samla studenttalet etter dette skulle overskride måltalet, måtte ein regulere opptaket for neste studieår igjen. Av nasjonale omsyn foreslår departementet likevel at fakultetet blir lukka, og at opptaksramma blir sett til 1000 studieplassar.

45 plassar på lågare grad er konvertert til 15 studieplassar på høgre grad. Universitetet har sjølv sett ei opptaksramme til høgre grad på 280. Det foreslår vidare at opptaksramma aukast med 15 etter konvertering av studieplassar frå lågare grad, slik at summen blir 295. Dette er 8 fleire enn siste året.

Det samfunnsvitskaplege fakultet

Universitetsdirektøren foreslo at opptaksramma for lågare grad blir sett til 1000 studieplassar. Det er ei auke på 300. Det store fråfallet på lågare grad gjer at opptaksramma frå i fjor kan aukast monaleg sjølv om ein tar omsyn til reduksjonen i måltalet frå departementet på 170 plassar.

Styret vurderte det slik at storleiken på opptaksramma for lågare grad vil gjere at alle kvalifiserte søkjarar vil få plass og at ein kan opne fakultetet. Dersom det samla studenttalet etter dette skulle overskride måltalet, måtte ein regulere opptaket for neste studieår igjen. Av nasjonale omsyn foreslår departementet likevel at fakultetet blir lukka, og at opptaksramma blir sett til 1000 studieplassar.

Opptaksramma på 257 til hovudfag inkluderer opptak til 25 studieplassar i mastergradprogram.

Det matematisk-naturvitskaplege fakultet

Opptaksramma blir seinka med 20 plassar til 600. Universitetsdirektøren meiner at dette kan gjerast, og at reduksjonen på 86 plassar i måltalet likevel vil bli sikra gjennom høgt fråfall.

Styret vurderte det slik at denne opptaksramma vil gjere at alle kvalifiserte søkjarar vil få plass, slik at ein kan opne fakultetet. Dersom det samla studenttalet etter dette skulle overskride måltalet, måtte ein regulere opptaket for neste studieår igjen. Av nasjonale omsyn foreslår departementet likevel at fakultetet blir lukka, og at opptaksramma blir sett til 600 studieplassar.

Universitetet foreslår ei opptaksramme på 275 studieplassar til hovudfag. Dette inneber at den interne omdisponeringa av ressursar frå fjoråret blir oppretthalde. Etter tildeling av nye studieplassar frå departementet, er ramma auka til 285.

Det juridiske fakultet

Opptaksramma for 1. avdeling blir oppretthalde på 275 plassar. Ramma for 2. avdeling blir redusert frå 250 til 200 for å betre ressursgrunnlaget for studentane, likevel slik at alle med karakter 2,75 eller betre frå første avdeling, er sikra opptak til andre avdeling.

Det medisinske fakultet

Opptaksramma for høgre grad blir auka med 10 plassar til 50. Det inneber at det blir tatt opp 15 hovudfagstudentar innan realfaga.

Det odontologiske fakultet

Opptaksramma blir oppretthalde.

Det psykologiske fakultet

Universitetet har sjølv sett ei opptaksramme til profesjonsutdanninga på 60. Etter tildeling av nye studieplassar frå departementet, blir denne auka til 72, i tråd med Handlingsplanen for helse- og omsorgspersonell.

6.4 Noregs teknisk-naturvitskaplege universitet (NTNU)

Kollegiet ved NTNU har i møte 19. mars 1998 gjort vedtak om regulering av opptak og opptaksrammer for profesjonsstudium, studium på lågare grad og hovudfagstudium. Kollegiet har vedtatt at dei allmennvitskaplege studia ved NTNU framleis skal vere opne, med dei unntaka som går fram av tabellen og merknadene. Kollegiet gjer merksam på at alle tala er minimumstal, og at fakulteta kan ta opp fleire om dei finn ressursar til det. Kollegiet ved NTNU har utelate nokre studium i sitt vedtak. I dei tilfella er det departementet som har fremja forslag. Departementet har elles slutta seg til forslaga frå kollegiet og foreslår dei avgrensingane som går fram av tabellen.

6.5 Universitetet i Tromsø

Styret ved universitetet i Tromsø har i møte den 26. mars 1998 gjort vedtak om regulering av opptak og opptaksrammer for studium på lågare grad, hovudfagstudium og profesjonsstudium. Styret sitt vedtak er at opptaket til dei fleste studium av lågare grad, ikkje treng regulerast komande studieår. I revidert nasjonalbudsjett er det foreslått å gi ei ekstratildeling til Universitetet i Tromsø, slik at dei kan oppretthalde opptaksrammene på medisin og farmasi. Universitetet foreslår dei avgrensingane som går fram av tabellen. Departementet slutter seg til forslaget.

6.6 Oppsummering

Universiteta foreslår avgrensingar i opptaket til dei enkelte fakultet. Avgrensingane er ei følgje av ressurs- og kapasitetssituasjonen. Departementet meiner det er nødvendig å gjennomføra avgrensingane for å ta i vare kvalitetskrav ved universiteta. Departementet foreslår óg grenser for opptaket ved universiteta i Oslo og Bergen, utover det styra har foreslått, med heimel i Lov om universitet og høgskolar § 39 2. ledd. Forslaget er grunna i nasjonale omsyn for å sikre ei rimeleg geografisk fordeling av studietilbod, og for å sikre at utdanningskapasiteten ved alle universiteta og høgskolane blir nytta på ein best mogleg måte. Departementet foreslår desse opptaksrammene for 1998: