15 Omtalesaker

15.1 Høyring av framlegg til ny opsjonsskatteordning for selskap i oppstarts- og vekstfasen

Regjeringa vil bidra til ny vekst, omstilling og nyskaping på vegen ut av koronakrisa. Regjeringa er difor oppteken av å leggje til rette for oppstarts- og vekstselskap.

Arbeidsgjevarar kan ynskje å tilby sine tilsette opsjonar som ein del av den samla løna. Dette kan kome av at selskapet har svak likviditet eller at arbeidsgjevar meiner at dette fremjar ytinga til den tilsette og dermed verdiskapinga i selskapet. Regjeringa ynskjer å leggje særskilt til rette for slike ordningar i selskap i oppstarts- og vekstfasen. Difor fekk regjeringa innført ei ny og særskilt gunstig ordning for skattlegging av opsjonar til tilsette i små, nystarta selskap i samband med statsbudsjettet for 2018. Ordninga vart utvida i samband med statsbudsjettet for 2020 og Revidert nasjonalbudsjett 2020. Departementet vil sende på høyring framlegg til ei ny og meir gunstig ordning for tilsetteopsjonar for selskap i oppstarts- og vekstfasen, med sikte på at den nye ordninga skal gjelde frå 2022.

Tal frå Skatteetaten syner at gjeldande ordning vert nytta lite i høve til det høge talet på selskap som kan nytte ordninga. Dette vert sett i samanheng med at gjeldande ordning kan verke komplisert og lite føreseieleg for selskapet og dei tilsette. Ordninga er òg avgrensa til relativt små og unge selskap. Dette har vore oppattakande innspel frå aktørar i bransjen. Det har difor vore viktig i utforminga av den nye ordninga at ho skal vere enkel å forstå og nytte både for selskapet og den tilsette, og at fleire selskap skal kunne nytte ordninga. Den nye ordninga vil liggje tett opptil den noverande svenske ordninga for tilsetteopsjonar i oppstartsselskap.

Den nye ordninga vil vere enklare og gunstigare enn den gjeldande ordninga i Noreg for små oppstartsselskap. Fleire av vilkåra i den gjeldande ordninga vil òg vere vilkår under den nye ordninga, men grensene for kva selskap som kan nytte ordninga, vert vesentleg utvida. Med det fangar ein opp fleire selskap i vekstfasen i tillegg til oppstartsselskap. Den nye ordninga vil omfatte selskap med 50 eller færre årsverk og 80 mill. kroner eller mindre i samla driftsinntekter og i balansesum. Til samanlikning er desse grensene under gjeldande ordning 25 årsverk og 25 mill. kroner i samla driftsinntekter og i balansesum. Under gjeldande ordning kan ikkje selskapet vere eldre enn seks år i tildelingsåret. Denne grensa vert foreslått til ti år i den nye ordninga. Som under gjeldande ordning kan opsjonen løysast inn i aksjar tidlegast tre år og maksimalt ti år etter tildelinga.

Den største endringa i den nye ordninga er knytt til modellen for skattlegginga. I den nye ordninga vert den tilsette ikkje skattlagd ved tildelinga eller ved innløysinga av opsjonen. Skattlegginga skjer fyrst når den tilsette realiserer aksjane. Då vert den samla økonomiske fordelen den tilsette oppnår, fullt ut skattlagd som aksjeinntekt. Dette gjer ordninga skattemessig gunstigare og meir føreseieleg enn dagens ordning. Under gjeldande ordning vert verdistigning frå tildeling og fram til innløysing av opsjonen skattlagd som lønsinntekt, og samla fordel og gevinst over 1 mill. kroner vert skattlagd ved innløysinga.

I den nye ordninga må aksjane verdsetjast ved tildelinga av opsjonen, og den avtalte innløysingskursen for opsjonen kan ikkje setjast lågare enn marknadsverdien av aksjen ved tildelinga. Det vil vere ei øvre grense for selskapet på verdien av dei underliggjande aksjane knytte til utferda opsjonar under ordninga. Det vil på tilsvarande måte vere ei øvre grense for verdien av dei underliggjande aksjane knytte til utferda opsjonar under ordninga for den enkelte tilsette. Det er aksjeverdien på tildelingstidspunktet som er avgjerande. Om samla verdi av dei underliggjande aksjane seinare skulle verte høgare fordi aksjane stig i verdi, påverkar ikkje dette om grensene som gjeld for selskapet og for den tilsette, vert rekna som overhaldne. Selskapet må rapportere tildeling av opsjonar til Skatteetaten.

Den foreslåtte opsjonsskatteordninga utgjer statsstøtte etter reglane i EØS-avtalen. Ordninga krev difor notifisering til og godkjenning frå ESA før ho kan setjast i verk.

Regjeringa tek sikte på å gjere framlegg til ny ordning for tilsetteopsjonar i selskap i oppstarts- og vekstfasen i statsbudsjettet for 2022, etter at høyringa er gjennomført.

Røynslene med den nye modellen for tilsetteopsjonar i selskap i oppstarts- og vekstfasen kan kome til nytte i ei eventuell framtidig vurdering av skattereglane for tilsetteopsjonar.

15.2 Strategi for å avvikle ordninga med utsett betaling av skatte- og avgiftskrav m.m.

Den mellombelse utsetjingsordninga for betaling av skatte- og avgiftskrav m.m. vart innført i juni 2020 for å dempe likviditetsbelastninga for føretak og næringsdrivande som er ramma økonomisk av koronapandemien og smitteverntiltaka, sjå omtale i Prop. 107 LS (2019–2020) Endringar i skatte-, avgifts- og tollgivinga. Ordninga opnar for ei forenkla behandling av søknader med mindre strenge vilkår enn etter dei ordinære reglane for betalingsutsetjing. Den mellombelse ordninga er mindre ressurskrevjande enn den ordinære ordninga, og ho legg til rette for at fleire raskt kan få betalingsutsetjing. Etter ordninga kan det gjevast utsetjing for dei fleste skatte- og avgiftskrav, og for krav som vert kravd inn etter lov om Statens innkrevingssentral.

Ordninga vart forlenga til 30. juni 2021 ved behandlinga av Prop. 79 S (2020–2021). Allereie utsette krav vart då automatisk innvilga utsetjing til 30. juni 2021. Vidare vart det opna for at nye krav med forfall fram mot 30. juni 2021 kan få utsetjing, med unntak for krav på meirverdiavgift med forfall etter 12. april 2021. Krav som er omfatta av utsetjingsordninga, får ei avdragsordning i seks månader rekna frå 30. juli 2021. Det vert rekna ordinær forseinkingsrente på krava, som for tida er på 8 pst., sjå omtale i Prop. 1 S Tillegg 1 (2020–2021) Endring av Prop. 1 S (2020–2021) Statsbudsjettet 2021 (saldering) og Prop. 79 S (2020–2021).

Ifølgje tal frå Skattedirektoratet er det utsette krav i den mellombelse ordninga på om lag 5,5 mrd. kroner per 30. april 2021. Utsetjing av meirverdiavgift står for i underkant av 80 pst., medan utsetjingar av arbeidsgjevaravgift står for i overkant av 10 pst. av dei samla utsetjingane.

Stortinget har i Innst. 233 S (2020–2021) bede regjeringa vurdere større openheit om verksemder som har fått innvilga utsetjing, dersom det skulle verte aktuelt med ytterlegare utsetjingar av den mellombelse ordninga.

Regjeringa foreslår at det vert lagt ein strategi for å avvikle den mellombelse ordninga med betalingsutsetjing for skattar og avgifter m.m. på ein måte som aukar høvet for fleire til å handtere dei utsette beløpa. Ordninga bør ikkje forlengjast lenger enn høgst naudsynt. Det er utsikter til at samfunnet går over i ein meir normalisert situasjon frå sommaren. Etter kvart vil difor behovet for å tilføre likviditet gjennom skatteutsetjingar vere betydeleg redusert.

Det kan verte krevjande for næringsdrivande å betale inn nye krav samstundes som dei skal betale inn utsette krav, som kan strekke seg eit år tilbake i tid for enkelte føretak. Det taler for å byrje ordinær innkrevjing av nye krav så snart som mogleg. Det bør difor heller skyvast på dato for oppstart av innbetaling av dei gamle, utsette krava, eventuelt med forlenga avdragsperiode, framfor å ta nye krav inn i ordninga.

Departementet foreslår at den mellombelse ordninga vert fasa ut for alle nye krav frå og med 30. juni 2021. Meirverdiavgiftskrav er allereie fasa ut frå 12. april 2021. Departementet vil peike på at skuldnarar framleis kan søkje om utsetjing etter dei ordinære reglane. Dette får i fyrste omgang betydning for meirverdiavgift med forfall 10. juni 2021 og arbeidsgjevaravgift med forfall 15. juli 2021.

Det er ikkje ynskjeleg å skyve på oppstart av innbetalinga av gamle krav veldig lenge. Innkrevjing vert tyngre jo eldre restansane er, og staten taper prioritet på fleire krav ved eventuelle konkursar. For å lette innbetalinga vil det vere betre at skuldnarar byrjar å betale inn noko av krava, og at avdragsperioden vert forlenga. Det kan bidra til å avdekkje om selskapet er levedyktig og hindre at ein held ikkje-levedyktige selskap for lenge i live, noko som kan hindre omstilling. Departementet foreslår difor å utsetje oppstart av innbetaling av gamle, utsette krav med ytterlegare 3 månader, det vil seie til 31. oktober 2021, samstundes som det vert opna for at avdragsperioden aukar frå 6 til 12 månader. Departementet foreslår ikkje endringar i renta. Det bør nyttast ordinær forseinkingsrente for å unngå at skuldnarar nedprioriterer skatte- og avgiftskrav til fordel for private krav.

Ettersom departementet no foreslår å avvikle ordninga for nye krav, er det mindre aktuelt å vurdere allmenn openheit om betalingsutsetjingar. Opplysningar om skatte- og avgiftsrestansar, mellom anna betalingsutsetjingar, er omfatta av teieplikt. Teieplikta bidreg til å styrkje skuldnarane sin rettstryggleik og personvern ved å setje grenser for utlevering av opplysningar om økonomiske og personlege forhold. Samstundes er det ordningar som legg til rette for at oppdragsgjevarar og andre med behov, kan få informasjon om skatte- og avgiftsrestansar. Skatteetaten har mellom anna inngått samarbeidsavtaler med enkelte større oppdragsgjevarar om at oppdragsgjevarane sine underleverandørar må samtykkje i at Skatteetaten kan levere ut denne typen opplysningar til oppdragsgjevar. Òg utan slike avtalar kan mellom anna oppdragsgjevarar og kredittytarar få opplysningar om skatte- og avgiftsrestansar ved å stille krav om skatteattest.

Å lovfeste unntak frå teieplikt, slik at innvilga betalingsutsetjingar vert allment tilgjengelege, kunne vore aktuelt dersom det er vesentleg risiko for misbruk av ordninga. Etter departementet sitt syn er det ikkje slik risiko for denne ordninga. Utsetjingsordninga gjev ingen utbetalingar, ho er mellombels, og skuldnarar skal til slutt betale krava med ei forseinkingsrente på 8 pst. for å dekkje noko av risikoen for misleghald.

Departementet anslår at utsetjingsordninga vil omfatte om lag 6 mrd. kroner per 30. juni 2021. Utsett oppstart av innbetaling til 31. oktober 2021 og utviding av avdragsperioden til 12 månader vil kunne føre til at innbetaling av 4,5 mrd. kroner i ordninga vert utsett til 2022. Skatteinntektene aukar då med 4,5 mrd. kroner i 2022 og vert reduserte tilsvarande i 2021. Ei slik forskyving av skatteinntekter mellom år får ikkje noko å seie for det strukturelle skattenivået, og endrar ikkje skatteinntektene når ein ser 2021 og 2022 samla.

Det er i hovudsak staten sine skatteinntekter som vert påverka. Verknadene for kommunesektoren er relativt små. Tabell 7.1 syner framlegg til endringar i statsbudsjettet for 2021 fordelt på kapittel og post. Framlegga er innarbeidde i Prop. 195 S (2020–2021) Tilleggsbevilgninger og omprioriteringer i statsbudsjettet for 2021.

Utsett oppstart av innbetaling og utviding av avdragsperioden aukar faren for misleghald, og for at staten tapar prioritet ved eventuelle konkursar på fleire krav. Forlenga avdragsperiode gjev på den andre sida auka renteinntekter. På usikkert grunnlag anslår departementet at framlegget gjev eit provenytap på om lag 150 mill. kroner i 2021.

15.3 Utsett betaling av frekvensavgift for 2021 og 2022 for Ice

Mobilselskapet Ice fekk i 2020 utsett betalinga av uteståande auksjonsproveny frå auksjonen av frekvensar i 700 MHz- og 2,1 GHz-banda i 2019, sjå omtale i Prop. 1 LS (2020–2021) Skatter, avgifter og toll 2021. Selskapet fekk òg utsett betalinga av alle frekvensavgifter for 2021 og 2022 for frekvensar som selskapet disponerer.

Utsetjingane vart gjevne på grunn av den negative verknaden koronapandemien hadde på Ice si finansiering av det tredje mobilnettet i Norge, og utfordringar selskapet opplevde med å hente inn pengar i finansmarknaden. Eit vilkår for utsetjingane er at Ice investerer minst 259 millionar kroner i utbygging av det tredje mobilnettet i åra 2020–2022. Tiltaket er godkjent av EFTA sitt overvakingsorgan, ESA.

Det er eit mål å leggje til rette for tre konkurransedyktige mobilnett i Noreg. Det tredje mobilnettet bidreg til å styrkje sikkerheita i ekomnetta, som er ein samfunnskritisk infrastruktur. Tre mobilnett vil styrkje konkurransen i den norske mobilmarknaden og med tida gje fleire val, lågare prisar og meir tenesteinnovasjon for forbrukarar og føretak i heile landet. Utsetjingane var naudsynte for å unngå at utbygginga av det tredje mobilnettet vart sett i fare.

Utsett betaling av frekvensavgifter er innarbeidd i anslaget for kap. 5583, post 70 Avgift på frekvenser m.m. i Prop. 1 S (2020–2021) Statsbudsjettet 2021.

15.4 Avgift på forbrenning av avfall

Ved behandlinga av statsbudsjettet 2021 vedtok Stortinget at frå den tida departementet bestemmer, skal det innførast ei avgift på forbrenning av avfall med ein sats tilsvarande 25 pst. av det generelle CO₂-avgiftsnivået, jf. Prop. 1 LS (2020–2021) Skatter, avgifter og toll 2021 punkt 10.10 og Innst. 3 S (2020–2021) punkt 10.10.

For å unngå dobbel verkemiddelbruk, er forbrenning av avfall som gjev kvotepliktig utslepp, ikkje omfatta av avgifta. Departementet la til grunn at unntaket for kvotepliktig utslepp ikkje utgjer statsstøtte, jf. Prop. 1 LS (2020–2021). Departementet meinte likevel at statsstøttespørsmålet burde avklarast med EFTA sitt overvakingsorgan (ESA) før avgifta tek til å gjelde. Departementet er framleis i dialog med ESA om saka, og avgifta er difor enno ikkje satt i verk.

I samband med behandlinga av Meld. St. 13 (2020–2021) Klimaplan for 2021–2030 fatta Stortinget følgjande vedtak:

«Stortinget ber regjeringen om at avgiften på avfallsforbrenning må flyttes tidligere i verdikjeden for både å stimulere til mindre volum på avfall og for å håndtere avfallet i Norge.»

Vedtaket er grunngjeve med at avgifta bør leggjast på produsent- eller konsumentleddet, då det er desse gruppene som er årsaka til at det oppstår ikkje-resirkulerbart avfall, jf. Innst. 325 S (2020–2021). Det er ikkje konkretisert korleis ei slik avgift eventuelt skal utformast, men erfaringar frå tidlegare utgreiingar tilseier at ei avgift på produsent- eller konsumentleddet vil kunne ha store økonomiske og administrative konsekvensar for importørar, produsentar og avgiftsstyresmakter. Til dømes har Toll- og avgiftsdirektoratet greia ut ei avgift på plast i drikkevareemballasje, jf. Prop. 1 LS (2015–2016) Skatter, avgifter og toll 2016 punkt 9.17. Ei slik avgift vil omfatte svært mange produkt og vil avgiftsteknisk vere krevjande å utforme og kontrollere.

I statsbudsjettet for 2021 vart det budsjettert med at avgifta skulle gjelde frå 1. januar 2021. Det er venta at det vil ta tid å få avklart spørsmålet om statsstøtte med ESA. Utsett innføring gjev difor eit provenytap, samanlikna med vedtatt budsjett. På bakgrunn av den uavklarte prosessen med ESA, vert det i budsjetteringa i Revidert nasjonalbudsjett 2021 lagt til grunn at avgifta på forbrenning av avfall ikkje vert innført i 2021. Det vil gje eit provenytap på 120 mill. kroner påløpt og 110 mill. kroner bokført i 2021 i høve til saldert budsjett.

15.5 CO₂-avgift på naturgass og LPG til kjemisk reduksjon m.m.

Ved behandlinga av statsbudsjettet 2021 vedtok Stortinget at frå den tida departementet bestemmer, men tidlegast 1. juli 2021, vert dei reduserte satsane i CO₂-avgifta for naturgass og LPG til kjemisk reduksjon eller elektrolyse, metallurgiske og mineralogiske prosessar auka frå 0 til 25 pst. av dei generelle satsane. Samstundes vert det innført eit nytt avgiftsfritak for naturgass og LPG til slike prosessar, dersom bruken gjev kvotepliktige utslepp etter klimakvotelova. Det er budsjettert med at endringane gjev eit proveny på 6 mill. kroner påløpt og 5 mill. kroner bokført i 2021.

Vedtaket inneber at ikkje-kvotepliktige utslepp frå naturgass og LPG til kjemisk reduksjon eller elektrolyse, metallurgiske og mineralogiske prosessar vert omfatta av CO₂-avgifta, medan kvotepliktige utslepp frå naturgass og LPG til kjemisk reduksjon eller elektrolyse, metallurgiske og mineralogiske prosessar framleis vil vera friteke for CO₂-avgift.

Departementet la til grunn at fritak for CO₂-avgift på naturgass og LPG til kjemisk reduksjon og elektrolyse, metallurgiske og mineralogiske prosessar og som gjev kvotepliktige utslepp etter klimakvotelova, ikkje utgjer statstøtte, jf. Prop. 1 LS (2020–2021) Skatter, avgifter og toll 2021 punkt 10.9.4. Departementet meinte likevel at fritaket burde avklarast med EFTA sitt overvakingsorgan (ESA) før det tek til å gjelde.

Departementet er framleis i dialog med ESA om saka, men legg til grunn at endringane kan ta til å gjelde frå 1. juli 2021, slik som føresett av Stortinget.

15.6 Elavgift og fritaket for solkraft

I Prop. 1 LS (2020–2021) Skatter, avgifter og toll 2021 punkt 10.6 er det varsla om eit arbeid med sikte på endring av solkraftfritaket i elavgifta, jf. Stortingets vedtak om avgift på elektrisk kraft romartal I § 2 fyrste ledd bokstav k. Målet med arbeidet er å leggje til rette for varsla endringar i plusskundeordninga under Olje- og energidepartementet.

Solkraft er i dag friteke for elavgift når krafta er til eigen bruk, produsert ved eigne solcelleanlegg og går direkte via internt leidningsnett frå solcelleanlegget til bygninga til forbrukaren. Vilkåret om eige leidningsnett er fastsett i forskrift 11. desember 2001 nr. 1451 om særavgifter § 3-12-7. Det kan gjere det vanskeleg mellom anna for bustadselskap å nytte fritaket. Årsaka er at abonnentane normalt får elektrisiteten levert over det ordinære leidningsnettet.

Føresegn om plusskundeordninga følgjer av forskrift om kontroll av nettvirksomhet under Olje- og energidepartementet. Ordninga legg til rette for at straumkundar kan produsere og forbruke eigen straum. Plusskundar betalar ikkje fastledd for innmating, og kan måle og rekne av innmating og uttak i eit sams målepunkt. I Innst. 207 L (2015–2016) tok Stortinget til orde for at ordninga bør leggjast betre til rette for bustadselskap. For å følgje opp innstillinga og formuleringar i Granavolden-plattforma om gradvis å styrkje mogelegheitene for eigenprodusert energi mellom anna for bustadselskap, har Olje- og energidepartementet varsla om høyring av framlegg om endringar i forskrift om kontroll av nettvirksomhet. Framlegget inneber at kundar i same bygning får mogelegheit til å dele eigenproduksjon av straum i bygninga.

Av omsyn til varsla endringar i plusskundeordninga vil departementet sende på høyring framlegg om at vilkåret om eige leidningsnett i solfritaket vert oppheva. Framlegget vil innebere ein øvre terskel for installert kapasitet/effekt i solcelleanlegget som vilkår for og avgrensing av fritaket. Forbrukarar som produserer solkraft innanfor terskelen, og som nyttar kraftproduksjonen til eigen bruk der den er produsert, men som i enkelttimar mater overskotskraft på nettet, får fritak for eigen bruk av solkraft. Nettselskapa vil kunne fastsetje elavgifta etter forbruk utover produksjonen til eigen bruk rekna av netto over timen for dei som ligg innanfor terskelen. Forbrukarar knytt til det ordinære straumnettet som har anlegg over terskelen, vil ikkje få fritak for solkraft til eigen bruk.

Framlegg om endringar i elavgifta vert på denne bakgrunn så snart som mogleg send på høyring. Høyringa om endringar i elavgifta vil skje samstundes med høyring om endringar i forskrift om kontroll av nettvirksomhet under Olje- og energidepartementet.

Endringar i elavgifta vil ikkje ta til å gjelde før i 2022. Endringane vil dermed ikkje påverke budsjettet for 2021.

15.7 Avgift på alkoholfrie drikkevarer

Avgifta på alkoholfrie drikkevarer omfattar drikkevarer som er tilsette sukker eller kunstig søtstoff. Avgifta vert rekna med ein sats per liter. I samband med budsjettet for 2021 vedtok Stortinget å differensiere avgifta etter sukkerinnhaldet i drikkevarene. Differensieringa inneber fleire avgiftssatsar slik at drikkevarer med mest sukker får uendra avgift, medan varer som er tilsette mindre sukker eller berre kunstig søtstoff, får lågare avgift.

Av omsyn til næringa og for å få avklara avgifta med EFTA sitt overvakingsorgan (ESA), vedtok Stortinget at endringa gjeld frå 1. juli 2021. Departementet har hatt dialog med ESA om saka. På grunnlag av dialogen legg departementet til grunn at differensiering av avgifta er i samsvar med statsstøtteregelverket. Departementet syner til at omlegginga inneber at avgifta no i hovudsak er ei helsegrunna avgift.

Framlegg til endringar i forskrift om særavgifter har vore på høyring. Nokre høyringsinstansar uttaler seg om nivået på avgifta og sjølve avgiftsomlegginga. Dette er forhold som allereie er vedteke av Stortinget.

Fleire høyringsinstansar meiner at mjølkeprodukt som er tilsett sukker, kjem uheldig ut av avgiftsomlegginga. Dette fordi mjølkeprodukt inneheld naturleg sukker og avgifta skal reknast etter den samla mengda sukker i produktet.

Denne problemstillinga gjeld ikkje berre mjølk og mjølkeprodukt, men òg andre produkt som inneheld naturleg sukker og er tilsett sukker, mellom anna saft og nektar. Dei fleste mjølkeprodukt er ikkje tilsett sukker eller søtstoff og er difor ikkje avgiftspliktige. Differensiering av avgifta skal vere eit insentiv til å redusere sukkerinnhaldet i produkta. Insentivet bør òg gjelde mjølkeprodukt. Departementet gjer difor ikkje no framlegg om eigne nye reglar for mjølk. Departementet vil likevel vurdera spørsmålet vidare og eventuelt kome tilbake til saka.

Fleire høyringsinstansar har kommentert dei konkrete framlegga til endringar i forskrift om særavgifter. Departementet vil vurdere desse nærare før forskrifta vert vedteken.

Endringa tek til å gjelde frå 1. juli 2021 som vedteke av Stortinget. Provenyverknaden av vedtaket er innarbeida i saldert budsjett for 2021.

15.8 Eingongsavgift på bubilar – oppmodingsvedtak nr. 173 (2020–2021) og 785 (2019–2020)

I samband med budsjettet for 2021 fatta Stortinget følgjande oppmodingsvedtak (vedtak 173):

«Stortinget ber regjeringen gjennomgå regelverket for at campingbiler/bobiler medeuropeisk type-godkjenning automatisk skal godkjennes for registrering i Norge utan fremstilling for enkeltgodkjenning hos trafikkstasjon, og legge frem forslag for hvordan det kan gjøres senest i forbindelse med revidert nasjonalbudsjett i 2021.»

Oppmodingsvedtaket var ein del av budsjettforliket mellom regjeringspartia og Framstegspartiet. Vedtaket gjeld i utgangspunktet dei tekniske sidene ved registrering av bubilar, men har òg ei side til eingongsavgifta.

Vedtaket må sjåast i samanheng med oppmodingsvedtak 785, som vart fatta i samband med Revidert nasjonalbudsjett 2020:

«Stortinget ber regjeringen legge frem endringer i regelverk for campingbiler som åpner for at antall sitteplasser kan overstige antall liggeplasser. De øvrige kriteriene justeres ved behov. Stortinget ber regjeringen komme tilbake med forslag til endringer snarest mulig og senest i forbindelse med revidert nasjonalbudsjett for 2021.»,

Ein betalar eingongsavgift fyrste gong eit køyretøy vert registrert i motorvognregisteret. Dei avgiftspliktige køyretøya er delt inn i ni grupper med ulik avgift og berekningsgrunnlag. Til dømes er eingongsavgifta for bubilar 22 pst. av avgifta for personbilar. Forskjellen i avgift gjer det naudsynt med reglar som skil dei ulike køyretøya frå kvarandre. Reglane om dette følgjer den tekniske inndelinga til vegstyresmaktene, som er basert på EUs reglar om godkjenning av køyretøy. Dei fleste bubilar som vert registrerte i Noreg, er typegodkjente som bubilar etter EUs regleverk.

Den tekniske inndelinga av køyretøy er ikkje laga med omsyn til avgift, og må difor supplerast med eigne avgiftsmessige krav der det er naudsynt. Dette gjeld mellom anna for varebilar og bubilar, sidan den tekniske inndelinga gjer det mogleg å klassifisere køyretøy som er reelle alternativ til personbilar, som varebilar og bubilar. I forskrifta til eingongsavgifta er det ein eigen definisjon av «campingbil». Her vert det mellom anna stilt krav til innvendig takhøgde, sengeplassar og anna utstyr. Dei særlege krava, og det omstende at bubilar ofte er individuelt tilpassa, gjer at bubilar i regelen må synast for trafikkstyresmaktene og godkjennast enkeltvis når dei registrerast i motorvognregisteret. Dette er ei tungvinn løysing både for vegstyresmaktene og for brukarane.

Finansdepartementet har bede Skattedirektoratet vurdere moglege endringar som gjer det enklare å få godkjent bubilar, og om definisjonen av bubilar som vert nytta i avgiftssamanheng kan leggjast nærare regelverket for typegodkjenning. Direktoratet har vurdert dette i samråd med Statens vegvesen. Dei tilrår at definisjonen etter regelverket for typegodkjenning òg vert nytta i avgiftssamanheng, og at denne vert supplert med særskilde krav baserte på opplysningar som er tilgjengelege i typegodkjenninga. Direktoratet har mellom anna foreslått at det vert stilt krav til utvendig høgde på køyretøyet.

Med desse endringane vil det ikkje lenger vere naudsynt å godkjenne køyretøy med europeisk typegodkjenning som bubilar enkeltvis når dei vert registrert i motorvognregisteret. Det vil òg vere mogleg å registrere bubilar med europeisk typegodkjenning for bruk av fleire personar enn det er sengeplassar.

Etter omlegginga vil det òg finnast typegodkjente bubilar som må registrerast som personbilar. Dette gjeld i fyrste rekkje dei minste bubilane, og er naudsynt for å hindra at køyretøy som eigentleg er personbilar vert registrerte som bubilar med låg avgift.

Gjeldande reglar vert, eventuelt med enkelte forenklingar, vidareført for køyretøy utan typegodkjenning som bubil. Dette er mellom anna naudsynt for å fange opp personbilar, minibussar og andre køyretøy som vert bygd om til bubilar.

Endringane vert gjennomførte i forskrift så snart det er mogleg. Regjeringa tek sikte på at det nye regelverket kjem på plass i løpet av sommaren eller tidleg hausten 2021. Med dette følgjer regjeringa opp dei nemnde oppmodingsvedtaka. Endringane er ikkje forventa å endre inntektene frå eingongsavgifta.

15.9 Ordninga med frivillig retting på skatteområdet (skatteamnesti)

Med frivillig retting kan skattepliktige sleppe tilleggsskatt og straff for ikkje å ha rapportert inn formue og inntekt. Den skattepliktige må gje opplysningane til skattestyresmaktene frivillig. Det inneber mellom anna at rettinga ikkje må vere ei følgje av kontrolltiltak frå skattestyresmaktene. Den skattepliktige må gje fullstendige opplysningar om formuen eller inntekta og kvar den kjem frå. Ordninga er ikkje avgrensa til tilhøve i utlandet eller skatt av ein viss storleik, men gjeld òg for norske tilhøve og mindre beløp. Den skattepliktige må betale skatten som er unndregen med renter. Skattestyresmaktene kan endre skatten for opptil ti år ved frivillig retting.

Ordninga vart innført i 1950 og fekk si nåverande form i 2010. Før dette vart tilleggsskatten berre sett ned, og storleiken på tilleggsskatten vart sett ved skjønn. Etter kvart vaks det fram ein praksis med berre éin prosent tilleggsskatt. Grunnen til dette var at skattestyresmaktene måtte påleggje tilleggsskatt for å kunne påleggje renter. Frå 2010 slepp den skattepliktige tilleggsskatt heilt om føresetnadene for frivillig retting er til stades. Endringane i 2010 var ei oppfølging av framlegg frå Tilleggsskatteutvalet i NOU 2003: 7 Tilleggsskatt m.m.

Dei siste åra har stadig fleire nytta ordninga med frivillig retting. Det har gjeve store skatteinntekter. Det var flest saker i åra 2016 til 2018. Etter dette har tala gått ned. Sidan 2011 har om lag 3 800 personar nytta ordninga.

Frivillig retting har vore sett på som ei praktisk ordning som balanserer ulike omsyn. Ordninga har gjort det mogleg for skattepliktige med inntekter og formue som ikkje er rapportert inn, å gjere opp for seg utan at det har vore naudsynt for skattestyresmaktene å bruke store ressursar på å avdekkje tilfella.

Mykje har endra seg sidan ordninga vart innført. Det internasjonale regelverket på skatteområdet og samarbeidet mellom skattestyresmakter i ulike land har utvikla seg mykje. Norske skattestyresmakter mottek no ei mengde opplysningar frå andre land om formuar og inntekter som norske skattepliktige har i utlandet. Opplysningane kjem både automatisk og etter krav.

Gjennom det internasjonale arbeidet for auka openheit og utveksling av opplysningar får skattestyresmaktene stadig fleire opplysningar frå utlandet. Risikoen for å verte oppdaga om ein har skjulte formuar og inntekter, har difor auka. Det har hatt ein preventiv verknad. Med auka sjanse for at skattestyresmaktene uansett får opplysningane, kan det i ein del saker reisast spørsmål ved kor frivillig rettinga er. Skattestyresmaktene er då ikkje like avhengige av frivillig retting for å fastsetje riktig skatt.

Den nemnde utviklinga gjer at det etter regjeringa sitt syn er grunn til å vurdere endringar i ordninga med frivillig retting. Finansdepartementet vil difor, i samarbeid med Skatteetaten, vurdere endringar i ordninga. Eventuelle framlegg vil verte sendt på allmenn høyring.