8 Prioritering i helsetenesta
I dette kapitlet presenterer korleis ein skal arbeide vidare med prioriteringsordningane i den norske helsetenesta og kva prinsipp som skal leggjast til grunn i dette arbeidet.
8.1 Prioriteringskriteria i den norske helsetenesta
Den norske helsetenesta har i internasjonal samanheng ein lang tradisjon for å arbeide systematisk med prioriteringsspørsmål. Den første offentlege utgreiinga om prioriteringar i den norske helsetenesta kom med NOU 1987:23. I denne utgreiinga la ein avgjerande vekt på alvorsgraden ved den aktuelle tilstanden som utgangspunkt ved prioritering. Denne innfallsvinkelen blei lagt til grunn mellom anna ved utarbeidinga av den første forskrifta om ventetidsgaranti. Etter kvart synte det seg at det var behov for ei vidareføring av dette arbeidet. Regjeringa oppnemnde 31. mai 1996 eit prioriteringsutval for helsetenesta. Dette utvalet la fram rapporten sin 15. mai 1997 som NOU 1997: 18 Prioritering på ny.
Utvalet samla seg om tre kriteria som grunnlag for prioritering. Dei nemner alvorsgraden av tilstanden, nytten av det aktuelle tiltaket og kostnadseffektiviteten av tiltaket. I tillegg peikar fleirtalet i utvalet på at ein må kunne leggje vekt på sosiale behov ved prioriteringa av tiltak i helsetenesta. Departementet vil i det vidare arbeidet med prioriteringsspørsmål i helsetenesta leggje til grunn dei tre hovudkriteria for prioritering som er føreslegne av utvalet. Ved nytte legg ein til grunn den kliniske verknaden ein kan vente at eit tiltak vil ha i eit gitt tilfelle.
Desse tre kriteria ligg til grunn for reglane i forskrift av 27. juni 1997 nr. 654 om ventetidsgaranti. Den gjeldande forskrifta vil bli avløyst av nye reglar når den nye pasientrettsloven blir sett i verk. I høyringsnotat til forskrift om prioritering og rett til helsehjelp har departementet gått inn for å leggje dei same kriteria til grunn for kva pasientar som skal ha rett til nødvendig helsehjelp i framtida som i dag.
Som vist til i Ot.prp. nr. 12 (1998-99) Lov om pasientrettigheter, har problemet med ventetidsgarantien vore ulik praktisering av kriteria, slik at tildeling av garanti har variert både med kva fylke pasienten bur i og mellom ulike medisinske fagområde. Dette blir følgt opp ved å arbeide med å skape konsensus innanfor kvart fagfelt, og såleis arbeide for lik praktisering av kriteria. Sosial- og helsedepartementet, Statens helsetilsyn og Den norske lægeforening har starta opp eit samarbeid kring dette arbeidet.
Fylkeslegane gjennom førte i 1998 tilsyn med ventetidsgarantien i 18 fylke. Tilsynet viste at det framleis var ulik praksis ved tildeling av slik garanti. Samarbeidet mellom Sosial- og helsedepartementet, Statens helsetilsyn og Den norske lægeforening har som mål å synleggjere korleis semje om den praktiske bruken av dei kriteria som gjeld for behandlingsgaranti i den gjeldande forskrifta kan sikre likskap i prioritering mellom ulike tenesteytarar.
I NOU 1997: 18 blir følgjande inndeling av prioriteringsgrupper føreslege:
Grunnleggjande helsetenester
Utfyllande tenester
Lågt prioriterte tenester
Tilbod som ikkje høyrer heime innanfor det offentleg finansierte helsetilbodet.
Prioriteringsgruppene ovanfor er lagde til grunn ved utforminga av ventetidsgarantien og lov om pasientrettar.
Røynsler frå helsetenesta tyder på at dei ovanfor nemnde prioriteringskriteria er lettare å nytte i forhold til ordinære behandlingstiltak i somatiske tenester. I forhold til psykisk helsevern og rehabiliteringsarbeid er det store utfordringar knytt til ei nærare tilpassing av desse kriteria. Det er også behov for ein grundigare analyse av korleis desse kriteria kan nyttast i forhold til diagnostisk verksemd.
Vidare må ein sikre at effektomgrepet blir tolka slik at det ikkje berre omfattar dei verknadene som er lett målbare. Også verknader som den einskilde pasienten opplever som positive må kunne reknast med, sjølv om dei ikkje alltid kan målast og etterprøvast på standardiserte måtar. Ikkje minst viktig er dette ved prioritering av tenester fram mot slutten av livet. Ei einsidig vektlegging av målbar nytte av eit tiltak, til dømes i form av forventa auka livslengd, vil kunne føre til at lindrande tiltak blir prioritert urimeleg lågt.
8.2 NOU 1997: 18 Prioritering på ny - høyringsfråsegnene
Departementet har hatt NOU 1997: 18 ute på brei høyring, og har motteke 102 høyringsfråsegner. Departementet ba særleg om synspunkt på utvalet sine framlegg om å oppretta faggrupper for prioriteringsarbeidet og å oppretta eit permanent prioriteringsutval. Ein ba også om synspunkt på bruk av gradert eigenbetaling for lågt prioriterte helsetenester og innføring av ein behandlingsgaranti.
Forholdet til innføring av behandlingsgaranti er klårlagt gjennom den nye pasientrettsloven. Når det gjeld framlegget om gradert eigenbetaling, er det varierande syn på dette, utan at det kjem fram noko tydeleg mønster i høyringsfråsegnene. Departementet følgjer dette opp som ein del av det jamne arbeidet med å vurdere eigenbetalingsordningane.
Når det gjeld framlegget om oppretting av faggrupper, er det berre Den norske lægeforening og Norsk psykologforening som går i mot dette. Dei fryktar utviklinga av eit nytt byråkratisk system ved opprettinga av slike faggrupper. Dei andre høyringsinstansane meiner at opprettinga av slike grupper kan vere til hjelp med å gjere prioriteringane føreseielege. Det er likevel brei semje om at ein bør vere varsam med å opprette faggrupper ut over områda barne- og ungdomspsykiatri, vaksenpsykiatri, medisinsk rehabilitering, pleie- og omsorg i kommunane og ortopedisk kirurgi som er føreslege av utvalet.
Framlegget om eit permanent prioriteringsutval får brei støtte. Dette blir sett på som viktig m.a. for å sikre ei heilskapleg tilnærming til prioritering mellom ulike pasientgrupper. Mange høyringsinstansar åtvarar mot at ein set saman eit slik utval berre ut frå medisinsk fagkompetanse.
8.3 Prioritering - eit lineansvar
Dei reelle prioriteringane skjer i møtet mellom pasienten og helsetenesta. Legen har ei kjerneoppgåve i det kliniske prioriteringsarbeidet. Prioritering og fagleg styring må difor vere drøfta i lineorganisasjonen på alle nivå i den norske helsetenesta på ein slik måte at dei som prioriterer tenestetiltak er trygge på kva kriteria som gjeld. Dette er nødvendig dersom ein skal sikre at dei som treng det får grunnleggjande tenester, og at utfyllande tenester blir tydeleg definerte og prioritert framfor tenester med lågare prioritet.
Departementet vurderer det slik at dersom ein skal lukkast i dette, må ein stimulere til varige og omfattande prosessar i fagmiljøa. Den fagleg inspirerte prioriteringskulturen vil påverke det daglege kliniske arbeidet. Det er difor viktig at denne framstår som open for innsyn og blir gjort så fleksibel at den kan fange opp dei behova som kjem ved utviklinga av nye kliniske tilbod. Departementet meiner at det i hovudsak ikkje er føremålstenleg å fastsetje detaljerte og klinisk prega forskrifter som grunnlag for prioriteringsarbeidet i helsetenesta. Dette er ikkje til hinder for at ein i særlege høve kan finne det nødvendig å regulere bruken av visse metodar gjennom bindande krav frå styremaktene si side.
I dette arbeidet treng lineorganisasjonen difor kompetente rådgjevingsorgan. Departementet meiner at dei prinsippa som er lagde til grunn i NOU 1997: 18 for oppretting av faggrupper er eit høveleg utgangspunkt i dette arbeidet. På regionalt nivå har ein i arbeidet med utvikling av regionale helseplanar oppretta faggrupper som for ein stor del tek seg av tilsvarande rådgjevingsoppgåver der. Departementet ser det som ønskjeleg at regionane nyttar faggrupper i planarbeidet sitt. På lokalt nivå har ein ved sjukehusa og i nokre kommunar oppretta kvalitetsutval som skal gje råd til leiinga i spørsmål om kvalitet ved tenesteytinga. Ved nokre sjukehus er det dessutan etablert kliniske etikkomitéar som gjev råd til leiinga og utøvande personell i spørsmål av etisk karakter. Dette arbeidet er evaluert og røynslene er gode. Departementet ønskjer å føre dette arbeidet vidare på ein slik måte at ein også på lokalt hald får ein større nærleik mellom etikk, prioriterings- og kvalitetsarbeidet. Ein vil difor ta initiativet til samordning av det arbeidet som desse ulike organa driv i dag.
NOU 1997: 18 legg vekt på at verksemdsområda psykiatri, pleie- og omsorg samt rehabilitering må få auka prioritet dei komande åra. Dei nemnde verksemdsområda for tida er mellom dei som er prioriterte område i helsepolitikken. Leiinga i helsetenesta på alle nivå har ansvar for å sikre at den overordna prioriteringa syner att i lokal og regional planlegging og i sjølve tenesteytinga.
Regjeringa vil også peike på at ein gjennom St.meld. nr. 50 (1998-99) om fordeling av inntekt og levekår og St.meld. nr. 21 (1998-99) om rehabiliteringspolitikken gjev uttrykk for at ein ser på helsetenesta som eit verkemiddel i arbeidet med å sikre jamnare levekår for folk i Noreg. Det er difor nødvendig å sikre at ein ved prioriteringar ved utvikling av helsetenestene tek omsyn til den samfunnsmessige fordelinga av sjukdom og sjukdomsskapande forhold.
Eit nasjonalt rådgjevingsorgan i prioriteringsspørsmål
Prioriteringar skjer ikkje berre i møte med den einskilde pasienten. Ei anna form for prioritering er knytt til fordeling av tenestetilbod, utvikling av særlege funksjonar og tilbod til definerte pasientgrupper. Denne oppgåva vil Sosial- og helsedepartementet leggje større vekt på i tida som kjem. Med den teknologiske og medisinske utviklinga får ein jamt nye høve til behandling, og med dette følgjer aukande krav frå pasientar og folk generelt. Prioritering blir ei stadig vanskelegare og viktigare oppgåve. Det kan vere ulike mekanismar som fører til at eit område får meir merksemd enn eit anna, eller at ei tenestegrein blir utpeika som satsingsområde. Departementet ser det som nødvendig med eit nasjonalt rådgjevande organ som gjev overordna råd om prioritering av ulike tenester i høve til kvarandre. Eit sentralt spørsmål vil vere kva som er ein rett balanse mellom ulike tenester. Andre spørsmål vil vere av fagleg/etisk karakter, til dømes spørsmål om aldersgrense ved visse behandlingsformer og om innføring av spesielle teknologiar.
Eit slikt nasjonalt rådgjevingsorgan vil vera ein nyttig reiskap for sentrale helsestyresmakter. Det vil også kunne vere mottakar for signal om dilemma og konflikter som til dømes dei kliniske etikk-komiteane ved sjukehusa opplever i arbeidet sitt. Det nasjonale rådgjevande organet må synleggjere faktiske tiltak og prioriteringar, drøfte balansen mellom tiltaka, og gje råd i høve til dei meir overordna prioriteringane. Rådet må ha eit eige sekretariat for arbeidet sitt.
Departementet har i saker som gjeld oppgåvefordeling innanfor sjukehussektoren oppretta eit eige rådgjevande organ, Statens sjukehusråd, med representantar m.a. frå alle helseregionar. Statens sjukehusråd har som eit punkt i mandatet å gje råd i prioriteringsspørsmål, mellom anna korleis ulike behandlingstilbod bør prioriterast i høve til kvarandre. Departementet tek sikte på å endre Statens sjukehusråd sitt mandat og samansetning, slik at dette kan få rolla som eit nasjonalt prioriteringsråd. Mellom anna vil det vere nødvendig å oppnemne representantar frå ulike brukargrupper.
Det vil framleis også bli lagt vekt på faglege råd frå Statens helsetilsyn. Departementet vil i tillegg kunne innhente utgreiingar m.a. frå Statens institutt for folkehelse og Senter for medisinsk metodevurdering. Samla sett bør rådet saman med desse instansane kunne dekkje departementets behov for rådgjeving i samband med prioriteringsarbeidet i tida framover.
Statens helsetilsyn og fylkeslegane
Statens helsetilsyn og fylkeslegane skal etter lov av 30. mars 1984 nr. 15 om statlig tilsyn med helsetjenesten arbeide for at folket får oppfylt behovet for helsetenester. Dette skal mellom anna skje gjennom rådgjeving og rettleiing til helsetenesta. Tilsynsetaten skal vidare sjå til at lovgjevinga blir følgt. Statens helsetilsyn og fylkeslegane har såleis sentrale roller i prioriteringsarbeidet, mellom anna gjennom å gje råd og allmenn rettleiing i prioriteringsspørsmål og gjennom å føre tilsyn med at regelverket blir etterlevd.
På enkelte fagområde har Statens helsetilsyn oppretta særlege kompetansegrupper for å få råd i faglege spørsmål, irekna spørsmål som påverkar prioriteringane i helsetenesta. Helsetilsynet står fritt til å opprette slike grupper. Departementet føreset at dette særleg blir gjort innanfor prioriterte verksemdsområde i forhold til spørsmål som er kompliserte og krev breiare kompetanse enn den tilsynsetaten sjølv har. Helsetilsynet kan, dersom dei ønskjer det, også nytte kompetanse frå andre faggrupper som alt er etablerte, til dømes i Den norske lægeforening, eller innhente faglege råd på annan måte. Der regionale faggrupper finst, kan Statens helsetilsyn bruke råd frå desse. Det er ein føresetnad at det skal gå klart fram kva vurderingar som er lagt til grunn for dei retningslinene for prioritering som blir gjevne. Departementet har merka seg at Helsetilsynet og fylkeslegane no er i ferd med å utvikle rådgjevingsrolla si gjennom oppstart av eit eige prosjekt om dette.
Prioritering av tiltak i forhold til den einskilde pasienten må som før vere eit ansvar for helsetenesta og helsepersonellet. Det er den einskilde lege, sjukehusavdeling eller andre som skal yte tenester som i samråd med pasienten, må vurdere kva behandling som er den rette i eit kvart tilfelle. Statens helsetilsyn har som sitt ansvar å gje informasjon og råd til fagmiljøet og departementet.
Kriteria for kva pasientar som skal kunne gjevast ventetidsgaranti er ikkje det same som konkrete råd om kva tilbod den enkelte pasient bør få. Kva som er rett behandling av enkeltpasientar føreset utveksling av medisinsk informasjon fagmiljøa imellom. Som ei hjelp kan det frå Helsetilsynet si side publiserast kasuistikkar, slik dei mellom anna gjer i dag gjennom utgjevinga av publikasjonen Helserettsinfo når det gjeld forholdet mellom klinisk arbeid og helserettslege vurderingar. Slike kasuistikkar kan vere døme på korleis pasientar med særskilde tilstandar bør behandlast.
Innsyn i prioriteringane i helsetenesta
Om den norske helsetenesta skal vere truverdig i prioriteringsspørsmål og ha tillit i folket, er det heilt nødvendig at prioriteringsspørsmål blir drøfta offentleg. Dei vurderingane som blir lagt til grunn for prioriteringar, og praktiseringa av kriteria for prioritering, må vere ope tilgjengelege ikkje berre for helsepersonellet, men også for publikum. Ein kvar pasient har sjølvsagt rett til innsyn i og informasjon om korleis prioriteringskriteria er brukt i forhold til eigen situasjon.
8.4 Fastlegen og nødmeldetenesta som portopnarar
Sentralt i verdisettet for den norske helsetenesta står det at tilgangen til forsvarlege helsetenester skal vere likeverdig og sikre fagleg forsvarlege tenester. Dette tilseier at terskelen for å oppnå primærkontakt med helsetenesta må vere låg. Tilgang til spesialisthelsetenesta i Noreg byggjer i praksis anten på tilvising frå allmennlege eller i akutte tilfelle på kontakt med den medisinske nødmeldetenesta. Dette er såleis portopnarfunksjonar som båe legg fagkunnskap til grunn for den vidare tilvisinga. Dersom ein skal kunne ha slike prioriteringsordningar for spesialiserte helsetenester som føreslege ovanfor, må ein sikre ein fagleg forsvarleg portopnarfunksjon.
Dei landa som har sett slike portopnarfunksjonar i system, som England, Danmark Finland, Nederland og Noreg, har jamt over lågare helsetenestekostnader enn land som har direkte tilgang til spesialisthelsetenestene, som til dømes USA, Tyskland, Frankrike og Sverige. Framfor å gjere endringar i desse systema, ønskjer Regjeringa å utvikle desse portopnarrollene gjennom ytterlegare metodeutvikling. Framlegget til fastlegeordning gjev ei gunstig ramme for å vidareutvikle portopnarfunksjonen på ein måte som både sikrar kravet til faglege forsvarlege tenester og tilgjenget til spesialiserte helsetenester gjennom den faste legen.
Det faglege grunnlaget for allmennlegen sin portopnarfunksjon er synet om at den legen som kjenner personen og skal følgje opp over lang tid, også er den som er best i stand til å gje råd om og å sørgje for tilvising til spesialiserte tenester. Argumenta er i utgangspunktet reint faglege, og byggjer på det såkalla KOPF-idealet i allemennmedisinsk teori. (K- kontinuerleg, O- omfattande, P-personleg, F- forpliktande). Det er også desse momenta som er kjernen i tilbodet om fastlegeordning til folk i Noreg.
Ved innføringa av ei fastlegeordning som legg til grunn retten for pasienten til sjølv å velje sin eigen allmennlege, står ein overfor særlege utfordringar overfor innsette i fengsla. Dei kommunane som har ansvar for fengselshelsetenester må særleg sjå til at det sentrale verdigrunnlaget for helsetenesta blir realisert også innan denne delen av helsetenesta, sjølv om ikkje valfridomen i praksis vil kunne vere så stor som i helsetenesta elles.
Til grunn for den medisinske nødmeldetenesta ligg prinsippet om at den som gjev råd over telefon og prioriterer kontaktane skal ha vere helsefagkunnig. Dette skal sikre fagleg forsvarlege tiltak på lågast effektive omsorgsnivå og med best utnytting av dei tilgjengelege ressursane også i akutte situasjonar. Regjeringa vil trekkje opp retningslinene for dei akuttmedisinske tenestene i ei eiga stortingsmelding i 2000.
8.5 Samarbeid mellom første- og andrelinetenesta
Mange undersøkings- og behandlingsformer som før var knytte til sjukehusa, kan i dag finnast på dei fleste legekontor. Undersøkingar av til dømes glukoseinnhaldet i blodet til diabetespasientar blir i dag gjort meir nøyaktig av pasienten sjølv enn det ein før kunne på avanserte laboratorium. Den organiseringa av helsetenestetilbodet som vi har i landet i dag, fangar ikkje opp dei desentraliserande og «demokratiserande» tendensane i medisinen i tilstrekkeleg grad. Det er vesentleg at finansieringsordningar og organisatoriske løysingar ikkje hindrar at denne utviklinga blir til beste for pasientane. Departementet vil setje ned eit utval for å vurdere korleis ein kan leggje til rette for ein ønskjeleg grad av desentralisering av tenestetilbodet ved samarbeidet mellom spesialist- og primærhelsetenesta. Omleggingar som kan bli nødvendige, må skje med medverknad frå alle partar, pasientar og pasientgrupper medrekna.
Når det gjeld allmennlegetenesta er det med støtte frå staten i fleire fylke sett i gang forsøk med såkalla praksiskonsulentordningar. Målet med desse er å sikre betre fagleg kommunikasjon mellom allmennlegetenesta og sjukehusa. I tillegg til å auke den medisinske kvaliteten på allmennlegetenesta, vil slike ordningar truleg også medverke til betre utnytting av dei tilgjengelege spesialistressursane. Denne metodeutviklinga er særs viktig no når ein er i ferd med å endre allmennlegeordninga i landet. Styrkinga av psykiatritilbodet i kommunane legg også til grunn ei opptrapping av samarbeidet mellom fagmiljøa i spesialisthelsetenesta og kommunane.
Det er ikkje berre av omsyn til dei medisinske behova det er nødvendig med fagleg kontakt mellom første- og andrelinetenesta. Ved utskriving av pasientar frå sjukehus er det såleis også nødvendig med kontakt mellom sjukehuset og heimesjukepleietenesta i kommunen for å sikre eit forsvarleg mottak av pasienten. Det er difor nødvendig at alle sjukehus arbeider aktivt i forhold til kommunane for å etablere rutinar for dette. Bruk av fagråd knytt til fylkeshelsetenesta der representantar frå kommunehelsetenesta er med, kan vere eit aktuelt tiltak for å etablere nødvendig samarbeid.
Den medisinske nødmeldetenesta over heile landet nyttar eit felles prioriterings- og kvalitetssikringsverktøy, Medisinsk indeks, som grunnlag for mottak av akutte meldingar. Dette verktøyet føreset at den som mottek telefonen kan stille spørsmål og gje råd med utgangspunkt i eigen helsefagleg kompetanse. For å sikre effektiv bruk av nødressursane og for å unngå unødig bruk av knappe ressursar, er det viktig at dette landsomfattande systemet blir vidareutvikla.
Arbeidet med utvikling av nye samhandlingsformer må gjevast høg prioritet på alle nivå dei komande åra. Dette arbeidet vil medverke til utvikling av nytt innhald i helsearbeidarrollene. Dette innhaldet må kome fram gjennom utvikling i praksis og kan ikkje berre gjerast gjennom formelle vedtak. Departementet tek sikte på å setje ned eit utval for å gå gjennom røynslene ein har frå tiltak som styrkjer samarbeidet mellom første- og andrelinetenesta og kome med framlegg til tiltak som kan styrkje dette samarbeidet ytterlegare. Det er viktig for pasientane og dei pårørande at helsetenesta er i stand til å gje fagleg forsvarlege tilbod utan at pasientane blir pålagde unødige reiser og fråvere frå eigen heim. Dette er også viktig av omsyn til den samla ressursbruken i helsetenesta.
I dag framstår tverrfagleg arbeid ofte som tidkrevjande og komplisert. Det krev godt forarbeid mellom deltakarane for å få kjennskap til kvar andre sitt teori og metodegrunnlag samt kompetanse. Dette forarbeidet er nødvendig dersom ein skal sikre eit reelt tverrfagleg samarbeid. Det er grunn til å peike på at god fagkompetanse må liggje til grunn også for tverrfagleg arbeid. Eit trygt fagleg fundament som blir oppfatta som likeverdig av dei som samarbeider er nødvendig dersom tverrfagleg innsats skal utvikle seg på ein tillitsfull måte. Dette er vanskeleg å utvikle i ein travel kvardag dersom føresetnadene ikkje er lagt alt i grunnutdanninga.
8.6 Samordning i møte med brukaren
I dei kommunale tenestene er det framleis store utfordringar knytte til samordning ikkje berre av helseteneste, sosialteneste- og barnevernstiltak, men også i forhold til skulen, teknisk etat og kultur- og fritidstilbod. Det er også store utfordringar knytte til samordning mellom kommunale og fylkeskommunale tiltak og statlege tilbod frå til dømes arbeidsmarknadsetaten og trygdeetaten. Regjeringa vil sikre at det ligg ei samla forståing for samarbeidsbehovet til grunn ved utarbeiding av forskrifter og faglege retningsliner. Dette er særleg aktuelt i eldreomsorga, rusmiddelarbeidet, arbeid med tiltak for barn og unge samt rehabiliteringsarbeid og andre tiltak for funksjonshemma. Auka bruk av individuelle planar er eit nødvendig hjelpemiddel for å sikre samarbeid om tiltak, særleg til menneske med samansette behov der innsats frå ulike deltenester er nødvendig. Ein rett til individuell plan er no heimla i den nye spesialisthelsetenesteloven (§2-6) og kommunehelsetenesteloven (§ 6-2a) for personar med behov for langvarige og koordinerte tilbod . Departementet arbeider med nærare retningsliner om bruk av individuelle planar i helsetenesta slik at denne skal bli betre i stand til å oppfylle behova for samordning av tenestetilbodet.
Den individuelle planen skal vere eit middel for å sikre at brukaren sine eigne ønskje kjem tydeleg fram og blir førande for tenestetilbodet. Planen skal også vere ein reiskap i arbeidet med å fremje sjølvstende og evne til å meistre eige liv. Han skal tene som grunnlag for jamleg vurdering av tenestetilbodet. Sjølv om lovverket ikkje stiller krav om at ulike deltenester saman skal utarbeide ein felles plan i samarbeid med brukaren, er det naturleg at ein så langt råd gjer det. Dette vil vere nødvendig dersom tenestetilbodet skal opplevast som samanhengande og heilskapleg. Planen må utformast skriftleg og sjølvsagt vere tilgjengeleg for brukaren. Det er eit mål å samordne arbeidet med individuelle planar som ulike etatar gjennomfører i forhold til kvar einskild brukar.
8.7 Vidare oppfølging
Departementet vil i den vidare regelverksutviklinga leggje til grunn at prioriteringar i helsetenesta skal byggje på kriteria om alvorsgrad av tilstanden, den forventa nytten av tiltaket og kostnadseffektivitet av tiltaket, som føreslege i NOU 1997: 18.
Departementet vil særleg vurdere korleis desse kriteria kan nyttast i forhold til diagnostisk verksemd, og i psykisk helsevern og rehabilitering.
Departementet vil halde fram med å utvikle grunnlaget for praktisk bruk av prioriteringskriteria i helsetenesta.
Departementet reknar med at Statens helsetilsyn nyttar faggrupper innanfor prioriterte tenesteområde for å sikre eit best mogeleg grunnlag for rådgjevinga overfor departementet.
Departementet vil opprette eit nasjonalt råd for prioritering. Dette vil skje ved å endre namn, mandat og samansetjing for Statens sjukehusråd. Dette rådet skal ha med representantar for ulike brukargrupper.
Departementet ser det som viktig at terskelen for å kome i kontakt med helsetenesta er låg, og at lett tilgang til fastlege og den medisinske nødmeldetenesta er sentrale verkemiddel i dette arbeidet.
Departementet vil setje ned eit utval for å vurdere samarbeidet mellom første- og andrelinetenesta, og som kan kome med framlegg til tiltak som kan styrkje dette samarbeidet, og såleis sikre at desentraliserande utviklingstrekk i medisinen blir fanga opp i helsetenesta.