8 Riikkaidgaskasaš ovttasbargu olggobealde Davviriikkaid
8.1 Álggahus
Eamiálbmotga¿aldagat leat internašunaliserejuvvon, ja lea lassáneaddji dárbu ovttasbargat riikkaidgaskasa℅℅at oahpu ja dutkama birra eamiálbmotgeah℅℅anvuogi vuođul. Maŋimuš jagiin lea riikkaidgaskasaš doaibma maiddái nannejuvvon sámi dutkamis. Norgga oahppo- ja dutkaninstitušuvnnain lea erenoamáš rolla riikkaidgaskasaš dutkanovttasbarggus eamiálbmotdutkama gelbbolašvuođa bokte mii dáppe lea huksejuvvon.
8.2 Arktalaš ráđđi
Arktalaš ráđđi (Arctic Council) vuođđuduvvui 1996s ovttasbargoorgánan, ja siskkilda dan vihtta davviriikka, ja USA, Canada ja Ruošša. Arktalaš guovlluid eamiálbmotorganisašuvnnat sáhttet oa¿¿ut stáhtusa bissovaš searvideaddjin. Ee. Sámiráđis lea dát stáhtus. Arktalaš ráđđi galgá veahkehit ovddidit birasovttasbarggu ja guoddinnávccalaš gárgedusa davviguovlluin. Guovttejagi projeakta boazodoalu birra, mii lea lágiduvvon ráđi olis ja ruhtaduvvon Olgoriikkadepartemeantta ja Eanadoallodepartemeantta bokte, loahpahuvvo 2002 loahpas. Projeakta lea biddjojuvvon Sámi dutkamiid guovddá¿ii Romssa universitehttii.
8.2.1 Arktalaš universiteahtta
Arktalaš universiteahta (University of the Arctic) lea Arktalaš ráđđi álggahan arktalaš guovllu universiteahtaid ja allaskuvllaid fierpmádatovttasbargun. Ovttasbargu lea namalassii oaivvilduvvon arktalaš dutkamii ja oahpaheaddje- ja studeantalonohallamii. Gávcci iešguđet riikka, Norgga, Ruoŧa, Suoma, Islándda, Ruošša, USA ja Ruonáeatnama, alitoahpponstitušuvnnat oassálastet fierpmádahkii. Arktalaš eamiálbmogiin lea guovdilis sadji ovttasbarggus. Romssa universiteahtta, Sámi allaskuvla ja Sámi Instituhtta oassálastet ovttasbargui. Sierra johtalanprográmma Arktalaš universiteahta vuolde, goh℅oduvvon North2north, álggahuvvo 2002s ja bistá 2005i.
8.3 Eamiálbmotga¿aldagaid forum
Forum eamiálbmotga¿aldagaid várás veahkkebargguin lea projeakta masa Olgoriikkadepartemeanta ja NORAD leat dahkan álgaga. Forum lea dá¿a, sámi ja riikkaidgaskasaš dutkanbirrasiid, veahkkebargobirrasiid ja beroštusorganisašuvnnaid gávnnadanbáiki dovddiiduslonohallama ja gelbbolašvuođahuksema dihtii. —állingoddi lea biddjojuvvon Sámi dutkamiid guovddá¿ii Romssa universitehttii. Konfereansa «Competence Building and Indigenous Peoples» (Gelbbolašvuođahuksen ja eamiálbmogat) dollojuvvui foruma olis ℅ak℅at 2001.
8.4 Lonohallanprográmmat
Máŋga oppalaš riikkaidgaskasaš oahppoprográmma leat ℅uo¿¿ova℅℅at ovttasbargui sámi giella-, kultur- ja servodatga¿aldagaid hárrái.
EU-prográmmat Sokrates ja Leonardo da Vinci sáhttet adnojuvvot sámiguoski oahppoovttasbargui. Leonardo da Vinci, mii lea fidno- ja profešuvdnaoahpu prográmma, siskkilda ovttasbarggu oahppoinstitušuvnnaid ja ealáhuseallima gaskkas (gaskaboddosa℅℅at bidjat oahppo- dahje bargodillái nuppi sadjái, lonohallama, geah℅℅aladdanprojeavttaid), ja Sokrates lea prográmma dábálašoahpaheaddjeohppui buot dásiin. Alit oahppooassi prográmmas goh℅oduvvo Erasmus, ja siskkilda studeanta- ja oahpaheaddjelonohallama ja fágalaš gárgedanbarggu. Eanaš alit oahppoinstitušuvnnat oassálastet Sokrates-Erasmus-prográmmii.
Maiddái lea álggahuvvon doarjjaortnet gárgedusriikkaid ja Gaska- ja Nuorta-Eurohpa studeanttaid ohppui (Earreprográmma). Juohke jagi dat addá doarjaga gárgedusriikkaid ja Gaska- ja Nuorta-Eurohpa studeanttaide vai besset váldit alit oahpu Norggas. Eanaš universiteahtat ja allaskuvllat oassálastet Earreprográmmii, mii ee. galgá adnojuvvot váldit vuostá ruošša sámi studeanttaid. Romssa universiteahtta ja eanaš allaskuvllat main lea sámi oahppu oassálastet dasa lassin Barentsplusprográmmii, sierra lonohallanprográmmii mii álggahuvvui 1995s ja mii addá doarjaga studeanta- ja oahpaheaddjelonohallamii ja fágalaš gárgedanbargui.