11 Lovutkast

Det fremsettes følgende forslag til endring av lov 6. april 1984 nr. 17 om vederlag ved oreigning av fast eigedom (endringer i forhold til gjeldende lov er satt i kursiv):

Forslag til endring av § 5 med sikte på kodifikasjon av gjeldende rett:

§ 5

Vederlag etter salsverdi skal fastsetjast på grunnlag av det som må reknast med at vanlege kjøparar ville gje for eigedomen ved friviljug sal.

Ved fastsetjinga skal det leggjast vekt på kva slag eigedom det gjeld, kvar eigedomen ligg og den påreknelege utnytting som det røynleg er grunnlag for etter tilhøva på staden. Det skal dessutan leggjast vekt på dei prisane som er oppnådd ved omsetnad av andre eigedomar som det er naturleg å samanlikna med, og likeins på andre tilhøve som er avgjerande for salsverdien av eigedomen.

Dersom ikkje anna er fastsett ved lov, må bindande arealplan for eigedomen leggjast til grunn ved fastsetjinga av vederlaget, såframt det ikkje er pårekneleg at planen vil verte endra. I tilfelle planen er av ein slik karakter at han gjev grunneigaren krav på skadebot for dei råderettsbanda som følgjer av planen, kan grunneigaren ved oreigning krevje skadebot på grunn av planen, sjølv om fristen som elles måtte gjelde for å setje fram slikt krav, skulle ha gått ut.

Er eigedomen i bindande arealplan satt av til offentlege bygningar, offentleg trafikkområde eller anna offentleg anlegg, kan grunneigaren krevje at vederlaget skal fastsetjast på grunnlag av det som det er pårekneleg at eigedomen ville ha vorte tillaten utnytta til dersom han ikkje hadde vore sett av til eit slikt føremål.

Ved oreigning av grunn i område som skal byggjast ut, skal grunn som er sett av til vegar, friområde eller andre føremål som skal stette fellesbehov for området, verdsetjast som byggjegrunn såframt grunnen er skikka til bygging. Så lenge det ikkje ved gjennomført utbygging er etablert ein annan verdi for grunnen, skal grunn som er sett av til byggjegrunn, og grunn som skal stette fellesbehov for området, verdsetjast etter ein utjamna pris for området sett under eitt (strøkspris). Dersom nokre grunnareal på grunn av sin karakter, plassering eller andre tilhøve har ein høgare eller lågare utbyggingsverdi enn andre areal, skal det likevel takast omsyn til dette.

Det skal ikkje takast omsyn til verdiendringar som kjem av oreigningstiltaket, eller av gjennomførde eller planlagde investeringar eller verksemd som har direkte samanheng med oreigningstiltaket.

Det skal ikkje takast omsyn til verdiendringar som kjem av andre investeringar som oreignaren har gjennomført i dei siste 10 åra før hovudførehavinga i underskjønet tok til. Det skal heller ikkje takast omsyn til verdiendringar som kjem av planar som oreignaren har om framtidige investeringar. Når eit offentleg organ er oreignar, skal det sjåast bort frå verdiendringar som kjem av offentlege investeringar som nemnt, anten dei er statlege, fylkeskommunale eller kommunale.

Forslag fra utvalgets leder og medlemmene Abrahamsen, Bjella og Rekve til § 5 fjerde ledd med sikte på realitetsendring:

Er eigedomen i bindande arealplan satt av til offentlege bygningar, offentleg trafikkområde eller anna offentleg anlegg eller til friområde, kan grunneigaren krevje at vederlaget skal fastsetjast på grunnlag av det som det er pårekneleg at eigedomen ville ha vorte tillaten utnytta til dersom han ikkje hadde vore sett av til eit slikt føremål.

Forslag til endring av § 6 med sikte på å klargjøre bestemmelsen:

§ 6

Vederlag for bruksverdi skal fastsetjast på grunnlag av avkastinga av eigedomen ved slik pårekneleg utnytting som det røynleg er grunnlag for etter tilhøva på staden.

Ved fastsetjinga av vederlaget skal det leggjast til grunn at grunneigaren så langt det er rimeleg å krevje, tilpassar verksemda si slik at tapet vert avgrensa, og dersom utnytting etter slik tilpassing først er pårekneleg ein gong i framtida, skal det takast omsyn til det. Dette gjeld likevel ikkje ved fastsetjing av bruksverdien av naturressursar på eigedomen som oreignaren skal gjere seg økonomisk nytte av. (Alternativ I:) Vederlaget for bruksverdien av slike naturressursar skal såframt utnytting av ressursen er pårekneleg etter første ledd, fastsetjast ut frå dei prisane som kan oppnåast i marknaden ved utnytting av den aktuelle ressursen på den tida som er fastsett i § 10. (Alternativ II:) Vederlaget for bruksverdien av slike naturressursar skal såframt utnytting av ressursen er pårekneleg etter første ledd, fastsetjast ut frå dei prisar som røynleg kan oppnåast i marknaden.

Føresegnene i § 5 tredje, fjerde, sjette og sjuande ledd og femte ledd første punktum gjeld tilsvarande.

I forslaget til § 6 andre ledd tredje punktum er alternativ I foreslått av utvalgets leder og medlemmene Abrahamsen, Bjella og Rekve. Alternativ II er foreslått av medlemmene Fleischer, Løyland, Nilssen og Stenwig.

Medlemmet Rekve foreslår § 6 andre ledd andre og tredje punktum formulert slik:

Dette gjeld likevel ikkje ved fastsetjinga av verdien av naturressursar på eigedomen. Vederlaget for verdien av slike naturressursar skal såframt utnytting av ressursen er pårekneleg etter første ledd, fastsetjast ut frå dei prisane som kan oppnåast i marknaden ved utnytting av den aktuelle ressursen på den tida som er fastsett i § 10.

Forslag fra medlemmet Fleischer til ny § 6a:

§ 6a

1. Avgjerda av kva som er salsverdien eller bruksverdien for eigedomen skal, i samhøve med reglane i §§ 5 og 6, skje på grunnlag av dei reguleringsplanane og andre arealdisponeringsplanar som er gjeldande for eigedomen på oreigningstidspunktet, jf. § 10.

2. Spørsmålet om eigaren skal ha vederlag for meir enn det som i samhøve med nr. 1 ovanfor er verdien av eigedomen på oreigningstidspunktet, av di planar som nemnt har ført til ein verdmink for eigedomen, skal avgjerast etter dei elles gjeldande reglane om skadebot for slik verdmink, jf. såleis plan- og bygningslova §§ 21 og 32 og alminnelege rettsreglar. [Slikt krav på skadebot for verdmink som følgje av planen kan fremjast når ein reguleringsplan vert gjennomført ved oreigning, jamvel om eigaren ikkje har halde fristen i plan- og bygningslova § 32.]

[3. Dersom den samla verknaden av verdminken som følgje av planar som nemnt i nr. 1 og 2 og oreigningen til gjennomføring av desse planane vert urimeleg for eigaren, av di ei regulering til veg eller gate eller liknande gjev eigedomen ein vesentleg lågare verdi enn det som gjeld andre areal i strøket omkring, skal det ut frå likskapsomsyn sjåast bort frå verdminken som følgjer av planen.]

[4. I slike høve som nemnt i nr. 3 skal vederlaget ved oreigning fastsetjast etter den vanlege [gjennomsnittlege] grunnverdien i strøket, såkalla strøkspris.]

Forslag fra medlemmet Fleischer for det tilfellet at det ovennevnte forslaget fra utvalgets leder og medlemmene Abrahamsen, Bjella og Rekve til § 5 fjerde ledd med sikte på realitetsendring, blir vedtatt: Plan- og bygningsloven §§ 21 og 42 endres slik at henvisningene til § 25 nr. 4 sløyfes.